استان هرمزگان با بیش از هزار و ۵۰۰ کیلومتر نوار ساحلی، دارای ظرفیت های فراوانی در زمینه سرمایه گذاری است به گونه ای که از آن به عنوان بهشت سرمایه گذاران یاد می کنند. وجود ۱۴ جزیره اقتصادی، دسترسی به آب های آزاد، پنج منطقه ویژه اقتصادی، سه منطقه آزاد، پالایشگاه های نفت و میعانات گازی، کارخانه های سیمان، آلومینیوم، فولاد و وجود بندر شهید رجایی و شهید باهنر از ظرفیت های اقتصادی هرمزگان محسوب می شود.
دسترسی به شبکه های چهارگانه حمل و نقل، وجود ۱۳ شهرک و ۴ ناحیه صنعتی، ۱۹۷ معدن فعال، ۲۶ گمرک، ۲۲ بندرصیادی و ظرفیت پرورش آبزیان، ۱۶۳ هزار هکتار اراضی کشاورزی قابل کشت، صید سالانه ۱۸۸ هزار تن انواع آبزی، وجود ۱۳ منطقه حفاظت شده محیط زیست، ۳۱۸ اثر تاریخی و طبیعی و ظرفیت های گردشگری از دیگر ظرفیت های مهم این استان جنوبی است.
هرمزگان تنها استان کشور است که دارای مجمع الجزایر و دسترسی به آب های آزاد است و این به منزله ورود به بازارهای جهانی و اقتصاد بین الملل است. به اعتقاد کارشناسان، هرمزگان در مسیر پیشرفت و ترقی قرار گرفته است؛ پیشرفتی که نیازمند توجه بخش خصوصی و سرمایه گذاری برای تحقق بیش از پیش آن است.
در کنار تمام موقعیت های استراتژیکی این استان، تبدیل شدن بندر شهید رجایی به بنادر نسل سوم و افزایش ترانزیت کالا از این منطقه، هرمزگان را در مسیر شکوفایی قرار داده است. هم اکنون ۵۳درصد مجموع حمل و نقل دریایی کشور و جابه جایی ۷۸درصد کانتینرها در این بندر صورت می گیرد؛ امری که به گفته سعیدنژاد مدیرکل بنادر و دریانوردی هرمزگان، توسعه پس کرانه های آن نیازمند سرمایه گذاری است.
طبق گزارش های اداره کل بنادر و دریانوردی هرمزگان در 9 ماهه امسال میزان صادرات فرآورده های نفتی از بندرشهید رجایی 6 میلیون و 334 هزار و 957 تن بوده که این میزان از رشد 41 درصدی نسبت به سال قبل برخوردار بوده است. همچنین در این مدت 2 میلیون و 320 هزار و 119 تن مواد نفتی از طریق این بندر به داخل کشور وارد و 55 هزار و 45 تن از این گونه کالاها نیز در مدت یاد شده ترانزیت شد.
بندر شهید رجایی دروازه طلایی اقــتصاد ایران اســـت که 53درصد صـــادرات و واردات، 70درصد ترانزیت و تخلیه و بارگیری حدود 85درصد کالاهای کانتینری درسطح کل بنادر کشور را پشتیبانی می کند. این بندر با 18 دستگاه گنتری کرین (جرثقیل غول پیکر جهت تخلیه و بارگیری کانتینری) و40 پست اسکله، بزرگ ترین و پیشرفته ترین بندر کانتینری ایران است.
در حال حاضر در این استان برنامه هایی مثل ساخت هتل پنج ستاره، مشارکت در مرحله سه و چهار بندر شهید رجایی، ایجاد تسهیلات دریایی و بانک دریایی با کمک سرمایه گذاران ایرانی خارج از کشور در حال اجراست. محمد امین صباغی زاده،
رئیس اتاق بازرگانی صنایع، معادن و کشاورزی استان هرمزگان در گفت و گو با «فرصت امروز» با بیان اینکه فراوانی انرژی، وجود ذخایر عظیم نفت و گاز و پالایشگاه های مهم از ظرفیت های مهم این استان محسوب می شود، می گوید: برخورداری از ظرفیت های صنعتی و خدمات توسعه دریامحور، استقرار صنایع فولاد و آلومینیوم و سایر صنایع بزرگ، مناطق آزاد و مناطق ویژه و مزیت های قانونی پیش بینی شده برای جلب سرمایه در این مناطق، شهرک ها و نواحی صنعتی و برخورداری از ظرفیت بالای حمل و نقل از دیگر ظرفیت های مهم استان هرمزگان به حساب می آیند.
سرمایه گذاری مطمئن در استان هرمزگان
صباغی زاده در رابطه با اهمیت سرمایه گذاری در استان هرمزگان می گوید: مولفه های اقتصادی هرمزگان این استان را به پیش رانده و بسترهای سرمایه گذاری فراوانی را برای این استان فراهم کرده است و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری این استان که در حمایت ملی و مدیریت استان تبلور دارد مجموعه شرایط را به گونه ای رقم زده که سرمایه گذاری در هرمزگان را سودآور، مطمئن و ایمن ساخته است.
وی با بیان اینکه صنعت گردشگری می تواند بنیه اقتصادی منطقه را به نحوی مطلوب تقویت کند، می افزاید: متاسفانه تاکنون بهره مندی از دریا برای فعالیت های گردشگری منجر به تخریب طبیعت بکر سواحل و آلودگی دریا شده است که باید این رویه با ایجاد یک سند بالادستی، ساماندهی و اصلاح شود. همچنین باید در نظر داشت یکی از ظرفیت های بالقوه گردشگری هرمزگان، دریا و ساحل است که هم ابعاد گسترده ای برای سرمایه گذاری داشته و هم از جذابیت بالای توریستی برخوردار است که باید از این موقعیت به بهترین شکل ممکن استفاده شود.
این مقام مسئول ادامه می دهد: در راستای توسعه گردشگری به ویژه گردشگری دریایی نیاز است مکان مناسب و ویژه ای در ساحل شهر بندرعباس جهت پهلوگیری شناورهای تفریحی و گردشگری ایجاد شود. همچنین باید تلاش شود تا فرهنگ سفر دریایی در بین مردم توسعه یابد که این امر لازمه افزایش ایمنی سفر دریایی و امکانات لازم است. همین موضوع زمینه ورود کشتی هایی با قابلیت بهتر و خدمات پیشرفته در این عرصه را به یک ضرورت تبدیل می کند.
آمار و ارقام تولیدات استان
وی کمبود صنایع بسته بندی مناسب محصولات کشاورزی، درجه بندی و سورت کردن محصولات، عدم آگاهی کشاورزان از نیازهای بازارهای جهانی، عدم وجود تشکل ها واتحادیه های منسجم تولیدی و صادراتی را از مهم ترین مشکلات سد راه صادرات محصولات کشاورزی این استان دانسته و اضافه می کند: محصولات باغی استان هرمزگان ظرفیت بالقوه ای برای صادرات داشته، طوری که هرساله ۸ هزار و ۸۰۰ تن پرتقال درجه یک به ارزش ۲۲۰میلیارد ریال، ۴۰ هزار تن نارنگی به ارزش ۳۲۰میلیارد ریال، ۳هزار و ۵۰۰ تن لیموترش لیبسون به ارزش ۱۷میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال و ۲۵هزار تن خرمای پیارم درجه یک به ارزش ۷۵میلیارد ریال قابلیت صادرات دارند.
صباغی زاده همچنین با اشاره به ظرفیت های تولیدی بخش دام و طیور استان می گوید: استان هرمزگان همچنین با داشتن ۳۳۰واحد مرغداری با ظرفیت ۶ میلیون و ۷۵۲هزار و ۹۷۰ قطعه جوجه در هر دوره قابلیت صادرات حدود ۵ هزار و ۶۰۰ تن گوشت مرغ را دارد.
***
نگاه اجمالی به استان
استان هرمزگان با وسعت 68 هزار و 475کیلومتر مربع، هشت دهم مساحت ایران را به خود اختصاص داده است. این استان جنوبی کشور از شمال و شمال شرقی با استان کرمان، از جنوب با خلیج فارس و دریای عمان از جنوب شرقی با سیستان و بلوچستان، از غرب با استان های فارس و بوشهر همسایه است.
تنگه هرمز، یکی از حساس ترین و حیاتی ترین گذرگاه های آبی عصر حاضر، در قلمرو سیاسی این استان قرار دارد. 14جزیره کوچک وبزرگ به نام های ابوموسی، بنی فرور، تنب بزرگ وکوچک، سیری، شتور، فرور، کیش، لاوان، قشم، لارک، هرمز، هندورابی و هنگام در محدوده آب های ساحلی این استان قرار دارند.
بندرعباس به عنوان مرکز استان امروزه یکی از شهرهای بزرگ ایران و مرکز مهم فعالیت های اقتصادی و تجاری است. این شهر که در قسمت انتهایی خلیج فارس و در فصل مشترک شاهراه خلیج فارس و دریای عمان واقع شده است، نقش مهمی در زمینه صادرات و واردات کشور ایفا می کند. تأسیسات مهم دریایی و زیربنایی کشور همچون بندر شهید رجایی، پالایشگاه نفت بندرعباس، کارخانه آلومینیوم المهدی، کارخانه آلومینیوم هرمزگان، کشتی سازی خلیج فارس، فولاد و سیمان هرمزگان از این جمله هستند.
هرمزگان از دیرباز محل نخستین اجتماع ها و گاهواره فرهنگی کهن و مرکز آبادی بوده، همچنین نخستین حکومت ها در کرانه های آن به وجود آمده است. فعالیت عمده مردم هرمزگان در زمینه کشاورزی، ماهی گیری و تجارت است. منطقه میناب و رودان به عنوان قطب های کشاورزی استان به شمار می آیند.
این استان همچنین دارای معادنی از قبیل نفت، گاز، کرومیت، خاک سرخ و … است. گفتنی است این استان در زمینه حمل و نقل دریایی و شیلات از موقعیت اقتصادی برجسته ای برخوردار است تا جایی که دو بندر آزاد تجاری کیش و قشم از لحاظ اقتصادی برای این استان سود سرشاری را در پی داشته اند.
استان هرمزگان با دارا بودن 30 هزار صیاد و 22 بندر صیادی با یک هزار و 400 کیلومتر نوار ساحلی جایگاه نخست صید آبزیان را در بین استان های کشور به خود اختصاص داده و در تکثیر و پرورش آبزیان بسیار موفق عمل کرده است. این استان همچنین با دارا بودن شرایط اقلیمى خاص از پتانسیل های مطرح کشور در زمینه کشاورزى و دامپرورى است به گونه ای كه وجود 110هزار نفر بهره بردار این حوزه و 8/17درصد ترکیب اشتغال بخش کشاورزى بیانگر اهمیت و جایگاه برتر و مهم کشاورزى در منطقه است.
شرایط آب وهوایی مناسب در این استان زمینه های مناسبی را برای كشت میوه های گرمسیری مانند انبه، موز، كنار، گواوا، چیكو فراهم کرده است. سالانه بخش مهمی از محصول سبزی و صیفی شامل گوجه فرنگی، خیار سبز، بادمجان، هندوانه، فلفل و سیب زمینی كشور در این استان تولید می شود و کشت محصولات خارج از فصل در استان هرمزگان توانسته جایگاه این استان را در شمار یکی از مطرح ترین استان های جنوبی در بعد کشاورزی قرار دهد.
***
گردشگری و معادن
استان هرمزگان یکی از مهم ترین و استراتژیک ترین استان های ایران است که از جاذبه های منحصربه فردی چون جنگل های بی همتای حرا و مرغوب ترین مروارید جهان و ده ها اثر تاریخی و طبیعی برخوردار است. این استان با دارا بودن بیش از 1000 جاذبه گردشگری، فرهنگی و تاریخی، ۴۰۰ اثر ثبت شده ملی و پنج اثر ثبت شده جهانی یکی از استان های برتر گردشگری در کشور محسوب می شود.
براساس آمارهای ارائه شده از سوی سازمان گردشگری این استان، هرمزگان در سال های اخیر در حوزه گردشگری با یک رشد 7 تا 10درصدی روبه رو بوده است تا جایی که در نوروز سال 1393، 7 میلیون و ۱۹۷ هزار و ۲۱۶ نفر مسافر وارد این استان شده که از این تعداد بیش از ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار نفر در استان اقامت شبانه داشته اند.
سواحل خلیج فارس و دریای عمان، جزایر کیش و قشم، جنگل های مانگرو (حرا)، معبد هندوها، حمام گله داری، عمارت کلاه فرنگی، مسجد جامع دل گشا، امام زاده سیدمظفر، مسجد سبز کهنه، شهر باستانی حریر، قلعه پرتغالی ها و جاده دنیا و... از مهم ترین مکان های دیدنی و تاریخی استان هرمزگان محسوب می شوند.
صنایع استان هرمزگان به دو دسته صنعتی و دستی تقسیم می شوند. لنج سازی، گلابتون دوزی، خوس دوزی، شک دوزی بافی، کم دوزی، کلاه دوزی، سوند بافی، سوزن دوزی، چادر شب بافی، فرش بافی، حصیربافی، توربافی، گرگور سازی، سفال گری، سبد بافی، صنایع صدفی، عبادوزی، در و پنجره چوبی، کرچاپ، بادله دوزی، ملیله دوزی دور لباس، کوزه سازی و... از صنایع دستی این استان به حساب می آیند.
با توجه به قرار گرفتن این استان در کنار دریای عمان و خلیج فارس، مهم ترین صنایع رایج در این استان، مربوط به کارخانه های کنسرو ماهی، پودرماهی، قایق سازی، کشتی سازی و همچنین صنایع نفتی است.
این استان همچنین به دلیل دارا بودن ساختار کربناته در زمین شناسی خود، گنبدهای نمکی فراوانی را در دل خود جای داده است که این گنبدها محل مناسبی برای شکل گیری سنگ گچ و اورانیوم است.
معادن گچ استان هرمزگان سهم بسزایی در صادرات مواد معدنی داشته اند، تا جایی که توانسته اند بازار صادراتی مناسبی را در کشورهای حاشیه خلیج فارس و اقیانوس هند به دست آورند. بسیاری از مناطق معدنی استان هرمزگان در شرق و غرب این استان پراکنده شده اند. برخی کارشناسان معتقدند این استان در حوزه معادن می تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم برای 20 تا 30 هزار نفر شغل ایجاد کند.
اما این مهم در صورت کمک بانک ها به معادن و کاهش عوارض صادرات مواد معدنی تحقق خواهد یافت. در همین رابطه ایجاد اسکله های تخصصی برای صادرات مواد معدنی یکی دیگر از نیازهای اساسی این استان است که باید به آن توجه ویژه ای شود.
ارتباط با نویسنده: Leilashirzad69@gmail.com