بازیکنانی با هوش بهره بالاتر

یکی از موضوعاتی که مدت هاست به یکی از دغدغه های اصلی والدین تبدیل شده، موضوع وابستگی جدید نوجوانان و کودکان به انواع بازی های رایانه ای است. اغلب والدین معتقدند این حجم وابستگی به بازی های دیجیتال و رایانه ای باعث می شود وضعیت تحصیلی کودکان نیز تحت تاثیر قرار گرفته و افت پیدا کند. با این وجود، پژوهش های جدید نشان می دهد بازی های رایانه ای چندان غیر مفید و مضر نیز محسوب نمی شوند و حتی در برخی موارد مثبت نیز هستند.

در ادامه مطلب به بررسی این موضوع می پردازیم:

فیس بوکی ها در خطرند

شارون گرین، استاد دانشگاه روانشناسی ویسکانسین و آرون سیتز در یک پژوهش مشترک به نتایجی قابل توجه دست پیدا کرده اند؛ نتایجی که می تواند برای بسیاری از والدین آسودگی خاطر ایجاد و برخی دیگر را نگران کند. این پژوهش با حضور 12 هزار نوجوان 13 تا 15 ساله انجام شد. هدف این تحقیق بررسی تفاوت تاثیر روانی بازی های اکشن - حادثه ای و بازی هایی که در شبکه های اجتماعی مثل فیس بوک وجود دارد، بود.

نتایج این پژوهش بسیار شگفت انگیز و جالب بود؛ نوجوانانی که به طور مرتب در حال بازی های اکشن و به ویژه بازی های مبتنی بر برنامه ریزی و استراتژی بودند نتیجه ای مثبت در نمرات ریاضی، علوم و جغرافی خود دریافت کردند. بررسی نتایج EEG و تصاویر اسکن مغزی این نوجوانان نشان می داد بازی های مذکور عملکرد برخی نواحی مغز را تشدید کرده و باعث قدرت انتقال بالاتر و دریافت اطلاعات در سطحی فراتر از متوسط خواهد شد.

اما نتایج در مورد شبکه های اجتماعی به ویژه فیس بوک کاملا ناامید کننده است. درواقع به نظر می رسد گردش در شبکه های اجتماعی و بازدید از تصاویر و ویدئوهای بی محتوا، تکراری و استفاده از بازی های کسل کننده این شبکه ها نتیجه ای به جز کاهش عملکرد مغزی نوجوانان نخواهد داشت. به عبارت دیگر، هر اندازه نرخ حضور نوجوانان در شبکه های اجتماعی بیشتر باشد، میزان عملکرد آنها در مدرسه کاهش خواهد داشت. این مسئله یک زنگ خطر و هشدار بزرگ برای والدینی است که فرزندانی وابسته به فیس بوک و سایر شبکه های اجتماعی دارند.

علت این تفاوت ها چیست؟

اما سوالی که در این میان مطرح می شود به علت های تفاوت بازدهی بازی های استراتژیک و شبکه های اجتماعی بازمی گردد. گرین در این خصوص معتقد است بهترین نوع بازی برای افزایش خلاقیت و مهارت های فردی و اجتماعی کودکان، حضور در فضای آزاد و انجام بازی های فیزیکی و سالمی مثل دویدن، طناب زدن، اسکیت سواری و. . . است.

با این وجود بازی های رایانه ای حادثه ای و استراتژیک به سبب برخی ویژگی های خود، نسبت به وقت گذرانی در شبکه های اجتماعی بسیار مثبت تر تلقی می شوند. اما توجه به یک نکته بسیار حائز اهمیت است. افراط در بازی های حادثه ای نیز نتایجی منفی بر وضعیت روانی نوجوانان خواهد داشت و حتی ممکن است به افزایش خشونت روانی آنان در درازمدت منجر شود. اما چرا شبکه های اجتماعی مثل بازی های رایانه ای در افزایش عملکرد مغزی نوجوانان کامیاب نیستند؟

پاسخ روشن و ساده است. اغلب شبکه های اجتماعی چارچوبی مشخص دارند. کاربر با ورود به آنها در فضایی بسته و تکراری به انجام برخی اعمال روزمره می پردازد. ساعات زیادی را بدون آنکه متوجه باشد از دست می دهد و کارایی مغز خود را در پایین ترین سطوح معلق نگه می دارد. درواقع تماشای برخی تصاویر سلفی و غیر سلفی، مطالعه متن های پرتکرار و... بار معنایی خاصی برای مخاطب به ارمغان نیاورده و با ایجاد نوعی اعتیاد روانی، هر روز ساعات زیادی از وقت وی را به خود اختصاص می دهد.

از سوی دیگر، وقت گذرانی شدید در شبکه های اجتماعی فرصت کافی برای مطالعه دروس را از دانش آموزان سلب کرده و باعث می شود نمرات آنان نیز کاهش پیدا کند. در بخش فرعی این پژوهش یک نتیجه جالب و شگفت انگیز نیز به دست آمده است؛ دانش آموزانی که به اقلیت های خاص تعلق دارند نسبت به دانش آموزانی که از زبان بین الملل، مذهب عام تر و... برخوردارند، آسیب دیدگی کمتری را تجربه می کنند.

برای شفاف تر شدن موضوع می توان از یک مثال ساده استفاده کرد؛ نوجوانانی که به زبان های جهانی تر مثل انگلیسی، فرانسوی، اسپانیایی و. . . مسلط هستند، با حجم بالاتری از قابلیت های حضور در انواع رسانه های مجازی و شبکه های اجتماعی رو به رو می شوند. این در شرایطی است که محدودیت های زبانی باعث می شود افراد فضایی بسته تر داشته و در نتیجه ساعاتی کمتر را صرف حضور در رسانه های مجازی کنند و در نهایت آسیب کمتری متحمل شوند.