نشست وزیر جهادکشاورزی با خبرنگاران، برای دومین سال پیاپی در حالی برگزار شد که بازار در تلاطم تامین محصولاتی است که برای شب عید بیشترین تقاضا را از طرف مردم دارند. اگرچه طبق اعلام و اصرار وزیر جهادکشاورزی، امسال هیچ مشکلی برای تامین پرتقال، سیب، کیوی، خشکبار و مرغ مورد نیاز نداریم اما عدهای سعی دارند با ایجاد انتشار اخبار جهتدار، اذهان عمومی را به سمتی سوق دهند که مسیر واردات هموار شود. این در حالی است که بهگفته محمود حجتی، باید گفتوگوها، مصاحبهها و گزارشهای رسانهای به سویی حرکت کند که نگاه مسئولان را نسبت به واردات تغییر داده و گرایشی صادرات محور داشته باشند. اینکه در تولید یک محصول مانند گوجه یا سیبزمینی با مازاد مواجه میشویم بسیار پسندیده است اما اگر ندانیم با این مقدار اضافه چه برخوردی داشته باشیم، خطرناک و به ضرر اقتصاد است.
توسعه نگاه صادراتمحور
وزیر جهادکشاورزی با تاکید بر اینکه نگاه صادرات محور باید به تمام محصولات تعمیم داده شود، گفت: البته دستیابی به بازارهای هدف، نیاز به برنامهریزی صحیح و بلندمدتی دارد که موافقتنامههای آن با برخی کشورها مانند عراق، چین و روسیه به امضا رسیده است.
وی همکاری دو وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و جهادکشاورزی را برای تحقق و بهبود وضعیت صادرات محصولات کشاورزی، ضروری و لازم دانست و افزود: در بخش کشاورزی و غذا در هشت ماهه نخست سال، 7/4میلیارد دلار صادرات داشتهایم که این مقدار نسبت به سال گذشته 22درصد افزایش نشان میدهد. درحالی که واردات 2/0میلیارد دلار اعلام شده که نسبت به سال گذشته 5/1درصد کاهش داشته است. اما تلاش وزارتخانه بر این است که مسیر بازرگانی موادغذایی را به سمتی هدایت کند تا واردات را به صفر برساند.
افزایش بهرهوری
یکی از چالشهای بزرگی که برای بخش کشاورزی مطرح است، بحث مصرف آب و چگونگی بهینه کردن آن است. امروز بسیاری از کارشناسان، قسمت بزرگی از مصرف آب را به این بخش مربوط میدانند و معتقدند که برای بهینه کردن آن باید فکری اساسی و منطقی کرد. اتفاقا وزیر جهادکشاورزی هم بر این امر تاکید دارد و معتقد است که یکی از مهمترین وظایف وزارتخانه متبوعش کاهش استفاده از منابع آبی است.
حجتی اظهار کرد: بهینهکردن مصرف آب، یکی از اولویتهای مجموعه بزرگی است که هدف اصلی آن افزایش بهرهوری است. دیگر همه ما قبول کردهایم که کشورمان خشک و کمآب است. بنابراین باید خودمان را با شرایط وفق دهیم. به عبارت دیگر با استفاده از مکانیزاسیون، آمادگی بهتر زمین، خاکورزی و... میتوان بهرهوری را به حدی بالا برد که نهتنها در تولید اکثر محصولات به خودکفایی برسیم، بلکه صادرات را نیز گسترش دهیم.
گسترش کشت گلخانهای
وزیر جهادکشاورزی با تاکید بر گسترش کشت گلخانهای بیان کرد: یکی از بهترین و سهلترین کارهایی که میتوان برای افزایش بهرهوری انجام داد، کشت محصولاتی مانند خیار یا گوجه در سیستم گلخانهای است. بهعنوان مثال، 12هزارهکتار زمین در بوشهر وجود دارد که در آن گوجه کشت میکنند. اگر بخواهیم همین مقدار تولید را از طریق گلخانه تامین کنیم، تنها به دو هزارهکتار زمین نیاز است و آن هم با هشت درصد میزان آب مصرفی در مزرعه.
حجتی در بخش دیگری از سخنانش، کشت خیار را مثال زد و گفت: طبق افق دوسالهای که داریم، قرار است کل خیار تولیدی کشور از طریق گلخانهها تامین شود. با این روش میتوان سالانه نزدیک به یک میلیارد و 200میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفهجویی کرد؛ این رقم چهار برابر مخزن سد کرج است. درحالیکه کل آب مصرفی تهران برای شرب، یک میلیارد و 50میلیون مترمکعب تخمین زده میشود. البته رسیدن به چنین اهدافی یک شبه امکانپذیر نیست و نیاز به برنامهریزی بلندمدت و مستمر دارد که وزارتخانه برای رسیدن به آنها تلاش میکند.
افزایش بهرهوری بهجز نیاز زمانی که وزیر به آن اشاره کرد، به منابع مالی زیادی نیاز دارد که باید از طرف دولت تامین شود. حجتی در ارتباط با تامین اعتبارات اظهارکرد: چند خط اعتباری هم از نظر تسهیلاتی و هم بودجهای برای افزایش بهرهوری تعریف شده است. بهعنوان مثال، هزارمیلیارد تومان علاوه بر 300میلیاردتومانی که پیش از این برای بهبود سیستمهای آبیاری در نظر گرفته شده بود، از طرف مجلس به این موضوع اختصاص یافت.
به همین دلیل امروز 140هزار هکتار از اراضی کشور برای تجهیز به سیستمهای نوین، در دست اجراست. البته علاوه بر آن دو خط اعتباری از آذرماه برای بهبود مکانیزاسیون تعریف شده که جمعا 1500میلیارد تومان بوده است. بیش از دو میلیارد دلار هم از صندوق توسعه ملی برای شبکهها و ایجاد سیستمهای آبیاری در مناطق مرزی کشور در نظر گرفته شده که امیدواریم هر کدام در زمان خود به ثمر برسد.
الگوی کشت
نداشتن الگوی کشت، یکی از همان مشکلات اساسی است که در تمام محصولات اثرگذار است. اکنون بسیاری از مشکلاتی که برای محصولات کشاورزی پیش آمده، مانند گوجهفرنگی، سیبزمینی و... به دلیل نبود همین الگوهاست. براساس الگوی کشت میتوان برای هر منطقه مطابق با مزیت و برتری که دارد برنامهریزی کرد. وزیر جهادکشاورزی معتقد است که این الگو چیزی نیست جز آنچه در طول تاریخ در مناطق مختلف برای کشاورزی شکل گرفته است، مضاف بر اینکه اکنون باید شرایط آبی را در هر ناحیه در نظر گرفت. ب
به عنوان مثال، از گذشتههای دور در استانهای شمالی کشت برنج باب شده اما این کشت برای استانهای دیگر شاید منطقی نباشد. بنابراین کشت هر استان باید مطابق با شرایط خودش باشد. البته فعلا ممنوعیتی برای کشت نداریم و بیشتر سعی وزارتخانه بر این است که با ایجاد مشوقها و فرهنگسازی درست، الگوی کشت را تنظیم کند.
به گفته حجتی، وظیفه اصلی وزارت جهادکشاورزی تنظیم محصولات کشاورزی در سطح کلان است. بنابراین بهتر است مواردی که مربوط به خردهفروشیها میشود به اتحادیهها و بخشخصوصی واگذار شوند. این موضوع کمک شایانی برای حل مشکل دلالی خواهد کرد و واسطههای اضافی حذف میشوند. به عبارتی باید به مرحلهای برسیم که هرجا تشکلها در مواردی احتیاج به واردات یا صادرات داشتند، خودشان برای انجام آن اقدام کنند. زیرا آنها کمبودها و احتیاجات را خوب میشناسند و بهتر میتوانند تصمیمگیری کنند.
در این نشست، زمان زیادی به بحث در ارتباط با تنظیم بازار میوه شب عید اختصاص یافت که شخص وزیر، خیال همه را از بابت تامین میوه و مرغ آسوده کرد و از رسانهها خواست که راه را بر فرصتطلبی عدهای که میخواهند واردات میوه بهخصوص پرتقال را باب کنند، ببندند.