تحریم، شاخص اصلی سیاست خارجی آمریکا

دشمنی و اختلافات گسترده جمهوری اسلامی ایران و آمریکا پس از سرنگونی رژیم پهلوی در ایران تا به امروز ادامه داشته و مقامات آمریکایی تا به امروز از هیچ گونه کوششی برای اعمال فشار به ایران و حتی سرنگونی نظام سیاسی در این کشور دریغ نکرده اند. اعمال تحریم های اقتصادی به بهانه های مختلف این روزها به ابزاری سودمند برای واشنگتن بدل شده تا به واسطه آن به گسترش هژمونی خود در نقاط مختلف جهان بپردازد.

اعمال تحریم های اقتصادی یک جانبه علیه ایران توسط بیل کلینتون، رئیس جمهور اسبق آمریکا و منع شرکت های آمریکایی از سرمایه گذاری در ایران، اعمال تحریم های اقتصادی گسترده و سنگین علیه ایران به دلیل برنامه هسته ای صلح آمیز این کشور نمونه کوچکی از سوء استفاده مقام های آمریکایی از حربه تحریم علیه کشورهایی است که از سیاست های این کشور در جهان پیروی نمی کنند.

اعمال تحریم های یکجانبه از سوی آمریکا این روزها در حالی صورت می گیرد که گستردگی و قدرت اقتصادی این کشور، تحریم کشورهای غیرهمسو با واشنگتن را به عنوان شاخص اصلی سیاست خارجی آمریکا در دولت های مختلف این کشور اعم از دموکرات یا جمهوریخواه بدل کرده است.

اعمال تحریم های اقتصادی و نظامی علیه کشورهایی نظیر ایران، سوریه، کره شمالی، کوبا، سودان، یمن و حتی روسیه این روزها به یک استاندارد در سیاست خارجی آمریکا بدل شده و تمامی سیاستمداران این کشور فارغ از گرایشات سیاسی شان به این استراتژی نخ نما شده خو کرده و بر حفظ آن اصرار می ورزند.

کارشناسان و ناظران مسائل بین المللی معتقدند هزینه های سنگین عملیات نظامی و همچنین عدم تفوق نظامی آمریکا در عراق و افغانستان سبب شده است واشنگتن سیاست مداخله جویانه نظامی را به تحریم اقتصادی تغییر داده و از طریق فشار به هم پیمانان خود کشورهای هدف را تضعیف کرده و آنها را وادار به پیروی از سیاست های خود کند؛ اقدامی که تا به امروز و به رغم اعمال تحریم های گسترده اقتصادی ناکام بوده است.

با وجود قدرت اقتصادی آمریکا و همراهی همراهان حلقه به گوش واشنگتن، اثرگذاری این تحریم ها این روزها به شدت از سوی کارشناسان و تحلیلگران سیاسی و اقتصادی مورد تردید واقع شده است. برای نمونه وضع سنگین ترین تحریم های اقتصادی علیه ایران به رغم تلاش مقامات آمریکایی برای تاکید بر تاثیر تحریم ها در مذاکره و توافق با ایران، نتوانست برنامه هسته ای تهران را متوقف کند.

توقف کامل غنی سازی اورانیوم و عدم تحقیق روی ساخت و توسعه نسل جدید سانتریفیوژها توسط ایران هدف نهایی آمریکا از تحریم های اقتصادی خود بود که در نهایت محقق نشده و واشنگتن ناچار به اعمال محدودیت هایی کوتاه مدت بر برنامه هسته ای ایران رضایت داد.

همچنین اعمال تحریم های اقتصادی فلج کننده علیه کره شمالی اگرچه منجر به بروز فقر و گرسنگی گسترده در این کشور کمونیستی شرق آسیا شده است، اما در نهایت نتوانسته مانع از گسترش و پیشرفت فعالیت های هسته ای و موشکی کره شمالی شود.

همچنین اعمال تحریم ها علیه کوبا، سودان و سوریه نیز منجر به تحقق اهداف آمریکا در این کشورها نشده و تنها موجب تضعیف توان اقتصادی مردم عادی شده است؛ موضوعی که مقام های آمریکایی در سخنان خود بارها از آن فاصله گرفته و حکومت های غیر همسو را هدف اعمال تحریم ها اعلام می کنند.

رفتار مشابه آمریکا با فدراسیون روسیه نیز بیانگر وابستگی شدید آمریکا به ابزار نخ نما شده تحریم ها در مواجهه با رقبای خود است. روسیه که پس از سقوط دولت هوادار مسکو در اوکراین و پیروزی غرب گرایان در این کشور با برگزاری همه پرسی، منطقه استراتژیک کرایمیا را که پیش تر نیز به روسیه تعلق داشت به خاک خود الحاق کرد، در پاسخ با تهدید و در نهایت تحریم های اقتصادی آمریکا و اتحادیه اروپا مواجه شد؛ تحریم هایی که تا به امروز اگرچه دشواری های اقتصادی را برای مسکو ایجاد کرده ، اما منجر به عقب نشینی روس ها از سیاست خود در قبال اوکراین و الحاق کرایمیا به خاک خود نشده است.

آنچه در این میان به نظر می رسد که از نظر آمریکا دور مانده، اثراتی است که تحریم های وضع شده از سوی آنها به دنبال دارد. عدم اعتماد کشورهای تحت تحریم به آمریکا این روزها زمینه ساز شکل گیری ائتلاف قدرتمندی در شرق شده است؛ ائتلافی که پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی سابق هرگز شاهد آن نبوده و انتظاری برای شکل گیری آن نمی رفت.

در همین راستا نزدیکی هر چه بیشتر تهران به مسکو و پکن و همکاری های سیاسی، نظامی و اقتصادی گسترده میان ایران، چین و روسیه، این روزها بیش از هر زمان دیگری آمریکا را در پیگیری سیاست هایش در منطقه خاورمیانه و شرق اروپا ناکام ساخته است.

حمایت ایران، روسیه و چین از حکومت قانونی سوریه در مقابل حمایت واشنگتن و متحدانش از تروریست ها و شکست تروریست های تحت حمایت غرب از ارتش سوریه، این روزها آمریکا و اروپا را سردرگم کرده است.

از سوی دیگر توسعه روزافزون ارتش چین و حضور پررنگ آن در دریای چین جنوبی به شدت واشنگتن را نگران کرده است. به نظر می رسد حفظ نظام تحریم های اقتصادی این روزها تنها اقتصاد آمریکا را متضرر ساخته و دست شرکت های بزرگ تجاری این کشور را از بازارهایی بکری نظیر ایران و روسیه کوتاه می کند.