برجام، تیغی دولبه برای صنعت برق

لغو تحریم‌ها و اجرای برجام نوید روزهای خوش را به فعالان بخش‌های مختلف تولیدی از جمله صنعت برق می‌دهد اما بدهی‌های انباشته وزارت نیرو سبب شده بخش خصوصی صنعت برق نگران استفاده از فاینانس خارجی باشد. علیرضا کلاهی، رئیس سندیکای صنعت برق می‌گوید: در شرایطی که ساخت نیروگاه به‌عنوان موتور محرکه صنعت برق به سرمایه‌گذاران خارجی واگذار شده و مپنا به بازی گرفته نمی‌شود، نگرانیم که این روند در سایر بخش‌های صنعت تسری یابد و دانش بومی ایجاد شده در کشور به دست فراموشی سپرده شود.

کلاهی درباره حجم قرارداد منعقد شده با فاینانس‌کننده‌های خارجی برای ساخت نیروگاه، به «فرصت امروز» می‌گوید: شنیده‌های ما حکایت از حدود 10 هزار مگاوات قرارداد جدید نیروگاهی دارد اما من هنوز مستندات آن را در اختیار ندارم. به گفته وی اگرچه قانون استفاده از 51 درصد تولید داخل در قراردادهای فاینانس ذکر می‌شود، اما فاینانس‌کننده‌های خارجی به بهانه‌های مختلف تلاش می‌کنند تا شرکت‌های ایرانی را کنار گذاشته و از اجرای این قانون سر باز زنند. رئیس سندیکای صنعت برق اضافه می‌کند: در پروژه‌های نفت و گاز هم شرکت‌های کره‌ای تا آنجا که می‌توانستند کالای خارجی به ایران وارد کرده‌اند.

وی با اشاره به سابقه بد موجود در زمینه استفاده از فاینانس‌کننده خارجی، آسیب دیدن مپنا به‌عنوان یک شرکت بزرگ و سازنده نیروگاه در ایران را عاملی برای بروز لطمه به شرکت‌های خرد تامین‌کننده قطعات نیروگاهی ایرانی اعلام می‌کند. کلاهی ادامه می‌دهد: در شرایطی که برای ساخت نیروگاه، دولت چنین رویکردی را در پیش گرفته، هیچ بعید نیست که برای پروژه‌های انتقال و توزیع همچنین اتفاقی رخ دهد.

با اجرای برجام، فضا برای جذب سرمایه‌گذار خارجی تسهیل می‌شود.از آنجا که وزارت نیرو بدهی انباشته 33 هزار میلیاردی از دولت گذشته را در حساب خود داشته و اعتبار کافی برای شروع پروژه‌های جدید در اختیار ندارد، بعید نیست که به دنبال جذب سرمایه‌گذار خارجی برای رفع کمبود‌ها باشد.

اصلاح نرخ ارز و تعرفه واردات راه حمایت از بخش خصوصی

از سه‌روز پیش تحریم‌های یکجانبه علیه ایران لغو شده و سرمایه‌گذاران خارجی می‌توانند در بازار تشنه صنعت برق ایران حضور یابند. آرش کردی مدیرعامل شرکت توانیر در آیین افتتاح پست 132کیلوولت مدولار کوهستان که 10 دی‌ماه سال 94 در مشهد برگزار شد، ظرفیت نیروگاهی مورد نیاز ایران تا سال 1400 را 30 هزار مگاوات اعلام کرد یعنی سالانه تقریبا 5هزار مگاوات ظرفیت نیروگاهی جدید باید در کشور ایجاد شود تا رشد مصرف را بدون خاموشی پوشش داده و ایران بتواند در نقش هاب منطقه‌ به‌خوبی ظاهر شود.

اما به گفته هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نیرو در امور انرژی در شش ماهه نخست سال جاری فقط 800 مگاوات نیروگاه جدید در کشور ایجاد شده و وزارت نیرو با راهکارهایی نظیر کاهش تلفات، افزایش بازده نیروگاه‌ها و غیره، جلوی خاموشی در کشور را گرفته است. بنابراین در زمینه ایجاد نیروگاه‌های جدید، کشور به‌شدت با کمبود مواجه است اما منابع مالی دولت با توجه به افت قیمت نفت هم برای جبران این کسری کافی نیست.

محمد پارسا، رئیس فدراسیون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته در گفت‌وگو با «فرصت امروز» نگرانی تولیدکنندگان صنعت برق از حضور سرمایه‌گذاران خارجی را منطقی می‌داند. وی می‌گوید: برای حل این معضل دولت باید به‌صورت جدی اجرای قانون تامین 51 درصد تجهیزات از تولیدات داخل کشور، توسط فاینانس‌کننده‌های خارجی را دنبال کند. رئـیـس فــدراسـیـون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته با توجه به توان بالای تولیدکنندگان داخلی، بر این باور است که آنها می‌توانند 80 درصد تجهیزات مورد نیاز ساخت نیروگاه را تامین کنند اما دولت ناگزیر است به منظور ایجاد جاذبه برای سرمایه‌گذاران خارجی شرط تامین 51 درصد تجهیزات را در قراردادهای فاینانس لحاظ کند.

به گفته وی برای تامین مالی پروژه‌های ساخت نیروگاه، اگر دولت دنبال سازنده‌های خارجی نظیر زیمنس و غیره نرود، همچنین به فکر تامین منابع از طریق بانک‌های با منابع مالی آزاد و بدون پیش‌شرط در تامین کالا برود، برای تولیدکننده داخلی هم مشکلی ایجاد نخواهد شد. ضمن آنکه کمبود منابع مالی دولت جبران می‌شود. پارسا اضافه می‌کند: در مورد سرمایه‌گذاری روی مسائل نیروگاه اگر دولت بخواهد از مپنا حفاظت کند باید تعرفه تجهیزات نیروگاهی را افزایش دهد تا از تولیدات مپنا یا هر تولیدی در داخل کشور حمایت شود.

ضمن آنکه با اصلاح نرخ ارز، قدرت رقابتی تولیدکننده داخلی را در مقابل رقبای خارجی افزایش می‌دهد. وی اگرچه معتقد است که اجرای برجام و جذب سرمایه‎گذار خارجی برای برخی شرکت‌ها از جمله مپنا تبعات منفی دارد زیرا سرمایه‌گذار از هر منبعی که دلش بخواهد، خرید می‌کند اما نکته مثبت اجرای برجام را ورود منابع مالی به کشور معرفی می‌کند.بنابراین رئیس فدراسیون صادرکنندگان انرژی و صنایع وابسته تاکید می‌کند: دولت باید هنرمندانه با تشکل‌های مربوط بنشیند و راهکارهایی برای حذف اثرات منفی اجرای برجام پیش‌بینی کند.

رفع تحریم‌ها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد

علیرضا کلاهی، رئیس سندیکای صنعت برق هم حذف هزینه‌های مضاعف و ریسک‌هایی را که به دلیل سوء‌استفاده برخی، به صادرکنندگان ایرانی تحمیل می‌شد نکته مثبت اجرای برجام معرفی می‌کند. به گفته وی صنعت برق ایران یکی از توانمندترین صنایع کشور است. زیرا با وجود سوء‌مدیریت‌های دوران احمدی‌نژاد، شرایط سخت تحریم، عدم پرداخت به‌موقع مطالبات و غیره، این صنعت نگذاشته تامین برق کشور با مشکل مواجه شود.

رئیس سندیکای صنعت برق می‌گوید: صنعت برق ایران توانایی منطقه‌ای عمل کردن را دارد. بنابراین از آنجا که 82 درصد صادرات خدمات فنی و مهندسی و بخش قابل توجهی از صادرات کالاهای صنعتی (نه مواد خام) به صنعت برق اختصاص دارد، با رفع تحریم‌ها حضور این صنعت در بازارهای منطقه پررنگ‌تر خواهد شد.وی اظهار امیدواری می‌کند با لغو تحریم‌ها و حل مشکلات مالی دولت همچنین ایجاد رونق در فضای عمومی اقتصاد کشور، صنعت برق هم بتواند پروژه‌های جدید از وزارت نیرو دریافت کند.

ارتباط با نویسنده: leilamargan2008@gmail.com