داستان پرتقال و شب عید

به نظر می‌رسد برای تنظیم بازار مخصوصا در ایام ویژه‌ای مانند شب عید، هنوز آنقدر مشکل داریم که بعید است به این زودی‌ها حل شود. قبل از عید تمام هم و غم دولت و مسئولان جهاد کشاورزی این بود که هر طور شده از واردات میوه، به‌خصوص پرتقال به کشور جلوگیری کنند. توجیه و تفسیر آنها چیزی به‌جز تاکید بر حمایت از تولید داخلی نبود و همه مسئولان بر کفایت تولید داخل برای تنظیم بازار شب عید اصرار می‌ورزیدند.

اگرچه این موضوع کاملا صحت داشت و تولید کشاورزان به قدری بود که حتی می‌توانست به کشورهای همسایه هم صادر شود اما گرانی و افزایش ناگهانی قیمت پرتقال، باعث شد مردم به دیده تردید به طرح‌های تنظیم بازار بنگرند و همین برای جولان دلالان و فرصت‌طلبان سودجو کفایت می‌کرد. البته ناگفته نماند که با وجود تاکید شخص وزیر بر ممنوعیت واردات میوه، بازار از میوه‌های قاچاق در امان نماند و در لابه‌لای طبق‌های مغازه‌ها انواع و اقسام محصولات فرنگی از جمله سیب فرانسوی و آلوچه آفریقایی آن هم با قیمت‌های آنچنانی به چشم می‌خورد.

پرتقال درجه یک، کیلویی 2900تومان

در آخرین برنامه مناظره تلویزیونی سال گذشته، قائم‌مقام سازمان تعاونی روستایی هم حضور داشت و با اطمینان کافی به مردم قول داد که در هفته آخر سال، پرتقال درجه یک به قیمت 2900تومان از طرف سازمان متبوع، در میادین میوه و تربار عرضه می‌شود و شهروندان می‌توانند بدون هیچ نگرانی از بازار خرید کنند.

طبق گفته‌های مسئولان همین سازمان، 70هزارتن ذخیره سیب و پرتقال برای تنظیم بازار شب عید کنار گذاشته شده بود و باز هم به استناد سخنان مدیران سازمان تعاونی روستایی، قرار بود این پرتقال درجه یک باشد. به دلیل اینکه تنظیم بازار امسال به خاطر اجرای قانون انتزاع با سال‌های گذشته کمی متفاوت بود، سعی کردیم با تهیه گزارشی میدانی صحت و سقم موضوع برای شهروندان روشن شود.

ضد و نقیض بازار

میادین میوه و تربار، به‌عنوان مرکزی برای شهروندان محسوب می‌شود که می‌توانند تقریبا تمام مایحتاج نوروز را از آنجا تهیه کنند. با نگاه منصفانه باید گفت که در هیچ‌جا کمبودی از نظر میوه‌های اصلی مانند سیب، پرتقال، کیوی و خیار وجود نداشت اما مشکلات دیگری در بازار به چشم می‌خورد که نمی‌توان به آنها به دیده اغماض نگریست. طبق گزارش‌های میدانی در مناطق مختلف، برخی از میادین تا آخرین روز سال به قدری شلوغ بود که ازدحام جمعیت، بسیاری را از خرید منصرف کرد اما قسمت اصلی ماجرا از جایی آغاز می‌شود که سخنان ضد و نقیض شهروندان را می‌شنویم.

حسین، یکی از خریداران مرکز میوه و تربار در شرق تهران، درباره پرتقال گفت: «دو صندوق پرتقال از یکی از غرفه‌ها با قیمت کیلویی 2900تومان خریداری کردم اما از کیفیت آنها چندان رضایت ندارم. زیرا سه تا از پرتقال‌ها را که پوست کندم، یا خراب بودند یا خشک که قابل مصرف نیست.» او معتقد بود، نمی‌توان روی این میوه‌ها برای پذیرایی در دید و بازدید ایام عید حساب کرد. هرچند این شهروند از کیفیت محصولات توزیع شده در میادین گلایه داشت اما شهروند دیگری اظهارکرد: «درست است که کیفیت پرتقال‌های توزیع شده توسط دولت، درجه یک نیست اما همین هم غنیمت است.» به گفته این شهروند، وعده مسئولان مبنی بر قیمت پرتقال، عملی شد اما کیفیت محصولات چیزی نیست که بتوان برچسب درجه یک را بر آن نهاد. به هر حال، می‌شود ایام نوروز را با این محصولات سپری و از مهمانان پذیرایی کرد.

در مغازه‌ها چه خبر بود؟

همان‌طور که رونق در میادین موج می‌زد، مغازه‌های میوه فروشی نیز خالی از مشتری نبودند و قیمت‌های بالا هم مانعی برای حضور خریداران نشده بود. شهروندی در حال جاسازی سبدهای پرتقال در صندوق اتومبیلش بود که در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبنی بر چگونگی وضعیت بازار لبخندی زد و گفت: «اصلا آیا تا به حال دیده‌اید که میوه درجه یک در میادین تربار توزیع شود؟ اینها همه حرف‌های پوچی است که برای دلخوشی مردم می‌زنند.»

او ادامه داد: «من عطای تربار را به لقایش بخشیدم و به مغازه‌ای آمدم که خودم بتوانم میوه‌هایی را که دلم می‌خواهد سوا کنم. ما در مقابل مهمان‌ها آبرو داریم، حتی یکی از میوه‌ها هم نباید خراب باشد.» این شهروند اضافه کرد: «همسایه‌مان به یکی از این مراکز رفت تا پرتقال بخرد اما مجبور شد بدون چون و چرا بسته‌بندی را که فروشنده به او می‌دهد، قبول کند.»

هرچند نظرهای متفاوتی درباره کیفیت پرتقال توزیع شده در میادین وجود داشت اما تقریبا تمام مشتریان بر این موضوع تاکید داشتند که این محصول، درجه یک نیست و اگر قرار باشد در جایی پرتقال مرغوب به فروش برسد، حداقل 7 تا 8 هزار تومان به ازای هر کیلوگرم قیمت خواهد داشت. البته انواع دیگری از این محصول در میوه‌فروشی‌ها توزیع می‌شد که قیمت هر کدام متفاوت بود؛ از 3هزار و 500تومان به بالا.

به هرترتیب، تنها فراوانی یک محصول در مراکز معتبر نمی‌تواند نقطه عطفی برای تنظیم بازار آن باشد، بلکه کیفیت شاید از قیمت هم در برخی موارد مهم‌تر به نظر برسد. البته بی‌کیفیتی پرتقال دولتی شب عید امسال را نباید به تمام کشور تعمیم داد اما اکثر مصرف‌کنندگان درباره کیفیت پایین این پرتقال‌ها هم‌نظر بودند و اعتقاد داشتند وعده مسئولان در این قسمت محقق نشد. شاید دلیل آن را باید در نابسامانی سردخانه‌ها و استاندارد نبودن انبارهای کشور جست وجو کرد ولی علت هرچه باشد، نباید اعتماد مصرف‌کننده به مسئولان از بین برود.