بسته بندی

بسته بندی آنقدر در بازاریابی و فروش مهم شد که بعضی از آن به عنوان P پنجم نام برده و بسته بندی را از زیرمجموعه محصول جدا کردند و در کنار 4P قرار دادند.

در خیلی از موارد این بسته بندی است که سبب فروش محصول می شود. البته داشتن تناسب استراتژیک هیچ گاه نباید فراموش شود از جمله تناسب نوع، جنس و سایر ویژگی های بسته بندی با محصول مربوطه. بدیهی است نمی توانیم یک کالای گران قیمت را در یک بسته بندی نامناسب و ارزان به بازار عرضه کنیم به همان دلیل هم ارائه یک کالای با قیمت پایین در یک بسته بندی شیک و گران اشتباه است. پس ابتدا لازم است شرکت به هدف و مفهوم بسته بندی توجه کند و با طرح چند سوال نحوه عمل در بسته بندی مشخص شود.

مثلا اینکه آیا بسته بندی قرار است فقط حافظ و نگهدارنده محصول باشد و تا رسیدن به دست مصرف کننده نهایی از آن محافظت کند؟ یا قرار است برای توزیع و مصرف روش جدیدی ارائه کند؟ و. . .  

نکته مهم این است که هر چقدر بازارهای هدف توسعه یافته تر باشند به اهمیت و نقش بسته بندی بیشتر توجه می کنند و بارها در مقالات و سخنرانی ها شنیده ایم که ضعف در بسته بندی اقلام صادراتی ما سبب شده است که در بسیاری از موارد ما خام فروش باشیم و کشورهای دیگر با بسته بندی محصولات فله ای که از ما می خرند و سپس با بسته بندی شایسته برای بازارهای هدف شان جذابیت سازی می کنند، توانسته اند به منافع قابل توجهی دست یابند.

توجه به فرهنگ و ویژگی های بازار هدف در طراحی و رنگ آمیزی بسته بندی از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. رنگ ها در ضمیر ناخودآگاه مشتریان از مـعانی خاصی برخـوردار هسـتند. لذا تناسـب بیـن ذات مـحصول  (سرد، گرم و. . . ) با رنگ تداعی کننده آن مهم است.

توصیه می کنم کتاب هایی را که در این زمینه وجود دارند مطالعه کنید. در فصل پانزدهم کتاب مباحث و موضوعات مدیریت بازاریابی با نگرش بازار ایران به صورت مفصل به مبحث مهم رنگ در بسته بندی پرداخته ام.

4 آزمون در بسته بندی

یک نکته مهم دیگر در بسته بندی جامعیت نگری آن است که با چهار آزمون می توانیم به آن توجه کنیم. یک آزمون مهندسی است که به استحکام و قدرت بسته بندی برای سالم نگهداری کالا می پردازد. دیگری آزمون بصری است که به خوانا بودن نوشتن و هارمونی رنگ ها و.. . می پردازد.

سپس آزمون واسطه است که بسیار حائز اهمیت است. مثلا مغازه داران علاقه کمتری به بسته بندی های کروی دارند، چون در زمانی که جنگ قفسه ها معنا پیدا کرده است و مغازه داران برای سانتیمترهای قفسه ها و یخچال های شان برنامه دارند ایجاد فضای خالی بین بسته ها آنها را آزرده خاطر می کند و در نهایت آزمون مصرف کننده است.

به خاطر آورید که چقدر شما برای باز کردن در یک شیشه مربا یا خیارشور به زحمت افتاده اید! و متأسفانه هنوز هم شاهد چنین مسائل و معضلاتی هستیم.

برچسب نیز بخشی از بسته بندی است که می تواند معرف محصول با برند خاص باشد و اطلاعات ارزشمندی را به واسطه ها و مصرف کننده ها ارائه کند.

توصیه می کنم در تمام موارد بازاریابی از جمله بسته بندی اصل صداقت را که زیربنای برندینگ است جدی بگیریم و از نوشتن اطلاعات ناصحیح خودداری کنیم.

به آنچه می گوییم در عمل پایبند باشیم که سود بلند مدت در راستی و درستی با مشتریان و مصرف کنندگان است.