در یک سالگی صدور مجوز موسسه کاسپین از سوی بانک مرکزی / کاسپین مکلف به انجام تعهدات 5 تعاونی شد

در حالی که سپرده گذاران موسسه کاسپین در چند روز گذشته مقابل ساختمان مرکزی این موسسه در سعادت آباد چادر زده و خواستار رسیدگی به وضعیت شان شده اند، بانک مرکزی اعلام کرده است که سپرده گذاران پنج تعاونی از هشت تعاونی زیرمجموعه موسسه کاسپین می توانند برای دریافت سپرده هایشان به این موسسه مراجعه کنند.

به گزارش «فرصت امروز»، معاونت نظارتی بانک مرکزی اعلام کرده است که دارایی های پنج تعاونی منحل شده الزهرا، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران، حسنات و امیدجلین به موسسه اعتباری کاسپین منتقل شده و از این پس موسسه کاسپین رسما موظف به پاسخگویی به سپرده گذاران این پنج تعاونی منحل شده است.

این در حالی است که با ورود مجلس شورای اسلامی به موضوع موسسه کاسپین، قرار بود این هفته کمیسیون اقتصادی مجلس میزبان نشستی با رئیس کل بانک مرکزی درباره وضعیت سپرده گذاران موسسه اعتباری کاسپین باشد، اما سیف در این نشست حاضر نشد و به جای او، فرشاد حیدری، معاون نظارتی بانک مرکزی به کمیسیون اقتصادی مجلس رفت و وعده داد تا دارایی و بدهی های موسسه اعتباری کاسپین تا اردیبهشت ماه سال 96 تعیین تکلیف شود؛ وعده ای که البته باعث دلــــگرمی سپرده گذاران موسسه کاسپین نشد.

انتقال دارایی 5 تعاونی از 8 تعاونی منحل شده

موسسه کاسپین اسفندماه سال 94 با تجمیع هشت تعاونی فرشتگان، الزهرا مشهد، حسنات اصفهان، دامـــداران و کـــشاورزان کرمانشاه، بدر توس مشهد، پیوند، امیر جلین گرگان و عام کشاورزان مازندران تشکیل شد و با دریافت مجوز از بانک مرکزی، مسئولیت حساب ها و تعهدات تمامی تعاونی های تشکیل دهنده خود را که باید منحل می شدند، بر عهده گرفت.

اما روند انتقال دارایی های هشت تعاونی  زیرمجموعه به موسسه کاسپین با کندی پیش رفت و همین موجب آغاز حواشی و تجمع چندباره سپرده گذاران کاسپین در مقابل مجلس شورای اسلامی یا ساختمان مرکزی موسسه شد، چراکه سپرده گذاران این موسسه در این مدت هیچ وجه یا سودی دریافت نکرده و مدیران موسسه بارها اعلام کرده بودند که این امر پس از انتقال کامل تعاونی ها به کاسپین و مشخص شدن وضعیت دارایی و نقدینگی آنها انجام می شود.

اما حالا با اعلام معاون نظارتی بانک مرکزی و انتقال دارایی های پنج تعاونی الزهرا، دامداران و کشاورزان کرمانشاه، عام کشاورزان مازندران، حسنات و امیدجلین به موسسه کاسپین، این موسسه رسما مکلف به پاسخگویی به این سپرده گذاران شده است.

نامه رئیس موسسه دیده بان شفافیت

در آخرین روزهای بهمن ماه، احمد توکلی به چهار مقام بلندپایه نامه نوشت و با اشاره به موسسه ای که با 6 میلیون تومان سرمایه به یک بانک تمام عیار تبدیل شده، پیشنهاداتی برای حل ماجرای میزان، پدیده، ثامن الحجج و کاسپین ارائه داد. رئیس موسسه دیده بان شفافیت در این نامه دادستان کل کشور، وزیر اطلاعات، وزیر تعاون و رئیس کل بانک مرکزی را مخاطب قرار داد و گفت که هدف از این نامه نگاری، جلب توجه بیشتر این مردان به زخمی کهنه و رنج آور برای ملت ایران است.

به گفته توكلی، سخن از موسسه هایی است که به عناوین مختلف به جمع آوری سرمایه از مردم می پردازند، ولی به دلیل سوءاستفاده از اموال مردم و عدم ایفای وظیفه نظارتی از سوی دستگاه های حکومتی، کار به بن بست می خورد.

میزان، ثامن الحجج، کاسپین، پدیده و پردیسبان از آن جمله اند و نه تمام آنها. استاد اقتصاد دانشگاه شهیدبهشتی در نامه اش اشاره مستقیمی به موسسه کاسپین نیز داشته است:  «وضعیتی که برای میزان، ثامن الحجج، پدیده، پردیسبان و به تازگی کاسپین پیش آمده، نه تنها به سپرده گذاران آسیب رسانده، بلکه امنیت اقتصادی و اعتبار دولت را نزد همه آحاد اقتصادی به شدت تضعیف می کند.مورد کاسپین انتقاد بیشتری را برمی انگیزد، چرا که این موسسه با جواز رسمی بانک مرکزی خلق شده است و بانک مرکزی باید با دلواپسی حاصل از شکست های پیشین، گام به گام تحولات را رصد می کرد که بعد از سال به مردم اعلام نکند که باز پول و سرمایه تان در محاق قرار گرفته است.»

سوء تفاهم یا سوء استفاده؟

موسسات مالی غیرمجاز در سال های گذشته بزرگ ترین مشکل بازار پولی کشور بوده اند و بانک مرکزی با انحلال این موسسات و سپردن تعهدات آنها به بانک های دیگر سعی در ساماندهی و مدیریت معضل موسسات مالی فاقد مجوز داشته است. اما نکته ای که موسسه کاسپین را از سایر موسسات غیرمجاز جدا می کند، مجوزی است که بانک مرکزی در اسفندماه سال گذشته برای این موسسه صادر کرده و در پلاکاردهای تجـــمعات سپرده گذاران کاسپین نیز همواره به چشم  خورده است:  «من به مجوز بانک مرکزی اعتماد کرده ام».

اگرچه بانک مرکزی اعـــتراض های اخیـر را مربوط به سپرده گذاران تعاونی های منحل شده می داند و نه سپرده گذارانی که پس از تاسیس موسسه اعتباری کاسپین اقدام به سپرده گذاری کرده اند، اما با این حال، باوجود ریسک بالای سرمایه گذاری در موسسه های غیرمجاز، کمتر کسی تصور می کرد موسسه ای که مجوز بانک مرکزی را دریافت کرده هم سرانجام به سرنوشت موسسات غیرمجاز دچار شود.

این در حالی است که رئیس کل بانک مرکزی مجوز موسسه کاسپین را مجوزی مشروط دانسته که باعث سوء تفاهم شده است:  «مجوز موسسه اعتباری کاسپین مشروط بوده و تا زمان عدم انتقال دارایی ها و بدهی های هشت تعاونی زیرمجموعه، موسسه مذکور حق اخذ سپرده جدید نداشته و مردم از مشاهده مجوز کاسپین در سایت بانک مرکزی، دچار سوءتفاهم شده اند.»

سیف همچنین گفت:  «باید به خاطر داشت با تغییر تابلوی موسسه و صدور دفترچه به نام موسسه کاسپین نمی توان گفت این تعاونی ها در موسسه کاسپین ادغام شدند. اتفاقی که باید بیفتد این است که هیات های تسویه تعاونی های منحله به واگذاری دارایی ها و سپرده ها به موسسه کاسپین اقدام کنند که اکنون همه تعاونی ها هنوز به این کار مبادرت نکرده اند.»

اما این سخن سیف به هیچ وجه نتوانست سپرده گذاران موسسه کاسپین را قانع کند. آنها اعتقاد دارند که بانک مرکزی اسفندماه سال قبل به موسسه کاسپین مجوز قطعی و غیرمشروط داده و همین اعلام رسمی مجوز از طریق سایت بانک و قرار گرفتن نام موسسه به عنوان پنجمین موسسه مالی و اعتباری مجاز، موجب افتتاح صدها هزار سپرده جدید از سوی مردم در سراسر کشور نزد آن موسسه شده است. گفته می شود که اکنون حدود 2 میلیون و 200 هزار سپرده گذار، 160 هزار میلیارد ریال سپرده نزد موسسه کاسپین دارند که در انتظار تعیین تکلیف آن هستند.

سخن پایانی

ماجرای موسسه اعتباری کاسپین به یک کلاف سردرگم تبدیل شده و به نظر می رسد که هرچقدر سیاست های بانک مرکزی در قبال ساماندهی موسسات مالی غیرمجاز مانند موسسه میزان یا تعاونی اعتباری ثامن الحجج قابل دفاع بوده، عملکرد این نهاد پولی در رابطه با موسسه مجاز کاسپین، جای تردید و سوال ایجاد می کند.

همه اینها در حالی است که ایران پس از پشت سر گذاشتن یک سالگی برجام به سختی به دنبال ترمیم اعتماد جهانی نسبت به شبکه بانکی خود است و تلاش می کند جای خود را هرچه بیشتر در مراودات مالی بین المللی باز کرده و پای بانک های بزرگ جهان را به نظام بانکی خود باز کند، اما بروز چنین اختلال هایی مثل تجمع چندباره سپرده گذاران موسسه کاسپین، می تواند این روند را متوقف ساخته و اعتماد جهانی نسبت به شبکه بانکی ایران را خدشه دار کند.