شوک جدید گمرکی به بازار و قیمت خودرو

پس از آنکه وعده های دولت در مورد واردات خودرو های اقتصادی و دست دوم به سرانجام نرسید، حالا ابزار تعرفه ای، مانع بزرگی برای متعادل شدن قیمت خودرو های مونتاژی شده است. قضیه به مصوبه اصلاحات پیشنهادی وزارت صمت برمی گردد که افزایش شدید سود بازرگانی خودرو های مونتاژی را در برنامه های خود دارد.

به گزارش فرصت امروز به نقل از اعتماد، سود بازرگانی واردات قطعات در حال حاضر بین ۴ تا ۱۶ درصد است که اکثر خودرو های مونتاژی هم در همین رده قرار دارند، اما در مصوبه جدید مونتاژی ها بر اساس حجم موتور به دو دسته ۱۵۰۰ سی سی و ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی سی تقسیم شده اند، برای دسته اول سود بازرگانی بین ۴ تا ۲۸ درصد است و برای دسته دوم بین ۴ تا ۷۱ درصد، یعنی سود بازرگانی برای خودرو های بالای ۱۵۰۰ سی سی از ۱۶ به ۷۱ درصد افزایش یافته پیدا کرده است و عملا با این نرخ تعرفه خط مونتاژی های بالای ۱۵۰۰ سی سی احتمالا متوقف می شوند چرا که مشتری ها بعید است چنین هزینه ای را پرداخت کنند و به نظر می رسد پس از شکست پروژه واردات خودرو، مونتاژی ها هم عرصه را خالی کنند تا حق انتخاب مصرف کنندگان هم به حداقل برسد.

بین ساخت (CKD) و واردات خودرو واردات پیروز می شود

امیرحسن کاکایی، کارشناس صنعت خودرو در مورد پیشنهاد افزایش تعرفه واردات قطعات منفصله گفت: تاکنون نظام تعرفه ای به شکلی بود که بهترین حالت برای بخش خصوصی اینگونه بود که تنها ۲۰ درصد داخلی سازی داشته باشند که بیشتر از آن هم عملا سودآور نبود و تنها ایران خودرو و سایپا داخلی سازی را انجام دادند و نتیجه آن شد که سهم بازار بخش خصوصی ۲ برابر شد و سهم ریالی بازار این بخش هم به بیش از ۵۰ درصد رسید.

این کارشناس حوزه خودرو در ادامه گفت: سوال این است که مونتاژکاری قرار است توسعه پیدا کند یا داخلی سازی؟ در نظام تعرفه ای جدید تشویق ها برای داخلی سازی است و معنی آن این است که در بین سی کی دی سازی و واردات خودرو، واردات پیروز خواهد شد و تنها راه برای سی کی دی کاران این است که عمق فعالیت شان را افزایش دهند و تولیدات شان را بالا ببرند.

کف نرخ دلار در حال افزایش است

او افزود: به نظر می رسد که برنامه ریزی دولت برای نرخ دلار تا ۶ ماه آینده بین ۴۸ تا ۵۰ هزار تومان باشد و می خواهد قیمت کف دلار را افزایش دهد تا دلار را به شکلی تک نرخی کند و همان گونه که دیدیم دلار ۴۲۰۰ تومانی هم حذف شد و کم کم دلار ۲۸۵۰۰ تومانی هم در حال حذف شدن است و نرخ دلار ۴۲ هزار تومانی هم به ۴۳ هزار تومان رسیده است و کم کم به سمت افزایش نرخ دلار می رویم به این معنی که دست دولت به لحاظ ارزی پر شده است و اراده بر افزایش واردات خودرو است که در ۶ ماه آینده با رشد در واردات روبه رو خواهیم شد آن هم با نرخ دلار ۴۸ و ۵۰ هزار تومانی.

کاکایی خاطرنشان کرد: سی کی دی کاران هم در این مدت باید تلاش خود را برای داخلی سازی تولیدات شان افزایش دهند، این در حالی است که دو خودروساز بزرگی که در کشور داخلی سازی می کنند دایما زیان می دهند و با این افزایش نرخ دلار در داخل کشور عملا هزینه های تولید بالا می رود.

ظاهر تعرفه ها به نفع تولید داخل است

این کارشناس حوزه خودرو تصریح کرد: هر چند ظاهرتعرفه ها به نفع تولید داخل است، اما در باطن با توجه به سایر عوامل اقتصادی به سمت نابودی تولید پیش می رود، اگر دولت به اندازه کافی دلار داشته باشد و قیمت ها هم ثابت باشد قیمت خودرو هم در بازار آزاد تغییری نخواهد داشت.

او ادامه داد: سوال اصلی این است که با سرکوب صنعت و واردات خودرو آیا نرخ دلار بالا نخواهد رفت؟ وعده های دولت برای نرخ دلار ۴۷ یا ۴۸ هزار تومانی به گونه ای است که قاعدتا نباید نرخ خودرو هم تغییر چندانی داشته باشد.

کاکایی گفت: در طول ۶ ماه گذشته قیمت خودرو در بازار آزاد ثابت ماند، اما قیمت دارو ۶ برابر و قیمت گوشت ۲.۵ برابر شد و سیاست گذاری های دولت به گونه ای پیش رفت که گرانی کالا ها را در بخش های دیگر تشدید کرد.

زیان تولیدکننده با نرخ گذاری دستوری بالا می رود

این کارشناس حوزه خودرو ادامه داد: در حقیقت دولت به سمت دلار تک نرخی می رود که جلوی فساد را هم خواهد گرفت، اما باید دید همه سیاست های دولت با یکدیگر همراستا هستند، هر چند دولت مدعی است که این هماهنگی وجود دارد، اما در واقعیت همه می بینیم که به دلیل افزایش کف نرخ دلار برخی از کالا ها نظیر خودرو و مسکن به ظاهر در طول ۶ ماه گذشته بدون مشتری مانده و قیمت ها هم ثابت مانده است، اما سبد مصرفی مردم به شدت متورم شده است.

او ادامه داد: زمانی که قیمت یک کالا برای مدتی ثابت می ماند زیان تولیدکننده ایرانی افزایش پیدا می کند که یک بخش آن برای قیمت گذاری دستوری است، اما در واقعیت قیمت تمام شده خودروی ایرانی متورم شده و بعد از آن با این مکانیسم باز هم قیمت ها متورم خواهد شد، زیرا قبلا با نرخ دلار ۲۸۵۰۰ تومانی مواد اولیه وارد می شد، اما امروز به تدریج با نرخ دلار ۴۲ و ۴۸ هزار تومانی این مواد را وارد می کنند.

کشش بازار خودرو در تغییر تعرفه ای مهم است

کاکایی با اشاره به افزایش هزینه های تولید خودروسازان افزود: در کنار این موضوع قیمت انرژی هم در حال افزایش است و دولت هم دستور ساخت نیروگاه ها را به صنایع داده است و معمولا در زمستان ها گاز بسیاری از صنایع در تهران قطع می شود که به معنی افزایش هزینه انرژی است همچنین به جز اینکه دستمزد کارگران هم بالا می رود کارفرما برای رضایت کارگران باید سبد های معیشتی برای شان در نظر بگیرد که قیمت همین کالا ها هم افزایش داشته است.

این کارشناس حوزه خودرو تصریح کرد: تعرفه ها تا سال گذشته بر مبنای نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی بود، اما پس از آن به ۲۸۵۰۰ تومان رسید، حال اگر این مبنا را بر روی ۴۵ هزار تومان در نظر بگیرند این نرخ حدودا ۱.۵ برابر خواهد شد و تنها ضریب تغییر تعرفه ها مهم نیست بلکه مبنای نرخ تعرفه هم مهم است که حال اصلاح شده است و در مجموع هزینه های تولید در کشور هم بالا می رود که در این میان باید دید بازار خودرو چه اندازه کشش دارد.

او گفت: در طول ۸ ماه گذشته سیاست های دولت باعث شده تا ایران خودرو و سایپا بیشتر زیان بدهند و مشکلات شان بیشتر شود، اما سی کی دی کاران رشد خوبی داشته باشند که با این سیاست جدید دولت سی کی دی کاران هم ضربه می خورند و تنها واردکنندگان خودرو بازی را می برند و سی کی دی کاران هم به سمت واردات می روند.

عمق ساخت داخل با مونتاژکاری کم می شود

مرتضی شجاعی، کارشناس حوزه خودرو در مورد پیشنهادات وزارت صمت برای تغییرات تعرفه ای قطعات خودرو های مونتاژی به «اعتماد» گفت: مهم ترین اثر این اقدام این است که فعالیت مونتاژکاری محدود می شود و با افزایش نرخ تعرفه واردات هزینه تمام شده به سمت برابری با واردات خودرو می رود و مونتاژکاری چندان صرفه اقتصادی ندارد.

شجاعی ادامه داد: عمق ساخت داخل با مونتاژکاری کم می شود به این معنی که اتفاق فناورانه ای با تولید این خودرو ها در کشور نمی ا فتد و زنجیره پایین دست تامین نمی شود و ساخت خودرو ها تنها به چند قطعه لاستیک و رنگ و... محدود می شود و در بخش قوای محرکه و سیستم انتقال قدرت و شاسی و پلتفرم و... هم هیچ اتفاقی نمی افتد و داخلی سازی هم نمی شود.

او افزود: زمانی که زنجیره پایین دستی ناتوان می شود ارتباطش با کشور های دیگر هم محدود می شود و این اتفاق در مجموع غلط است و سی کی دی کاری در سطح محدود برای ایران آسیب های زیادی به دنبال دارد و واردات خودرو بسیار بهتر از سی کی دی کاری با عمق ۱۵ درصد است.

شجاعی تصریح کرد: زمانی که میزان بالایی ارز برای خودرویی اختصاص داده می شود که اسم آن تولید است نه اینکه ارز را برای ساخت خودرویی اختصاص دهند که نه فناوری دارد و نه صنایع پایین دستی را توانمند می کند و نه ظرفیت ایران با تولید این خودرو ها دیده می شود.

آسیب خودرو های کم تیراژ بی نام و نشان در میان مدت زیاد است

او ادامه داد: مصرف کنندگان هم از خودرو های کم تیراژ بی نام و نشان در میان مدت آسیب می بینند چرا که این خودرو ها هر چند به لحاظ ظاهری و آپشن مناسبند، اما پس از دو سال که کارکردشان بالا رفت تیراژ تولیدشان قطع می شود و بازار این خودرو ها خراب می شود و قطعات یدکی آن ها هم به سختی پیدا می شود و هزینه های تامین و نگهداری شان بالا می رود، اما با محدود شدن ساخت این خودرو ها در میان مدت به نفع مصرف کنندگان می شود.

شجاعی گفت: در دوران برجام هم خودرو های چینی سی کی دی که در ایران تولید می شدند زیان زیادی را به مصرف کنندگان تحمیل کردند. شجاعی افزود: در صورتی که نرخ ارز پیش بینی پذیر باشد شوکی هم به بازار خودرو وارد نخواهد شد که وضعیت ارزی کشور و بودجه سال آینده و موضوعات سیاسی در این بازار بسیار اثرگذار است، اما همواره دیده ایم که ثبات نرخ ارز آثار روانی زیادی در بازار خودرو دارد.

اثرات روانی نوسانات نرخ ارز بر بازار خودرو

او ادامه داد: با جهش نرخ دلار و از ۵ سال گذشته تاکنون همواره عده ای در تلاش بوده اند که برای به هم ریختن بازار خودرو سوءاستفاده کنند و قاعدتا به لحاظ روانی تاثیر خود را بر بازار خودرو گذاشته اند. شجاعی در مورد عوامل تاثیرگذار بر گرانی خودرو ها گفت: مهم ترین عوامل در گران شدن خودرو ها افزایش نرخ ارز و اثر روانی آن بر بازار است که البته اثر روانی در کوتاه مدت است، اما در میان مدت قیمت ارز است که باعث شوک اصلی به بازار می شود.

شجاعی گفت: در صورتی که نرخ ارز کنترل شود و دامنه نوسان آن محدود باشد بر قیمت خودرو هم اثرگذار است، اما تا زمانی که بین قیمت کارخانه و بازار آزاد شکاف وجود داشته باشد به این معنی است که مصرف کننده به سختی به قیمت کارخانه ای خودرو دسترسی دارد، پس باید اثر بازار را در نظر گرفت، اما اگر قیمت کارخانه و بازار یک محصول یکی است زمانی که هزینه تولید بالا می رود متناسب با آن بازار هم با رشد قیمت روبه رو می شود.

جدول کامل قیمت خودروهای داخلی و وارداتی