وقتی نام مدیر به میان میآید، بیشتر افراد فکر میکنند که این مدیریت تنها در رأس هرم سازمانی و در مقام مدیریت ارشد است، درحالیکه مدیریت در تمام سطوح سازمان وجود دارد. مدیر در هر سطح سازمانی برای اثربخشی بیشتر نیاز دارد که بعضی روابط و رفتارها را ابتدا در خود و سپس در دیگران کنترل کند.
رفتارهایی که یک مدیر انجام میدهد بهعنوان منبع رفتارهای درست توسط بسیاری از زیردستان الهام گرفته میشود. بنابراین باید در نوع برخورد خود بسیار سنجیده عمل کرده و بداند مدیران خوب دارای ویژگیهایی هستند که در ادامه به تعدادی از آنها اشاره شده است.
قدردانی خود را به کسانی که لایقند نشان دهید
یک ضربالمثل قدیمی در مدیریت است که میگوید: «اعتبار بدهید، مسئولیت بخواهید.» مدیران تاثیرگذار میدانند که درک و به رسمیت شناختن روحیات کارمندان برای رسیدن به عملکرد بهتر یکی از روشهای مثبت برای تشویق آنهاست و کارمندان را مشتاق به انجام بهتر وظیفه خود میکند. بنابراین در جایی که لازم است از کارمندان خود قدردانی کرده و نشان دهید که کار آنها تا چه اندازه در نظر شما ارزشمند است. كاركنان نیاز دارند که مورد تقدیر واقع شوند.
تحقیقات نشان میدهد كه انسانها تلاش میكنند مورد قدردانی واقع شوند و هرگز از آن دلزده نمیشوند. هیچ چیز موثرتر از تقویت (بازخورد) مثبت نیست. یك رئیس موثر از این موضوع آگاه است و كارهایی را كه دوست دارد كاركنان انجام دهند، به ایشان یادآوری میكند و جای تعجب ندارد كه متعاقبا آن رفتارها را در كاركنان خود بیشتر مشاهده کند.
اگر فردی یك روز کاری را به نحو احسن انجام دهد و تعریف و تمجید درباره آن بشنود، دوباره آن کار را به بهترین نحو به انجام خواهد رساند. به این ترتیب مشاهده میشود كه رفتار انسانی یقینا پیچیده نیست. مدیران موثر تشنه موفقیت خود و تیمشان هستند و دریافتهاند که این موفقیت چیزی فراتر از وظیفه مدیریتی آنها و در گرو همدلی با کارمندانشان است.
تفکر بلندمدت
بهترین مدیران و رهبران افرادی هستند که افق دور دست را میبینند و با توجه به شرایط موجود و رویدادهایی که هنوز رخ نداده، چگونگی شکلگیری محیط آینده از رویدادهای امروزی را ارزیابی میکنند. سخنی از پیتر دراکر در این خصوص معروف است که میگوید: مدیران در مورد امروز فکر میکنند، در حالیکه رهبران به فکر آینده هستند.
ارائه بازخورد
بسیاری از رؤسا تا زمان جلسه رسمی بازنگری عملكرد منتظر میمانند تا پس از آن بازخوردهای منفی به كاركنان خود بدهند. هنگامی كه این موضوع اتفاق میافتد كاركنان مدام از خود میپرسند كه چرا رئیس این موضوع را زودتر به من نگفت؟ من تلاش میكردم كه تغییر كنم یا كار را به روش متفاوتی انجام دهم. ارائه بازخورد در طی انجام كار رابطهای مانند رابطه مربی - بازیكن را در كاركنان ایجاد میكند. در این حالت یك احساس گفتوگو، رهبری و همكاری وجود دارد.
آگاهی از پتانسیل تخریبکننده ریسک
نمیتوان گفت که یک سازمان نباید هیچگاه ریسک کند، چرا که بسیاری از اوقات، ریسک لازمه پیشرفت است و در جهت ارزشدهی بیشتر یک شرکت لازم است. یک مدیر باید از پتانسیل ریسک وقایع پیشرو آگاه باشد و آنها را مدیریت کند. ریسکهایی که هر مدیر ناظر باید آنها را مدیریت کند شامل ریسک عملیات واحدی، ریسکهای مرتبط با امنیت شرکت، ریسکهای مالی و بودجه و... است.
مدیران با اراده قوی در هر سطح سازمانی از این نکته آگاهند که آگاهی نسبت به ریسک، یک عنصر جداییناپذیر از فرآیند مدیریت است. همچنین بعضی مدیران احساس شکستناپذیری دارند. میان اعتمادبهنفس و گستاخی فاصله زیادی وجود دارد.
مدیرانی که اعتمادبهنفس بیجا دارند، فکر میکنند قواعد یکسانی که برای زیردستانشان قابل اعمال است، برای خود آنها کاربرد ندارد. این مثالی خوب از مدیری است که قواعد مدیریت را به خوبی نمیداند و قادر به مدیریت عملیات با دیدگاه خود و ریسکهای مورد نیاز نیست.
خضوع و فروتنی
مدیریت و رهبری یک امتیاز است، یک حق نیست. مدیران خوب فروتن بوده و به جای خود بر دیگران تمرکز میکنند، دیگران شامل کارمندان آنها، مشتریان، ذی نفعان و سهامداران و... هستند. این مدیران میدانند که در واقع مدیریت خوب چیزی نیست جز برآوردن نیاز این افراد. از دیدگاه کاملا کاربردی، مدیران و رهبران همه سطوح سازمانی نیاز دارند که مورد احترام واقع شوند و دیگران از دستورات آنها پیروی کنند.
اما در کنار آن باید با فروتنی و رفتار خاضعانه خود سبک مدیریتی تعاملی برای خود برگزینند تا زیردستان نیز از آنها حمایت کنند. همچنین داشتن غرور در هر فرد طبیعی است و شاید مدیران بیش از هر فرد دیگری لازم است در انجام فرآیندهایشان استقلال و غرور داشته باشند. اما میزان بیش از حد این غرور به پیامدهای منفی منجر میشود. مدیریت در بطن خود یعنی ارتباط دو انسان با یکدیگر و کار مدیر این است که این ارتباط را برای افرادی آسان کند که خواهان فرمانبرداری آنهاست.
مهارتهای ارتباطی
یک مدیر خوب برای تاثیرگذاری بیشتر به ارتباطات موثر نیاز دارد. باید مطمئن شوید که توانایی برقراری ارتباط با افراد محیط سازمان شما یکی از تواناییهایی است که باید وقت و تلاش زیادی برایش هزینه کنید. راههای زیادی برای بهینهسازی این ارتباط و تمرین آن برای مدیران وجود دارد که شامل موارد زیر است.
ارتباطات کتبی به شما چگونگی برقراری ارتباط موثر را به شیوه کتبی نشان میدهد. یک مدیر باید قادر به نگارش کتبی حرفهای با گرامر صحیح در ایمیلها، رزومهها و متنهای تقدیر و تشکر باشد. همچنین بهعنوان یک مدیرخوب شما باید بدانید که چگونه در جمع به طور واضح صحبت کنید و هدف خود را صریح بیان کنید.
در بیان ایدهها و کلمات خود دقت داشته باشید و با احترام زیردستان خود را خطاب کنید. شنوندهای فعال باشید. یکی از اصول در برقراری ارتباط گوش دادن است. مطمئن شوید که به صدای کارمندان خود، مشتریان و حتی مدیران زیردست خود گوش میدهید و انتظار فیدبک داشته باشید. یاد بگیرید که این فیدبکها را به روشی موثر در کمک به خود و کارمندانتان به کار گیرید.
رئیس خوب بودن امری اکتسابی است نه ذاتی
بعضی از رؤسا دارای استعداد طبیعی برای رهبری، ایجاد انگیزه و تحت تاثیر قراردادن دیگران هستند. گفته میشود بیشتر آنچه که باعث میشود یک فرد رهبر موثری باشد رفتارهای آموخته شده هستند. بسیاری از افراد دارای قابلیتهای ذاتی هستند که میتواند آنها را به یک رهبر عالی تبدیل کند و مهم توسعه آن دسته از قابلیتهاست. یک رئیس خوب به ندرت بدون بهبود مهارتهایش میتواند خوب باقی بماند. خوب بودن میتواند از طریق حضور در سمینارها و دورههای مدیریتی، خواندن کتابها و انجام بسیاری از خودارزیابیها حفظ شود.
تخصص در حل مسئله
مدیران خوب قادر به شناسایی و حل بهینه مسائل هستند. این مسئله میتواند مشکل شخصی یک کارمند ناراحت باشد یا مشکل با یک فروشنده سرسخت. در هنگام وقوع چنین مسائلی، مدیر باتجربه باید قادر به تفکر خلاقانه برای حل این مسائل و اجرای درست آنها باشد. چنین مدیری باید مسئولیت حل این مسائل را بر عهده گرفته و رویکرد اخلاقی در حل آن را بیابد.
او باید به خوبی از گامهای حل مسئله آگاه بوده و اعضای تیمش را در جریان این فرآیند یاری کرده و نکات درست را به آنان گوشزد کند. او باید همانند یک دوست و نه یک فرد بالاتر با کارمندان خود مشورت کرده و مسئله پیش آمده را به بهترین صورت حل کند.
ارتباط با نویسنده: hoda.rezaeii@yahoo.com