بهار، تابستان و پاییزی دلکش در انتظار بازار سهام

بازار سرمایه ایران سال گذشته دستخوش فراز‌و‌نشیب‌های فراوان شد. در این سال نزول‌های افراطی و صعودهای شدیدتر از آن را شاهد بودیم و بازار نوسان فوق‌العاده‌ای داشت. آغاز سال 94 با رونق گرفتن گروه نفتی و چانه‌زنی‌های هسته‌ای با گروه 5+1 همراه شد و همین موضوع توانست شاخص کل، که دو روز قبل از عید به رقم 61500 واحد رسیده بود را صعودی کرده و طی چند روز به رقم 71400 واحد برساند. اما این هیجانات پایدار نبود و روند شاخص کل به سادگی نزولی شد و بخش عمده‌ای از این صعود طی مدت زمانی بیش از دو ماه کاری اصلاح شد.

با از سر‌گیری مجادلات هسته‌ای کشورمان، بازار بار دیگر در اواخر بهار و اوایل تابستان صعودی شد، اما این بار حتی نتوانست سقف قبلی خود را رویت کند. بدین ترتیب شاخص کل بار دیگر از رقم 69777 در سرازیری قرار گرفت و این بار به کف کانال 61000 واحد رسید. پاییز سال گذشته برای اهالی بازار سخت بود اما رقم 61000 دیگر رویت نشد و با شروع زمستان شرایط تغییر کرد.

اوایل دی ماه سال گذشته، شاخص کل با تقلای فراوان در جهت صعودی قرار گرفت و این تلاش فراوان پس از دو هفته به سبز شدن بازار ختم شد. روند صعودی بازار تا جایی پیش رفت که کمتر کسی حتی می‌توانست پیش‌بینی کند. شاید تا پیش از دی‌ماه گذشته اگر به خوش‌بین‌ترین معامله‌گر بازار گفته می‌شد که شاخص کل پیش از نوروز رقم 80000 واحد را خواهد دید این صحبت را با لبخندی کنایه‌آمیز رد می‌کرد، اما رشد شاخص کل در این سه ماه از 30 درصد نیز فراتر رفت تا سال گذشته سالی عجیب و پیچیده به شمار برود.

در بین تمام گروه‌ها، گروه «خودرو و ساخت قطعات» را می‌توان به‌عنوان پیشگام بی‌چون و چرای بازار معرفی کرد. این مسئله را نه از بررسی تک سهم‌های این گروه، بلکه از مقایسه شاخص آن با شاخص سایر گروه‌ها می‌توان صحت‌سنجی کرد. رشد شاخص گروه خودرو در سه ماهه پایانی سال گذشته از 225 درصد نیز فراتر رفت و به این ترتیب این گروه خودرو را به‌عنوان گل سر سبد بازار معرفی کرد، اما رشد نمادهای این گروه نیز شفافیت کافی را نداشت.

معاملات درون‌گروهی شرکت‌های بزرگ این گروه، دلیلی اصلی داغ‌تر شدن شرایط این گروه بود. بعضی از نمادهای این گروه افزایش قیمتی در حدود 100 درصد را تجربه کردند. این در حالی بود که برای بیان اندازه رشد بعضی از نمادهای این گروه راحت‌تر است بگوییم چند برابر شده‌اند. رشد پراکنده نمادهای این گروه یکی از مهم‌ترین دلایلی است که برخی معامله‌گران اعتقاد دارند صعود این گروه همچنان ادامه خواهد داشت و کار این گروه هنوز تمام نشده است. در این میان یکی از نمادهای پرت این گروه کماکان به زور گره معاملاتی بالا می‌رود و آینده صعودی، اما نامشخصی دارد.

باید پذیرفت رشد بازار در گروی رشد «ایران خودرو» است و به زبان ساده‌تر «خودرو» لیدر بازار است. بنابراین توجه به این نماد مهم می‌تواند از آینده نزدیک بازار خبر دهد. در روز کاری پیشین فروشنده اصلی این نماد حقوقی بوده است و تنها بخش کوچکی از این حقوقی هویت دارد. شرکت سرمایه‌گذاری صنعت و معدن در جلسه کاری گذشته بیش از 6میلیون برگه سهم شرکت ایران خودرو را در بازار عرضه کرد، اما هنوز نمی‌دانیم 25میلیون برگه سهم دیگر را کدامین حقوقی‌های کمتر از یک درصدی عرضه کرده‌اند.

از سویی، احتمال دارد این عرضه‌ها تا 500میلیون برگه سهم دیگر ادامه داشته باشد، چراکه حراج حق ایران خودرو در ابتدای اسفند سال گذشته انجام شد و این حراج بین قیمت‌های 210 تا 220تومان صورت پذیرفت. بخشی از این حق را سرمایه‌گذاری سمند خریده است؛ کمتر از 100میلیون حق تقدم. بنابراین باید با تحقیق دریابیم 600میلیون حق تقدم دیگر که با قیمت حدودی 320تومان برای خریداران تمام شده است، تا چه میزان می‌تواند برای این نماد تهدید به شمار آید.

اگر این نماد و گروه را کنار بگذاریم، به مسئله سال معاملاتی پیش رو می‌رسیم. در سال جاری می‌توان انتظار داشت شاخص کل به صعود خود ادامه دهد و این مسئله قرائن بسیاری دارد. مهم‌ترین این قرائن رفع تدریجی تحریم‌ها و اثر‌گذاری (کند) رفع آنها بر اقتصاد کشور و همزمانی دوره مذکور با سیکل ریاست جمهوری است. با اعمال تأثیر رفع تحریم‌ها می‌توان انتظار داشت شرکت‌ها به عقد قراردادهای بین‌المللی جدید بپردازند و این موضوع بتواند به رشد بازار کمک کند.

از سوی دیگر، خرداد ماه سال آینده انتخابات ریاست جمهوری را در پیش داریم که این مسئله در طول تاریخ و در تمامی بازارهای دنیا اثر مثبت اعمال کرده است و به همین خاطر از آن به‌عنوان سیکل ریاست جمهوری یاد می‌شود. بنابراین انتظار می‌رود با شکسته شدن سقف 89000واحدی شاخص کل در بهار، تابستان و پاییزی دلکش را به انتظار بنشینیم.

* ارتباط با کارشناس: farshid. shoja@gmail. com