هزینه اشتغالزایی در بخش های مختلف / ایجاد کدام شغل ها به صرفه تر است؟

در شرایطی که بروکراسی های اداری زاید و طولانی شدن زمان صدور مجوز، کارآفرینان را دلسرد کرده و در اجرای ایده ها ناکام گذاشته، ایجاد شغل و راه اندازی کسب و کار به دغدغه بزرگی برای جوانان و جویندگان کار تبدیل شده است و آنهایی که امکان و سرمایه راه اندازی یک کسب و کار را دارند، با بررسی دقیق بازار به دنبال شغل های ارزان و کم دردسر هستند.

به گزارش ایسنا، در سالهای گذشته با افزایش جمعیت بیکاران و فارغ التحصیلان دانشگاهی و حجم انبوه دانشجویان آماده ورود به بازار کار، گرایش جوانان و کارجویان به ویژه دانش آموختگان به مشاغل اداری و دولتی و دارای درآمد ثابت بیشتر شده و جوانان به کار در مشاغلی که دریافتی پایان ماه آن تضمین شده باشد تمایل پیدا کرده اند. دلیل این امر در نبود شغل متناسب با مدرک تحصیلی، عدم تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار کار، وجود بروکراسی های اداری زائد، طولانی شدن زمان صدور مجوز و عدم حمایت شبکه بانکی عنوان می شود.

محاسبه هزینه ایجاد شغل در هر کشور یکی از شاخصهای مهم برای تصمیم گیری و سیاستگذاریهای کلان اقتصادی به شمار می رود. در حال حاضر شناسایی کسب و کارهای ارزان به دغدغه ای اساسی برای کارآفرینان و فارغ التحصیلان دانشگاهی تبدیل شده و مهم ترین چالش دولت تدبیر و امید از زمان آغاز فعالیت نیز، کاهش نرخ بیکاری، ایجاد فرصتهای شغلی پایدار و حمایت از کسب و کارهای خرد و کوچک و متوسط بوده است.

کارشناسان بازار کار بر این باورند که حداقل نرخ رشد اقتصادی برای ایجاد شغل در کشور ۷ درصد است، مرکز آمار ایران نیز در گزارشی آخرین نرخ رشد اقتصادی ایران را ۶.۷ درصد اعلام کرد.

در همین حال وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی تاکید دارد که برای حل معضل بیکاری سالانه ۹۵۰ هزار شغل در کشور باید ایجاد شود که تحقق آن نیازمند رشد ۷ تا ۸ درصدی اقتصاد است.

او ابراز امیدواری کرده در صورتی که در سال ۱۳۹۶ رشد اقتصادی ۸ درصدی را تجربه کنیم، هر یک درصد رشد ۱۲۰ هزار شغل پایدار ایجاد کند.

صرفنظر از بحث ایجاد شغل و تعداد آن، تامین مالی و هزینه های ایجاد شغل موضوعی حایز اهمیت است و از آنجا که دوام و پایداری یک شغل نیازمند حمایت مالی است، برای تحقق اهداف پیش بینی شده در حوزه اشتغال پایدار، دولت باید منابع مالی قدرتمندی در اختیار داشته باشد.

تحلیلگران بازار کار می گویند برای ایجاد یک شغل در بخش های مختلف باید ارقام متفاوتی هزینه کرد، به نحوی که اگر در گذشته با هزینه اندکی امکان ایجاد یک شغل وجود داشت امروز با توجه به شتاب رشد جمعیت به ویژه جمعیت جوان جویای کار، گسترش شهرنشینی و عوامل متعددی همچون افزایش هزینه های زندگی، دستمزد، تورم آموزش، مهارت و تخصص هزینه ایجاد شغل افزایش یافته است.

به زعم آنها هزینه ایجاد هر شغل پایدار در کشور به بیش از ۴۰۰ میلیون تومان رسیده در حالی که قبلا بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ میلیون تومان سرمایه نیاز بود.

اما وزیر کار می گوید هزینه ایجاد یک شغل در پایین ترین سطح ۷۰ میلیون تومان برآورد می شود که این رقم در سطوح بالاتر متفاوت است، به نحوی که ایجاد شغل در مشاغل تخصصی نظیر پتروشیمی، ۲ تا ۳ میلیارد تومان هزینه در بردارد.

ربیعی ایجاد اشتغال در صنایع نفت و گاز را فراوان اما زمانبر دانسته و می گوید: در صنایع پتروشیمی به ازای هر ۳۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری یک شغل ایجاد می شود و در بخش نفت و گاز هم با هر ۱۲۰ میلیارد ریال می توان یک شغل به وجود آورد اما برای ایجاد یک شغل در بخش فولاد به ۱۰ میلیارد ریال سرمایه گذاری نیاز است.

در همین زمینه رحمت اله پورموسی - کارشناس بازار کار معتقد است در بخش کشاورزی امکان سرمایه گذاری بیشتر وجود دارد چون استعدادهای کشور به تناسب شرایط آب و هوایی و موقعیت جغرافیایی بسیار بالاست و اگر مدیریت درستی در این بخش صورت گیرد اشتغال قابل توجهی ایجاد می شود.

وی از گردشگری به عنوان یکی دیگر از بخش های دارای ظرفیت اشتغال نام برده و می گوید: ایران جزو یکی از کشورهای معدود دنیا است که از جاذبه های گردشگری فراوانی بهره برده و اگر دولت روی این بخش سرمایه گذاری کند علاوه بر ارزآوری و درآمدزایی، به ایجاد فرصتهای شغلی بسیار کمک کرده است.

اما یک کارشناس بازار کار نظر دیگری در این باره دارد و معتقد است بهترین بخشی که می تواند دولت را به اهداف اشتغال نزدیک کند، خدمات است.

حمید حاج اسماعیلی می گوید: در بخش خدمات اگر صنعت توریسم و گردشگری رونق بگیرد و امکانات و زیرساختهای لازم از قبیل هتل ها،   رستوران ها و شبکه حمل و نقل فراهم شود، در کوتاه ترین زمان ممکن بیش از ۳۰۰ هزار شغل ایجاد می شود.

او می افزاید: درحال حاضر سرمایه گذاری برای ایجاد شغل در بخشهای صنعت و کشاورزی به مراتب از بخش خدمات بیشتر است. در بخش کشاورزی هر یک شغل دست کم ۷۰ میلیون تومان نیاز دارد چون دسترسی به آب در ایران به شدت گران است و از آن گذشته نرخ تسهیلات بانکی برای فعالان بخش کشاورزی هم بالاست.

به اعتقاد این کارشناس بازار کار، هزینه ایجاد یک شغل در بخش صنعت هم از ۴۰۰ میلیون تومان به بالاست و به راحتی نمی توان اشتغالزایی کرد، به علاوه بخش صنعت در انحصار دولت قرار دارد و دولت باید شرایطی را فراهم کند تا مردم حضور بیشتری در اشتغال بخش کشاورزی و خدمات داشته باشند.

علی خدایی - عضو کانون عالی شوراهای اسلامی کار نیز پایدارترین شغل ها را مربوط به تولیدات صنعتی می داند و پیشنهاد می کند که با توجه به تربیت نیروهای متخصص صنعتی در دانشگاه ها، از دانش و تجربه فارغ التحصیلان توانمند در حوزه صنعت استفاده شود.

وی معتقد است نباید صرفا روی بعضی صنایع مثل خودرو متمرکز شویم. نساجی و لوازم خانگی هم از جمله صنایعی هستند که با احیای آنها می توانیم اشتغالزایی داشته باشیم.

به گفته این مقام مسئول کارگری، بخش صنعت در دنیا حرف اول را می زند و در ایران با ۴۰ میلیون تومان می توان در حوزه برق و الکترونیک اشتغالزایی کرد.

اما دبیر کل کانون عالی انجمن های صنفی کارگران در مورد مشاغل ارزان و گران نظر دیگری دارد.

هادی ابوی می گوید: یکی از بخش هایی که می تواند اهداف اشتغال پایدار را محقق کند، بخش مسکن است اما هزینه ایجاد شغل در این بخش با توجه به گران بودن مصالح و تامین زیرساختهای مورد نیاز، بالاست با این حال معتقدم کارهای عمرانی و ساخت و ساز، ارزش هزینه کردن دارد چون به ماندگاری و پایداری شغل می انجامد.

او با بیان اینکه مشاغل وابسته زیادی به مسکن وجود دارد، می افزاید: در حال حاضر ۶۰۰ شغل غیرمستقیم با بخش مسکن در ارتباط است که اگر دولت به این بخش وارد شده و سرمایه گذاری کند، هم مردم صاحبخانه می شوند و هم بازار مسکن و کار رونق می گیرد.

با وجود اعلام ارقام متفاوت برای ایجاد یک شغل، هستند بخش هایی که در آنها با کمترین هزینه می توان بیشترین فرصت شغلی را به وجود آورد.

بهمن عبدالهی  - رییس اتاق تعاون ایران می گوید ایجاد یک شغل در کشور هزینه بر است ولی با کمتر از ۵۰ میلیون تومان می توان یک شغل پایدار به وجود آورد.

او تاکید دارد با وجود پتانسیل های بالایی که بخش تعاون کشور دارد تاکنون از این ظرفیت عظیم در جهت ایجاد اشتغال پایدار استفاده نشده و دولت توجه شایسته ای به این بخش نداشته است.

به گفته رییس اتاق تعاون ایران، در حالی که برای ایجاد یک شغل باید هزینه گزافی را بپردازیم، در بخش تعاون با ۲۰ تا ۵۰ میلیون تومان می توان مشاغل و کسب و کارهای پایدار و ارزانی ایجاد کرد.

به گزارش ایسنا، ایجاد اشتغال برای فارغ التحصیلان جویای کار و جمیعت میلیونی دانشجویان آماده ورود به بازار کار که لحظه به لحظه به تعداد آنها افزوده می شود، یکی از چالشهای بزرگ دولت یازدهم به شمار می رود؛ چالشی که دولت دوازدهم را هم تحت تاثیر قرار داده و وادار خواهد کرد در چهار سال پیش رو اقدامی عاجل و اساسی برای محو بحران بیکاری و ایجاد فرصتهای شغلی جدید صورت دهد.

در برنامه ششم توسعه دولت مکلف شده تا پایان برنامه، سالی یک میلیون شغل در کشور ایجاد کند که با توجه به افزایش نرخ بیکاری این امر در رأس اولویتهای اقتصادی کشور قرار می گیرد.

اگر قرار به ایجاد سالانه یک میلیون شغل در کشور باشد منابع مالی بسیاری برای تحقق اهداف اشتغالزایی دولت و خروج از این بحران لازم است که با در نظر گرفتن هزینه ایجاد شغل و گران بودن و ارزان بودن شغل در بخش های مختلف که در اظهارات کارشناسان بازار کار و مقامات کارگری از نظر گذشت، دولت دوازدهم با بررسی همه جوانب و تامین منابع، امکانات و زیرساختهای لازم باید در بخش هایی متمرکز شود و سرمایه گذاری کند که در کمترین زمان ممکن بیشترین تاثیر را به لحاظ ایجاد اشتغال در بازار کار ایران داشته باشد.