امنیت و کیفیت توامان

برنامه های اتحادیه اروپا برای حفظ محیط زیست و حمایت از امنیت شهروندان کشورهای عضو، پرشمارند. در خصوص تأمین امنیت برنامه های هسته ای نیز وضعیت دقیقا به همین شیوه است. فاجعه چرنوویل در سال 1986 نقطه عطفی برای انرژی اتمی کشورهای اتحادیه اروپا بود.

درواقع این فاجعه با تمام حواشی و پیامدهای منفی خود درسی بزرگ به اتحادیه داد تا برای کاهش مشکلات انرژی اتمی خود تلاش بیشتری داشته باشند. از آن تاریخ تاکنون، کشورهای عضو اتحادیه نه تنها تحت نظارت آژانس بین المللی انرژی اتمی فعالیت می کنند، بلکه فعالیت های آنها با نظارت مستقیم کمیسیون تأمین ایمنی و امنیت اتحادیه مدیریت می شود.

افزون بر نظارت بر نوع فعالیت این کشورها، بخشی از نظارت بر فعالیت های اتمی این کشورها به محور ایمنی مرتبط است. درواقع کشورهای عضو اتحادیه باید تحت نظارت کمیته تأمین ایمنی نیز قرار داشته باشند. کمیسیونی که به تست ایمنی هسته ای تمامی نیروگاه ها و رآکتورهای فعال موجود در اتحادیه می پردازد.

تست استرس هسته ای

جالب است که کشورهای عضو اتحادیه اروپا، تست استرس هسته ای  (میزان آسیب پذیری هسته ای نیروگاه ها) را براساس درس هایی که از فاجعه هیروشیما گرفته اند تدوین کرده اند. دواقع بین سال های 2011 تا 2012، برنامه ای منظم تدوین شد که با هدف بررسی امنیت رگولاتورهای هسته ای اروپای غربی تهیه و سپس به آژانس بین المللی انرژی اتمی ارسال و توسط آنها تأیید شد.

این برنامه، بعدها در سال 2014 به عنوان برنامه ای جامع و نظامدار در دستور کار آژانس های اتمی کشورهای عضو اتحادیه قرار گرفت تا مشکلات ناشی از نواقص ایمنی را به حداقل ممکن تقلیل دهد. براساس گزارش های سازمان بین المللی انرژی اتمی، برنامه های تدوین شده توسط اتحادیه اروپا جزو دقیق ترین و ایمن ترین برنامه هایی هستند که در سطح جهان طراحی شده است.

این برنامه ها، نه تنها ریسک خطرات احتمالی پیش روی دولت ها را کاهش می دهد، بلکه برای رآکتورهای قدیمی نیز حاشیه امن ایجاد می کند. اما دستورالعمل این برنامه ایمنی دقیقا به چه ترتیب است؟

1- مقام های نظامی و اجرایی کشورهای عضو اتحادیه موظف هستند از یک سو به تأمین امنیت کارکنان و مدیران مجحموعه های مرتبط با نیروگاه ها بپردازند و از سوی دیگر حمایت های مالی لازم را برای تأمین سرمایه مورد نیاز آنان فراهم کنند.

2- کشورهای عضو اتحادیه موظف هستند یک زنجیره اتحاد و همکاری تشکیل دهند؛ زنجیره ای که شامل نشست های همکاری مشترک و برنامه ریزی های سالانه می شود.

3- کلیه کشورهای عضو اتحادیه موظف هستند هر شش سال یکبار به بازبینی برنامه های امنیتی خود بپردازند و نواقص موجود در این برنامه ها را حذف کنند. یکی از راهکارهای پیشنهادی برای انجام دقیق این بررسی ها، استفاده از الگوی بررسی مقایسه ای است؛ الگویی که کمک می کند کشورها به مقایسه پیشرفت خود با سایر کشورهایی که شرایط همسان با آنان را دارند بپردازند.

4-  انجام بازبینی اقتصادی مجدد سیستم های ایمنی پایگاه های انرژی اتمی هر 10 سال یکبار. انجام این فرآیند بازبینی 10ساله کمک می کند تا کشورها از پیشرفت و افزایش سطح کیفی خود اطمینان حاصل کنند.

 فعالیت های کمیسیون نظارت اتحادیه اروپا

گزارش های سالانه کمیسیون نظارت بر فعالیت های انرژی اتمی اتحادیه اروپا، در افزایش سطح عملکرد کشورهای این حوزه بی تأثیر نیست.در آخرین گزارش این کمیسیون که در سال 2016 ارائه شد، اغلب کشورهای عضو اتحادیه در شرایط باثباتی قرار دارند و سطح ایمنی نیروگاه های آنان از سطح عادی بسیار فراتر رفته است.

پیش بینی های این سازمان حکایت از آن دارد که تا پایان سال 2020، میزان ایمنی نیروگاه های انرژی اتمی این کشورها تا حد انطباق کامل پیش خواهد رفت؛ وضعیتی که براساس آن کشورها در شرایطی کاملا برابر با انتظارات و حدود تعیین شده را کسب می کنند.  

براساس گزارش های منابع رسمی کمیسیون نظارت بر عملکرد کشورای عضو اتحادیه، تا پایان سال 2015 تنها 128 رآکتور فعال در اتحادیه اروپا وجود داشت که تقریبا نیمی از آنها  (58 رآکتور) در فرانسه قرار دارد. در بین کشورهای اتحادیه اروپا فرانسه، فنلاند و اسلواکی بیشترین تعداد رآکتورهای در دست ساخت را به خود اختصاص داده اند، اما اکثر این پروژه ها با تأخیر در ساخت و بهره برداری روبه رو هستند.

فرانک پیتر، عضو انجمن مشاوره و برنامه ریزی اقتصای کمیسیون مالی اتحادیه اروپا در گفت وگو با فوربس به نکاتی جالب در خصوص نیروگاه های اتمی اروپا اشاره کرده است.

براساس اظهارات وی، اغلب نیروگاه های اتحادیه بالغ بر 30 سال قدمت دارند، این در حالی است که برنامه ریزی اولیه برای این نیروگاه ها با هدف بازدهی 30 تا 35 ساله انجام شده بود. برای ترمیم و بازسازی برخی نیروگاه های قدیمی ببین 3 تا 4میلیارد یورو هزینه لازم است؛ رقمی که به نظر می رسد بهتر است صرف ساخت نیروگاه های تجدید پذیر شود.

ارتباط با نویسنده: paryabehnam66@gmail.com