دولتی که پای صنعت خودرو ایستاد

«ساعت هفت و نیم صبح به دفتر رسیدم. ساعت هشت تا ده و نیم، شورای عالی انقلاب فرهنگی جلسه داشت. آقای هادی نژاد حسینیان، وزیر صنایع سنگین آمد. درباره تولید خودرو مذاکره و قرار شد برای تولید خودروهایی که دولت تعهد دارد، اقدام شود. مجموعا 380 میلیون دلار ارز لازم دارند که 100 میلیون دلار ارز مورد نیاز را مجلس تخصیص داده و بقیه را باید با ارز ترجیحی اداره کنیم.»

ایـــن خـــاطره آیـــت الله هاشمی رفسنجانی، در 28 شهریور 1368، یعنی نخستین روزهای ریاست جمهوری اوست که درباره صنعت خودرو نقل می کند. او را با عنوان سردار سازندگی می شناسند. سرداری که با تثبیت ژنرال های وفادار بر مدیریت اقتصاد، اقتصاد جنگ زده ایران را ترمیم کرد. اما شاید آغازگر راه توسعه، نام دیگری باشد که بتوان به دولت های پنجم و ششم که به ریاست آیت الله اداره می شدند، داد.

صنعت خودرویی که امروز عنوان دومین صنعت بزرگ کشور را با خود یدک می کشد، هر چند نقص و انتقادهای فراوانی به آن وارد است، پا گرفتن دوباره خود را در دوران پساجنگ، مدیون سرداران سازندگی و دولت های پنجم و ششم می داند.

سردارانی که پای صنعت خودرویی ایستادند که به اعتقاد بسیاری کالای لوکس محسوب می شد و نیازی به تمرکز روی آن نبود. ایستادگی و تزریق سرمایه توسط همین دولت به صنعت خودرو بود که کارخانه هایی را که تبدیل به توپ و تانک سازی شده بود دوباره احیا کرد و به دور رقابت بازگرداند. وزارتخانه صنایع سنگین دولت سازندگی، پای کارخانه هایی ایستاد که به درخواست منتقدان قرار بود گندم زار شوند اما با اعتقاد دولت وقت، به توسعه صنایع مهم و بزرگ، قامت خمیده خود را راست کردند، اکنون آوازه مخصوص بودن شان به طول یک جاده از تهران تا البرز کشیده شده است.

صنعت خودرویی که با تیراژ 100 هزارتا، توانی برای سربلند کردن در اقتصاد ایران نداشت، با برنامه ریزی این دولت برای افزایش تیراژ جان تازه ای گرفت و سری در میان صنایع بلند کرد تا آنجا که امروز از آن به عنوان دومین صنعت بزرگ کشور یاد می شود.

آغاز فعالیت بخش خصوصی در صنعت خودرو نیز به همین دولت برمی گردد. آن هم در شرایطی که بخش خصوصی توان نزدیک شدن به صنایع بزرگ را برای سرمایه گذاری نداشت. اما یکی از حلقه های اصلی تفکر این دولت، نقش دادن به بخش خصوصی بود. از همین رو شرکت کرمان موتور در سال 1373 به ثبت رسید تا افتخار افتتاح نخستین شرکت خودروسازی خصوصی بعد از انقلاب هم نصیب دولت سازندگی شود. برخی از مهم ترین اقداماتی که در حوزه خودرو صورت گرفته، حاصل تصمیم های دولت سازندگی است.

در این مطلب نگاهی تیتروار به این اقدامات داریم.

• تصویب قانون خودرو که هنوز هم مرجع بسیاری از تصمیم گیری ها در حوزه خودرو است.

•باز شدن دروازه های واردات خودرو.

• امضای قرارداد با کیا و تولید پراید که به گفته  نژادحسینیان، به صنعت خودرو جان داد و هنوز هم پس از 20 سال پرتیراژترین خودروی کشور است.

• جـــان گـــرفتـــن بخش خصوصی خودرو و توسعه صنعت قطعه سازی.

ارتباط با نویسنده: dadashloo@gmail.com