آشنایی با نحوه کار شالیکوبی

نحوه کار شالیکوبی همه کارخانه ها در حالت کلی یکسان است. اما با توجه به سطح تکنولوژی منطقه و حجم برنج، تنها در تعداد دستگاه ها تفاوت هایی دیده می شود.

روش کار شالیکوبی

خشک کردن

اولین مرحله شالیکوبی، خشک کردن شالی است. رطوبت بالای دانه ها، ضایعات را افزایش می دهد و عامل اصلی فساد بیولوژیکی محسوب می شود. بنابراین خشک کردن به موقع از اهمیت بالایی برخوردار است.
خشک کن جریان مداوم و خشک کن بستر ثابت دو روش کار شالیکوبی برای خشک کردن شلتوک هستند که به صورت مکانیکی و سنتی انجام می شوند.

تمیز کردن (الک کردن)، دومین مرحله شالیکوبی

در این مرحله، شالی را از خشک کن خارج کرده و سپس وارد صافی می کنند. با این کار، مواد اضافی، ساقه، کاه و... از دانه ها جدا می شوند. در این بخش به دلیل وجود مکنده، خاک و گرد و غبار هم از شالی گرفته می شود.

پوست گیری

نحوه کار شالیکوبی به این شکل است که در سومین مرحله، پوست قهوه ای شلتوک ها و سایر مواد اضافی از دانه ها جدا می شوند. پوسته های جدا شده در تولید فرآورده های کاغذی، استفاده در دامداری ها و ... کاربرد دارد.
در مرحله جداسازی پوست، شلتوک به سبوس تبدیل می شود.

سفید کردن دانه های برنج، مرحله چهارم فرآیند شالیکوبی

در کارخانه های شالیکوبی دانه های سبوس را توسط دستگاه سفید کن تراش می دهند تا به لایه سفید یعنی برنج برسند. لایه جدا شده نیز به عنوان خوراک دام در دامداری ها و بعضی مواد غذایی انسان مورد استفاده قرار می گیرد.

عمل سفید کن به صورت عمودی یا افقی به چند طریق انجام می شود: سفید کن اصطکاکی، سفید کن سایشی، سفید کن سایشی عمودی، سفید کن تیغه ای و سفید کن اصطکاکی دمشی.

صیقل دادن یا پولیش دانه های برنج

در این مرحله توسط دستگاه های مخصوص پولیش، دانه های برنج صیقل داده می شوند و باقیمانده سبوس از روی برنج پاکسازی می شود. این دستگاه ها در مرحله آخر تبدیل شلتوک به برنج سفید قرار دارند و باعث درخشندگی و شفافیت سطح برنج خواهند شد.

الک کردن در کارخانه های شالیکوبی

در این مرحله از شالیکوبی به الک کردن مجدد دانه های پولیش خورده می رسیم. الک کردن در این بخش با الک کردن مرحله دوم متفاوت است. در این بخش، الک کردن با هدف جداسازی و طبقه بندی دانه های برنج انجام می شود. در صورتی که الک کردن در مرحله دوم، مواد اضافی و گرد و خاک را از دانه های شلتوک پاکسازی می کند.

با استفاده از الک های مخصوص، برنج بر اساس اندازه ای که دارد، جدا شده و طبقه بندی می شود. برنج های چاق و درشت از برنج های خرد شده و ریز تفکیک می شوند. در این مرحله معمولاً دور ریز و پرتی وجود ندارد و یا مقدار آن بسیار کم است.

انبار کردن

مرحله انبار کردن همانند سایر مراحل شالیکوبی از اهمیت بالایی برخوردار است. دانه های برنج را در کیسه های مخصوص می ریزند و تا زمان 2 ماه در انبار نگهداری می کنند. نگهداری برنج در انبار در طول این دو ماه به پخت بهتر و کیفیت بیشتر برنج کمک می کند.

الک کردن دوباره

پس از دو ماه انبار برنج، مجدد آنها را الک می کنند تا به طور کامل یکدست شوند.

سورتینگ در شالیکوبی

در توضیح روش کار شالیکوبی، لازم است بخش سورتینگ را هم مد نظر داشته باشیم. در این بخش برنج ها بر اساس رنگ از یکدیگر جدا می شوند. معمولاً در حجم زیادِ برنج، دانه های سیاه، برنج های زرد شده، دانه های شکسته و سبوس همچنان وجود دارند که بر کیفیت محصول تاثیر زیادی خواهند گذاشت. به همین خاطر از دستگاه سورتر برنج برای جدا کردن آنها استفاده می شود.

مکانیزم دستگاه های سورتینگ به این صورت است که توسط دوربین CCD و CMOS بر اساس رنگ برنج های سفید را از سایر برنج ها جدا می کنند.

بسته بندی، آخرین مرحله شالیکوبی

در کارخانه های شالیکوبی بعد از انجام سورتینگ، برنج را در کیسه هایی با وزن مشخص بسته بندی می کنند. این کار امروزه به صورت مکانیزه و بدون دخالت دست انجام می شود. برنج در بسته بندی های 1 کیلویی، 5 کیلویی تا 50 کیلویی جای می گیرد و روانه بازار خواهد شد.

دستگاه ها و تکنولوژیهای مورد نیاز در کارخانه شالیکوبی

• نرم افزار شالیکوبی: با توجه به رشد تکنولوژی و مزایای بسیار زیادی که استفاده از آنها در هر کسب و کاری دارد لذا استفاده از یک نرم افزار شالیکوبی در کارخانه بسیار مفید می باشد. در صورت استفاده از نرم افزار، موارد مربوط به حسابداری کارخانه، انبارداری و بسیاری موارد دیگر که باعث نظم بخشیدن به فرآیندهای کارخانه شالیکوبی می شود به درستی و بدون نقص انجام خواهند شد.
• دستگاه ریشک زن شالی (برای جدا کردن علف های هرز و خاشاک و ...)
• دستگاه جداسازی سنگ
• دستگاه سفید کننده برنج
• دستگاه جدا کننده پوست
• دستگاه بوجاری (جدا کننده ناخالصی ها از دانه برنج)
• دستگاه سورتینگ
• دستگاه پاک کننده (الک)
• دستگاه پوست کن برنج
• دستگاه دوکوب (سبوس خرد کن)