نوسان قیمت دلار، بازار و قیمت خودرو را به چالش کشید

قیمت خودرو از بهمن‎ ماه سال گذشته به شدت افزایش یافت و از اردیبهشت ماه امسال کاهشی شد. اما در سال آینده، ممکن است عواملی مانند افزایش مالیات ها و قیمت کارخانه ای خودرو، اجازه بازگشت قیمت ها به مظنه قبلی را ندهد.

به گزارش فرصت امروز به نقل از دنیای خودرو، بازار خودرو در یکی دو سال اخیر با چالش های بسیاری مواجه بوده است. این بازار مانند بسیاری دیگر از بازارها تحت تاثیر شدید قیمت دلار است. اما علاوه بر دلار، بحث کاهش عرضه خودرو و رشد تقاضا نسبت به تولید باعث شده است تا همواره تورم قیمتی در این بازار دیده شود. فاصله قیمت خودرو در کارخانه و بازار گاهی بیش از دوبرابر می شود. این روند نشان از علاقه مردم به برخی خودروها و تمایل به خرید این خودروها دارد. بنابراین باید تولید این خودروها افزایش پیدا کند و خرید این خودروها به صورت فروشگاهی و تحویل به روز باشد. با این حال، قیمت گذاری دستوری باعث شده است خودروسازان نتوانند تولید را افزایش دهد. از سوی دیگر، عدم واردات خودرو سبب شده است رقابتی در بازار وجود نداشته باشد. با این وجود، در دو سه هفته اخیر قیمت خودرو به شدت رشد پیدا کرده است و این احتمال وجود دارد قیمت ها دیگر به سطح ماه های قبل بازنگردند. این روند در شرایطی است که قدرت خرید عموم مردم هم تغییری نکرده و این سوال مطرح می شود قیمت ها تا چه اندازه می توانند رشد کنند و آیا برای خودروهایی که معمولا قیمت پایینی داشته اند، کسی حاضر است میلیاردی پول بدهد یا خیر؟

در همین زمینه با حسن قاضیان، فعال و کارشناس حوزه خودرو به گفت وگو پرداختیم.

وضعیت بازار خودرو در ماه های پایانی سال را چگونه ارزیابی می‎کنید؟ آیا روند فعلی ادامه دار خواهد بود؟

بازار خودرو معمولا هر سال با نزدیک شدن به پایان سال، شاهد افزایش قیمت خودروها بوده است. با وجود این که حدود دو سال است که این بازار در رکود کامل به سر می برد، اما همواره با نزدیک شدن به سال جدید و آغاز تعطیلات، بازار با افزایش قیمت روبه رو است. با این وجود، شدت افزایش قیمت بستگی به شرایط اقتصادی و شرایط کلان کشور دارد. امسال چندین اتفاق رخ داده و قیمت دلار از ۵۵هزار تومان هم عبور کرد. قیمت ارز در تمام طول سال روی عدد ۴۸ یا ۴۹ ثابت شده بود و در برخی مقاطع رشد کرده و دوباره به این عدد بازگشته بود. اما اتفاقات سیاسی و بین‎المللی باعث شد نرخ دلار جهش پیدا کند و قیمت طلا و سکه نیز رشد داشته باشد. طبیعی است قیمت خودرو نیز در ادامه این روند رشد قیمت را تجربه کند. به نظرم این روند با افزایش قیمت ارز ادامه‎دار خواهد بود و پس از عید، قیمت خودروها در بازار احتمالا تا حدودی کاهش پیدا خواهد کرد. سال گذشته نیز قیمت‎ها از بهمن‎ماه به شدت رشد پیدا کرد، اما از اردیبهشت ماه این روند فروکش کرد. البته باید در انتظار سیاست دولت درخصوص قیمت خودروها نیز بود. اگر قرار بر آزادسازی قیمت‎ها باشد، قیمت خودرو نیز رشد خواهد کرد.

رشد چند ده میلیون تومانی قیمت خودروها در یک ماه اخیر ناشی از چیست؟ عدم تحقق واردات در حد و اندازه وعده داده شده و کاهش تولید خودرو یا مطرح شدن بحث عرضه ۱۲۰هزار دستگاه خودرو با قیمت حاشیه بازار و جهش نرخ ارز در هفته های اخیر؟

متاسفانه بازار خودرو ایران به هر خبری واکنش نشان می دهد. هر بار که بحثی مطرح می شود، قیمت خودرو افزایش پیدا می کند و اگر شرایط به حالت عادی بازگردد، قیمت ها نیز به روند قبلی بازمی گردند. اما این تاثیر معمولا در حد دو تا سه درصد شاید کمی بیشتر بوده و معمولا قیمت خودرو دوباره به قبل بازمی گردد. قطعا مطرح شدن عرضه ۱۲۰هزار دستگاه خودرو با قیمت حاشیه بازار آن هم در این شرایط که به روزهای پایانی سال و اوج مصرف و خرید خودرو می رسیم، تاثیر بسیاری روی قیمت ها دارد. اما فراموش نکنیم طی این مدت، قیمت بسیاری از اقلام افزایش پیدا کرده است؛ از بازار لوازم خانگی گرفته تا گوشت و مرغ و... همگی افزایش داشته اند. پس این موضوع، ارتباطی با خبر عرضه ۱۲۰هزار دستگاه خودرو نداشته است. جهش نرخ دلار اصلی ترین دلیل افزایش قیمت خودرو در این مدت است. باز هم تاکید می کنم که معمولا قیمت ها در این وقت سال افزایش پیدا می کند.

آیا این که بسیاری از مسئولان می گویند مردم دست از خرید بکشند و فعلا خودرو نخرند تا قیمت ها پایین بیاید، راهگشاست؟

این صحبت ها هم در نوع خود بسیار جالب است. بارها به افرادی که قصد خرید خودرو دارند، توصیه کرده ایم اگر به خودرو احتیاج دارند، هر زمانی که می‎توانند خرید کنند. این موضوع بستگی به دیدگاه مشتری دارد. وقتی شما به کالایی احتیاج دارید، باید آن را تهیه کنید. اگر برای راحتی و استفاده اقدام به خرید خودرو می‎کنیم، خیلی تفاوتی ندارد که مثلا چند میلیون بالاتر یا پایین‎تر بخواهیم خرید کنیم. چراکه افراد معمولا خودرو را حداقل دو تا سه سال سوار می شوند. پس با این وضعیت تورم، شما با هر قیمتی خرید کنید بعد از چند سال با همان قیمت یا بیشتر به فروش می رسانید. بنابراین این که گفته می شود از خرید خودرو دست بکشید تا قیمت‎ها کاهش پیدا کند، صحیح نیست. قطعا هرسال قیمت‎ها افزایش پیدا خواهد کرد. اما طی یکی دو سال اخیر قیمت خودرو با نزدیک شدن به سال جدید به شدت رشد می‎کند و بعد از عید با رکود شدیدی که معمولا شاهد بوده ایم، قیمت‎ها دوباره به مظنه قبلی نزدیک می شود. با این حال حتی ممکن است این پیش بینی هم اشتباه از آب دربیاید. چراکه سال آینده شاهد افزایش مالیات ها هستیم. مالیات بر ارزش افزوده سال آینده یک درصد رشد می کند. همچنین مالیات بر درآمد و... هم افزایش پیدا می کند. ضمن این که پیش بینی می شود سال آینده بیش از ۳۰درصد حقوق کارگران افزایش پیدا کند. همه این موارد ممکن است باعث شود تا قیمت‎ها حتی بیش از پیش رشد کند. اما به هرحال، با این اوضاع اقتصادی، رکود سنگین تر از سال جاری هم پیش بینی می شود. بنابراین اگر به خودرو احتیاج دارید، باید خریدتان را انجام دهید.

معمولا هرسال به خودروساز مجوزی برای افزایش قیمت خودرو داده می شود. این مساله تا چه اندازه روی بازار تاثیرگذار است؟

معمولا کمی بیش از درصدی که به خودروساز اجازه افزایش قیمت داده می شود، در بازار شاهد رشد قیمت خواهیم بود. اما واقعا مشخص نیست که سقف افزایش قیمت و کشش بازار چقدر خواهد بود. آیا بازار به دنای ۲میلیارد تومانی هم اقبال نشان خواهد داد؟ آیا افراد حاضر هستند برای ساینا ۶۰۰میلیون تومان هزینه کنند یا سورن را بیش از ۱.۲میلیارد تومان خرید کنند؟ شرایط بسیار عجیبی بر بازار خودرو و البته سایر بازارها حاکم است. ارزش پول ملی طی دو سه هفته اخیر ۱۰درصد کاهش پیدا کرده است.

مدام خودروهای داخلی را با خودروهای اقتصادی دنیا مقایسه می کنیم و می گوییم اقتصادی ترین خودروهای دنیا حداقل ۲۰هزار دلار ارزش دارند و گران‎‎ترین محصولات داخلی حدود ۱۵هزار دلار توسط خودروساز به فروش می رسد و شاید هم کمتر. اما می بینیم این خودروها به دست مشتری واقعی نمی رسد و در بازار عملا با قیمت خودروها روز دنیا بلکه بیشتر به فروش می رسد. قصد مقایسه فنی بین خودروهای داخلی و خارجی ندارم. بحث بر سر رشد قیمت ها و عدم رقابت در بازار است.

بسیاری از این خودروها تولید بسیار پایینی دارند. مثلا در سال جاری حدود ۷۱هزار دستگاه دنا تولید شده است. اما شاید نیاز بازار به این خودرو ۲۰۰هزار دستگاه باشد. برای این که بازار ملتهب نشود، باید قیمت به خودروساز سپرده شود تا بتواند تولید را به اندازه تقاضا بالا ببرد.

از سوی دیگر، باید واردات آزاد باشد تا افراد با کمی پول بیشتر بتوانند خودرو روز خارجی سوار شوند. در این صورت رقابت در بازار شکل می گیرد و بازار تا این حد ملتهب نمی شود که با هر خبری دچار شوک قیمتی شود. اما متاسفانه تصمیماتی که برای بازار خودرو و البته کلان اقتصاد کشور گرفته شده، معمولا خلاف این مساله را ثابت کرده است. مشکلات بسیاری در اقتصاد کشور وجود دارد و بحث خودرو، قیمت گذاری و بازار خودرو بخش کوچکی از مشکلات ریشه ای است.

طی این مدت شاهد کاهش تیراژ در صنعت خودرو بوده ایم. این روند در بلندمدت چه تاثیری بر بازار دارد؟

واضح است که بازار خودرو نیاز به افزایش عرضه دارد و این نیاز صرفا ناشی از علاقه به سرمایه گذاری در این بازار نیست. هرچند هنوز دلالی در این بازار وجود دارد، اما مساله اصلی این است که بازار تغذیه نمی شود. وقتی بازار تامین نشود، قطعا تورم شکل خواهد گرفت. کاهش تولید این پالس را به بازار می دهد که فلان خودرو در بازار کمتر خواهد بود و کسی که آن را در اختیار دارد، می تواند با قیمت بیشتری به فروش برساند.

قطعا اگر طی ماه های آینده خودروسازان نتوانند نسبت به سال قبل تولید بیشتری داشته باشند و این روند برای ماه های آینده ادامه دار باشد، رشد قیمت خودروها را نظاره گر خواهیم بود. ادامه کاهش تولید در بلندمدت تاثیر به شدت منفی بر بازار خواهد داشت؛ بازاری که واردات هم در آن انجام نمی شود و بیش از یک سال است که قرار بوده هزاران دستگاه خودرو وارد آن شود.

هر ماه باید حدود ۱۰هزار دستگاه خودرو خارجی به بازار عرضه شود، اما می بینیم طی بیش از یک سال گذشته حدود یک هزار دستگاه خودرو پلاک و عرضه شده است. بنابراین همان طور که عرض کردم، صرف سرمایه گذاری مطرح نیست و با کمبود عرضه خودرو در بخش های مختلف مواجه هستیم.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی