تبلیغاتی که نقض قانون می‌ کند

چندی پیش مدیرکل دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی وزارت ارشاد بیان کرد که 90‌درصد تبلیغات «حوزه سلامت» توسط افراد غیر‌ذی‌صلاح صورت می‌گیرد. این آمار که از سوی سازمان نظام پزشکی کشور اعلام شده است، نشان‌دهنده نادیده گرفتن بخش قابل‌توجهی از حقوق مصرف‌کنندگان در تبلیغات حوزه سلامت است. مدیرکل دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی با بیان این مطلب به تبصره ذیل ماده (7) قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اشاره و تصریح کرد: هر شخص حقیقی یا حقوقی که کالا یا خدمتی را خریداری می‌کند، مصرف‌کننده به شمار می‌رود و طبق تبصره ذیل ماده (7) قانون حمایت از مصرف‌کنندگان هر تبلیغی که حاوی اطلاعات نادرست باشد و موجب فریب یا اشتباه مصرف‌کننده کالا و خدمات شود، تبلیغ خلاف واقع و نقض قانون است. 

قوانین باید در وهله اول، تسهیل‌کننده امور باشند. حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان، به منظور ایجاد رقابت سالم میان تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات، موضوعی مهم و اساسی در قانون تبلیغات است؛ در واقع مصرف‌کننده در صورت مشاهده تخلف، با آگاهی از قوانین و مقررات قادر خواهد بود حقوق خویش را محقق سازد. با اشاره به متولی بودن سازمان نظام پزشکی کشور در زمینه صدور مجوز تبلیغات در حوزه سلامت باید گفت: «سازمان نظام پزشکی مرجع رسیدگی به تبلیغات حوزه سلامت به‌شمار می‌رود و دفتر تبلیغات و اطلاع‌رسانی با این سازمان در خصوص برخورد با تخلفات همکاری متقابل داشته و دارد.»

در حوزه سلامت و بهداشت، تنها تبلیغ محصولاتی مجاز است که اشخاص یا موسسات تولید یا توزیع‌کننده آن قبلا پروانه تاسیس، بهره‌برداری، ساخت یا مجوز ورود و توزیع محصول موضوع آگهی را از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سایر مراجع ذی‌ربط و نیز مجوز تبلیغ آن را از سازمان نظام پزشکی دریافت کرده باشند. همچنین تبلیغ داروها و نیز ذکر خواص درمانی در رسانه‌های عمومی ممنوع است.

با توجه به برخی مصادیق تبلیغ خلاف واقع و ارتکاب تخلف از سوی دست‌اندرکاران تبلیغات استفاده از مطالب گمراه‌کننده و ادعاهای غیرقابل اثبات و کذب؛ ارتکاب فعل یا ترک فعل که سبب مشتبه شدن یا فریب مخاطب از نظر کمیت یا کیفیت شود؛ تبلیغ فراتر از واقعیت کالا یا خدمات مورد نظر؛ استفاده از صفات مطلق و اغراق‌آمیز نظیر کاملا بهداشتی و صد‌درصد تضمینی؛ عدم ارائه اطلاعات دقیق؛ صحیح و روشن کالاها و خدمات؛ بی‌ارزش یا فاقد اعتبار جلوه دادن خدمات و کالاهای دیگران؛ تقلید از ساختار، متن، شعار، تصاویر، آهنگ و شباهت‌های تبلیغاتی تجاری دیگر محصولات که مصرف‌کننده را فریب دهد و منجر به گمراهی وی شود؛ استفاده از اسامی، عناوین و نشان افراد و موسساتی که دارای شهرت هستند به نحوی که مصرف‌کننده را فریب دهد و... همگی از موارد تخلف به شمار رفته و با آنها برخورد قانونی می‌شود.

همچنین این شیوه تبلیغ طبق اصل‌های 8و9و11و13 ضوابط تولید آگهی‌های رادیویی و تلویزیونی ممنوع است. با توجه به آیین‌نامه اجرایی ماده (7) قانون حمایت از مصرف‌کننده مواردی که در این آیین‌نامه درج شده است همگی در راستای ترویج فرهنگ صداقت و بیان دقیق خصوصیات کالا و خدمات در تبلیغات و رعایت حقوق مخاطبان است.