فقط یک چهارم زباله‌های تهران به برق تبدیل می‌شود

کمبود زمین برای دفن زباله و آلودگی‌های زیست محیطی ناشی از آن سبب شده تا دولت‌ها به فکر استفاده از طلای کثیف برای تولید برق بیفتند. تولید برق از زباله فرآیندی سودآور نیست اما در مناطقی که با محدودیت دفنگاه مواجه هستند یا سطح سفره آب‌های زیرزمینی آنها بالاست، تولید برق از زباله تنها گزینه پیش‌روی سیاست‌گذاران است، البته تولید انبوه زباله فرآیند تبدیل طلای کثیف به انرژی را اقتصادی‌تر‌ می‌کند. با وجود آنکه تهران کلانشهری با مقادیر زیادی زباله است، اما مدیرعامل یک شرکت مجری نصب دستگاه‌های زباله‌سوز می‌گوید که فقط یک چهارم ظرفیت زباله تهران به برق تبدیل می‌شود.

هـــوشنــگ فــرشید، مدیرعامل شرکت پولسار به «فرصت‌امروز» می‌گوید: از هشت هزار تن زباله تولیدی در تهران، فقط 2 هزار‌تن در تولید برق استفاده می‌شود. بنابراین هنوز در ابتدای راه هستیم. به اعتقاد وی زباله‌سوزهای نصب شده در ایران برای تولید برق، یک کار آزمایشی است که باید به تولید انبوه برسد. وی زباله‌سوز کهریزک تهران را نخستین سیستم نصب شده در کشور معرفی می‌کند که برق آن حدود یک ماه است وارد شبکه برق کشور شده‌است. فرشید در پاسخ به این پرسش که آیا برای انتقال برق سیستم‌های زباله‌سوز به شبکه برق کشور مشکلی وجود دارد یا خیر، این‌گونه پاسخ می‌دهد: بهتر است برخی سیستم‌ها در کشور اجرا شود و تجربیات بخش‌خصوصی در این رابطه افزایش یابد.

وزارت نیرو از برق زباله استقبال نمی‌کند

بشر در حال غرق شدن در انبوهی از زباله‌هاست. شیرابه‌ زباله‌ها ترکیبات خطرناکی هستند که سلامت منابع آب زیرزمینی را تهدید می‌کنند. از سوی دیگر، سایت‌های دفن زباله، مقادیر زیادی زمین و خاک را آلوده می‌کنند. بنابراین انسان‌ها به این فکر افتادند که از پسماندهای حاصل از زندگی روزمره خود که در حال بلعیدن زمین است، استفاده‌های دیگری کنند. تولید برق در زباله‌سوزها یکی از راهکارهایی بود که برای امحای زباله‌ها و تبدیل آنها به کالایی ارزشمند‌تر، توسط محققان به سیاست‌گذاران پیشنهاد شد. اما فرشید می‌گوید: استقبال از سیستم‌های زباله‌سوز در ایران خوب نیست، زیرا وزارت نیرو نمی‌تواند با اطمینان روی برق حاصل از زباله‌سوزها حساب باز کند. وی اضافه می‌کند: ورودی زباله به مراکز تبدیل انرژی ثابت نیست و تولید انرژی نیز بستگی مستقیم به حجم زباله ورودی به دستگاه زباله‌سوز دارد. 

مدیرعامل شرکت پولسار، نوسان تولیدبرق در واحدهای زباله‌‎سوز را تنها دلیل مقاومت وزارت نیرو برای خرید برق زباله‌سوزها معرفی می‌کند. وی ادامه می‌دهد: وزارت نیرو بیشتر تمایل دارد که به منابع برقی قابل اتکا برای تامین نیازهای کشور وابسته باشد. به اعتقاد فرشید، تولید برق در زباله‌سوزها یک فرآیند اقتصادی نیست اما دولت مکلف است برای فعالان این بخش سوبسیدهایی در نظر بگیرد، زیرا حفظ محیط‌زیست جزو وظایف دولت است. وی می‌گوید: متاسفانه تاکنون دولت هیچ سوبسیدی به فعالان این بخش ارائه نکرده‌است.

مدیرعامل شرکت پولسار مدعی است که 33 سال است توان بهره‌برداری از واحدهای زباله‌سوز در این شرکت وجود دارد اما در عمل 15 سال است که از زباله برق تولید می‌کنند. این شرکت قرار است در لاهیجان و ارومیه چهار زباله سوز 200 و 300 تن ایجاد کند که هر کدام از این زباله‌سوزها، چهار مگاوات برق تولید می‌کنند.

زباله‌سوزهای نیمه دولتی

تاکنون معدود زباله‌سوزهای نصب شده در کلانشهرهای کشور، به شهرداری‌ها به‌عنوان نهادهای نیمه دولتی وابسته بوده‌اند. جواد نصیری، مدیر دفتر انرژی زیست توده سازمان انرژی‌های نو به «فرصت‌امروز» می‌گوید: تاکنون چهار واحد تولید انرژی از زباله در کشور نصب شده‌است. یک مورد تولید برق از گازهای تولیدی دفنگاه زباله مشهد است. ظرفیت نیروگاهی این مجموعه 650 کیلووات است که به یک مگاوات افزایش یافته‌است. وی ادامه می‌دهد: نیروگاه دفنگاه زباله شیراز واحد دیگری است که با ظرفیت یک مگاوات وارد مدار شده‌ است. زباله‌سوز تهران نیز با ظرفیتی معادل سه مگاوات مشغول فعالیت است. هاضم زباله تهران نیز دو مگاوات ظرفیت نیروگاهی دارد. 

مدیر دفتر انرژی زیست توده سازمان انرژی‌های نو از نصب سه زباله‌سوز در ساری با ظرفیت پنج مگاوات، نوشهر دو مگاوات و رشت هفت مگاوات خبر می‌دهد. وی صنعت تولید برق از زباله را یک فعالیت غیر‌اقتصادی در تمام دنیا معرفی کرده و می‌گوید: درحال حاضر، برای خرید برق حاصل از زباله‌سوزها همان قیمت 463 تومان در نظر گرفته شده‌است. زیرا قیمت خرید تضمینی برق حاصل از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور، یکسان تعریف شده‌است. اما تلاش می‌کنیم مشوق‌هایی را برای فعالان این بخش در نظر بگیریم.

نصیری تاکید می‌کند: پول خرید تضمینی برق حاصل از انرژی‌های تجدیدپذیر، 10 برابر پولی است که از مردم دریافت می‌شود. وی در پاسخ به این پرسش که آیا نصب زباله‌سوز در تمام کشور امکان‌پذیر است، بیان می‌کند: در شهرهای بزرگ، نصب ‌زباله‌سوز منطقی‌تر است. زیرا از نظر تولید زباله وضعیت خوبی دارند. از گاز حاصل از دفن‌گاه زباله در کلانشهرها، می‌توان برق تولید کرد. در اغلب شهرهای بزرگ مثل مشهد، شیراز و تهران سیستم تولید برق از زباله وجود دارد. کرج و تبریز هم در حال مطالعه این فرآیند هستند.

مدیر دفتر انرژی زیست توده سازمان انرژی‌های نو نصب زباله‌سوز را برای شهرهای ساحلی شمالی و جنوبی ایران مناسب توصیف می‌کند. زیرا دفن زباله در این شهرها، به دلیل بالا بودن سطح سفره آب‌های زیرزمینی و تولید شیرابه -که آلودگی منابع آب زیرزمینی را به همراه دارد - ضروری است.  وی در بخش دیگری از سخنان خود تاکید می‌کند که براساس استانداردهای موجود در جهان، اگر 48 ساعت از تولید زباله مخلوط بگذرد، نباید این زباله‌ها بازیافت شود. یعنی فقط زباله‌های تفکیک از مبدا قابلیت بازیافت دارند.

نصیری ادامه می‌دهد: هرچه زباله‌ها خشک‌تر باشند، میزان تولید برق از آنها بیشتر است. پلاستیک‌ها به‌عنوان مواد مشتق از نفت، بیشترین میزان تولید انرژی را دارند. اما برای تولید برق از زباله‌های ‌تر باید مقداری انرژی صرف تبخیر آب آنها شود. یعنی ممکن است برای تولید برق از پوست هندوانه، حتی مجبور باشیم مقداری انرژی هم صرف کنیم. پس بهتر است که از زباله‌های خشک در فرآیند تولید برق استفاده شود. وی می‌گوید: بخشی از زباله‌های کلانشهرها، پس از تفکیک از خطوط بازیافت بازگشت داده می‌شوند. این زباله‌های مرجوعی، برای تولید برق مناسب هستند. ضمن آنکه اگر زباله مخلوط داشته باشیم، معمولا آنها را دو روز در گوشه‌ای قرار می‌دهیم تا آب آنها از زباله خارج شود و سپس وارد چرخه تولید انرژی شود.