افطاری اقتصاد ایران

این روزها اقتصاد ایران برای روزهای پس از تحریم اقتصادی آماده می‌شود و امید می‌رود همان‌طور که رهبری نظام تاکید کرده‌اند و فعالان اقتصادی مطالبه دارند، اقتصاد ایران به یک‌باره از تحریم‌ها رهایی یابد. شاید بتوان حال و روز بخش خصوصی در هفته‌های پیش‌رو را شبیه کسانی دانست که در ماه رمضان، به انتظار اذان مغرب نشسته‌اند تا روزه خود را بگشایند و افطار کنند، اما همان‌طور که پزشکان به روزه‌داران توصیه می‌کنند هنگام افطار، از زیاده‌روی و خوردن برخی غذاهای سنگین اجتناب کنند، اقتصاددان‌ها هم توصیه می‌کنند که دولتمردان و فعالان تجاری در فردای رفع تحریم‌ها، از برخی تصمیم‌ها یا رفتارها بپرهیزند تا اقتصاد ایران، گرفتاری‌های جدیدی پیدا نکند. ما ایرانیان عادت داریم که در آستانه افطار به نوای ربنا گوش دهیم. در بخشی از این دعا، که آیه هشتم سوره آل عمران است می‌خوانیم “رَبَّنَا لاَ تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ إِذْ هَدَیتَنَا» که چنین ترجمه شده‌است «پروردگارا! پس از آنكه ما را راه نمودى، دل‌های‌مان را منحرف نساز».

این آیه گرچه شأن نزولی غیر‌اقتصادی دارد ولی می‌تواند ما را به تفکر در شرایط کنونی اقتصاد کشورمان ترغیب کند. در سال‌های تلخ تحریم، اقتصاد ایران آسیب‌های فراوانی دید ولی فراموش نکنیم در همین دوره بود که در غیاب دلارهای نفتی، صادرات غیرنفتی کشورمان اوج گرفت و پس از 60 سال، غلبه نفت بر اقتصاد ایران شکست. سال گذشته سهم نفت از صادرات ایران به زیر 50 درصد رسید؛ سهمی که تا همین 20 سال پیش، همواره بالای 95 درصد بود. البته این بیم وجود دارد که تسهیل در صادرات نفت در اقتصاد پساتحریم، باز دولت دچار سرمستی نفتی شود و این دستاورد از دست برود. ‌ای کاش قدر صادرات غیرنفتی را بدانیم و پس از آنکه اقتصاد کشور راه بهتری را یافته‌است، به عقب برنگردیم.

* دبیر تحریریه روزنامه «فرصت امروز»