شرایط تبلیغ کالا و خدمات

هیات‌وزیران بنا به پیشنهاد مشترک وزارتخانه‌های صنعت، معدن و تجارت و فرهنگ و ارشاد اسلامی و به ‌استناد تبصره ماده (7) قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان-‌  مصوب 1388-‌  آیین‌نامه اجرایی ماده یادشده را تصویب کرد.بر این اساس، مواردی همچون استفاده از مطالب گمراه‌کننده و ادعاهای غیرقابل اثبات و کذب، ارتکاب فعل یا ترک فعل که سبب مشتبه‌شدن یا فریب مخاطب از نظر کمیت یا کیفیت شود، تبلیغ فراتر از واقعیت کالا یا خدمات مورد نظر، استفاده از صفات مطلق و اغراق‌آمیز نظیر کاملا بهداشتی و 100درصد تضمینی، عدم ارائه اطلاعات دقیق، صحیح و روشن کالاها و خدمات، بی‌ارزش یا فاقد اعتبار جلوه دادن خدمات و کالاهای دیگران، استناد به تاییدیه‌هایی که تاریخ اعتبار آنها منقضی شده یا به هر دلیل معتبر نیستند، تقلید از ساختار، متن، شعار، تصاویر، آهنگ و شباهت‌های تبلیغاتی تجاری دیگر محصولات که مصرف‌کننده را فریب دهد و منجر به گمراهی وی شود، استفاده از اسامی، عناوین و نشان افراد و موسساتی که دارای شهرت هستند به‌نحوی که مصرف‌کننده را فریب دهد، استناد به تقدیرنامه، جایزه و گواهی صادرشده از مراکز رسمی مورد تایید مراجع ذی‌صلاح، فراتر از متن آنها و هرگونه اعلان یا ارائه اطلاعات نادرست در برگه‌های تعهد یا تضمین کالا و خدمات، تبلیغ خلاف واقع و اطلاعات نادرست محسوب می‌شود.

همچنین تبلیغ کالاها و خدماتی که از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط حسب اختیارات و وظایف قانونی آنها غیرمجاز اعلام می‌شوند، تبلیغ کالاها یا خدمات فاقد مجوزی که براساس قوانین و مقررات، تولید و عرضه آنها منوط به اخذ مجوز از مراجع قانونی ذی‌ربط است، استناد به منابع و مراجع خارجی در تبلیغ محصولات داخلی بدون تایید مراجع ذی‌صلاح، استفاده از صفات تفضیلی و عالی به‌صورت صریح یا به کارگیری هر شیوه دیگری در نگارش یا قرائت متن به منظور القای مفهوم برتر با برترین بودن کالا و خدمات بدون تایید مراجع ذی‌صلاح، عدم تصریح هویت شخص یا بنگاهی که تبلیغ به نفع اوست به استثنای آن بخش از تبلیغ که منتهی به تبلیغ اصلی می‌شود و صرفا برای جلب توجه مخاطبان انتشار می‌یابد (تبلیغ انتظاری) و استفاده ابزاری از زنان، مردان و کودکان که نقش اصلی را در معرفی کالا و خدمات ایفا می‌کنند، از دیگر موارد تبلیغ خلاف واقع و اطلاعات نادرست است.

براساس این مصوبه، مسئولیت تبلیغ خلاف واقع بر عهده سفارش‌دهنده و سازنده آگهی است. سازنده آگهی موظف است هنگام پذیرش درخواست سفارش‌دهنده، درخصوص اشخاص حقیقی، هویت فرد را احراز و در خصوص اشخاص حقوقی مجوز فعالیت قانونی به انضمام درخواست کتبی ممهور به مهر شخص حقوقی را اخذ کند. همچنین سازنده آگهی موظف است نام، نشانی، شماره پروانه فعالیت و شماره تلفن خود و نام و نشانی سفارش‌دهنده و مشخصات کالا و خدمات ارائه شده را به طور واضح در برگه‌های تبلیغاتی چاپی درج کند.

بر این اساس، تخلف رسانه‌های موضوع بند (د) ماده (1) این آیین‌نامه و سازنده آگهی حسب مورد توسط سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان، مجامع امور صنفی، اتحادیه‌ها، انجمن و مراجع نظارتی ذی‌ربط به ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی منعکس می‌شود تا طبق ضوابط مربوط، به تخلف آنها رسیدگی شود. نحوه رسیدگی مراجع ذی‌ربط، در صورت شکایت مصرف‌کنندگان یا اطلاع از وقوع تبلیغ خلاف واقع، براساس قانون و آیین‌نامه اجرایی آن است.

همچنین در صورت صدور رأی قطعی (موضوع تبلیغ خلاف واقع و ارائه اطلاعات نادرست)، سازمان تعزیرات حکومتی یک نسخه از رأی صادر شده را به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ارسال می‌کند تا طبق ضوابط برای جلوگیری از انتشار آگهی اقدام لازم را به عمل آورد. براساس این مصوبه، پس از طرح شکایت ناشی از تبلیغ خلاف واقع و ارائه اطلاعات نادرست موضوع مواد (14) و (17) قانون در انجمن و اتحادیه‌های صنفی، در صورتی که اقدام سفارش‌دهنده به تشخیص مراجع یاد شده منجر به بروز خسارت نسبت به سایر مصرف‌کنندگان نیز شود، هر یک از مراجع مذکور موظف به انعکاس گزارش تخلف به‌سازمان صنعت، معدن و تجارت استان هستند.

کارشناس حقوق