چتر نجات بازنشستگی شما چه رنگی است؟

بسیاری اعتقاد دارند با فرارسیدن دوران بازنشستگی زندگی به خط پایان خود رسیده و دوران روزنامه خواندن فرا‌رسیده، در حالی كه به عقیده بسیاری از كارشناسان، این دوران را می‌توان آغازی طلایی در طول مدت زندگی انسان دانست كه تاثیرگذارترین زمان برای بهبود كیفیت زندگی در نیمه دوم عمرمان است. همگی آرزوهایی برای دوران بازنشستگی داریم؛ برخی برای سفر برنامه‌ریزی کرده‌اند و برخی برای باغبانی کردن در باغچه‌ای کوچک که با پس‌اندازشان خریده‌‌اند، اما تحقق هر یک از این آرزوها بستگی به نوع برنامه‌ریزی و آینده‌نگری ما در دوران نوجوانی و میانسالی خواهد داشت. حالا شما به دوران بازنشستگی خود نزدیک می‌شوید. بعد از یک عمر کار و تلاش، در زمان مشخصی شما را به کنج خانه هدایت می‌کنند. پیامدهای بسیاری در انتظار شماست، اما آیا پرونده زندگی با فرارسیدن این دوران بسته می‌شود؟ مسلما نه. پس باید برای این دوران که خواه‌ناخواه از راه می‌رسد، برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشید و از همین الان و قبل از اینکه این دوران از راه برسد، بدانید که چه باید بکنید.

تاریخ بازنشستگی خودتان را مشخص کنید

بهترین دوران بازنشستگی برای افراد زمانی است که هم از نظر جسمی و هم از نظر مالی آمادگی پذیرفتن این امر را داشته باشند. این در حالی است كه دلایل متعددی برای بیكاری و فرارسیدن دوران بازنشستگی در جامعه امروزی كشورمان با توجه به سن افراد شاغل وجود دارد. به‌ عنوان مثال برخی اخراج می‌شوند، برخی محل کارشان تعطیل می‌شود و بسیاری هم زودهنگام مجبور به بازخرید كردن خود می‌شوند. جان نلسون (Jhon Nelson) مشاور برنامه‌ریزی زندگی و نویسنده کتاب «چترنجات دوران بازنشستگی شما چه رنگی است؟» می‌گوید: افرادی که طبق برنامه‌ریزی خودشان بازنشسته می‌شوند از کیفیت زندگی بهتری نسبت به دیگران که مجبور به پذیرفتن بازنشستگی شده‌اند برخوردارند و بسیار شادتر از آنها در این دوران زندگی می‌کنند.
این نویسنده می‌گوید: اگر شما جزو آن دسته از افراد هستید که به اجبار بازنشستگی را پذیرفته‌اید و پیش از موعد بازنشسته شده‌اید، بهترین راه برای شما بازگشت به عقب خواهد بود. این گروه می‌توانند دوباره مشغول به کار شوند تا بتوانند همه‌چیز را تحت کنترل خودشان درآورند و سپس طبق برنامه خودشان بازنشسته شوند. این گروه می‌توانند با اشتغال به کار نیمه‌وقت، دوباره شرایط قبل از بازنشستگی را بازسازی کنند یا اینکه برای خود کسب‌و‌کاری راه بیندازند و بعد از آن، طبق برنامه‌ریزی تاریخ بازنشستگی را دوباره مشخص کنند و با برنامه قبلی دست از کار بکشند.

برنامه‌ریزی برای هزینه‌ها

بسیاری از ما این نکته را با پس‌انداز کردن اشتباه می‌‌گیریم و تصور می‌کنیم هنگامی که کار می‌کنیم باید هر ماه مقداری پول کنار بگذاریم و در حسابی پس‌انداز کنیم تا زمان بازنشستگی از آن استفاده کنیم که متاسفانه این اشتباه رایج بین اکثر انسان‌هاست.  پول و ثروت معمولا فضای زیادی از ذهن انسان را اشغال می‌کند. حالا تصور کنید که چندین سال متوالی پس‌انداز کرده‌اید و مبلغی در حساب بانکی خودتان دارید و پس از بازنشستگی شروع می‌کنید از آن هزینه می‌کنید و هر روز شاهد کمتر شدن مبلغ حساب بانکی خودتان خواهید بود؛ این روند برای روحیه شما بسیار نامناسب و استرس زا است و باعث کاهش کیفیت زندگی و رشد نگرانی برای آینده شما در دوران بازنشستگی خواهد بود.
لورا کارستن سن (Laura Carstensen) مدیر برنامه طول عمر در دانشگاه استنفورد با عنوان «آینده‌ای طولانی و روشن» در این باره تاکید می‌کند: این برنامه‌ریزی برای شما حد و مرزی در خرج کردن مشخص می‌کند، به‌گونه‌ای که هرگز برای پس‌انداز کردن زندگی خود را سخت نخواهید گرفت، بنابراین می‌توانید از هزینه‌های اضافه بکاهید و در عین حال صرفه‌جویی بی‌مورد هم نداشته باشید و آنچه را دوست دارید انجام دهید و در اختیار بگیرید. این موضوع زمانی که سرمایه شما مولد است قابل دسترس است. نه اینکه شما سرمایه‌ای (پس‌اندازی) ثابت در دوران بازنشستگی خود داشته باشید.

تندرستی را جدی بگیرید

زندگی روزانه و مسئولیت‌های زندگی ما باعث شده که تا قبل از بازنشستگی زیاد به سلامتی خود اهمیت ندهیم یا اینکه همیشه به دلیل مشغله کاری، اختصاص زمان برای سلامتی خودمان را در درجه‌های دوم و سوم اهمیت زندگی قرار دهیم که این غفلت در آینده برایمان بسیار گران تمام خواهد شد. بــاربـــارا واکـــســمـن(Barbara Waxman)، مشاور خانواده و نویسنده کتاب «چگونه بازنشستگی را دوست بداریم؟» در‌این‌باره می‌گوید: اغلب اوقات مردم اینقدر درگیر زندگی خانوادگی و مسائل مربوط به خانواده می‌شوند که خودشان و سلامتی بدن‌شان را فراموش می‌کنند و در واقع فراموش می‌کنند که از خودشان باید چه انتظاری داشته باشند و موفقیت آنها در گرو سلامتی آنهاست، این فراموش‌کاری به نوعی برنامه‌ریزی آنها را برای آینده تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و از بین می‌برد. این کارشناس اضافه می‌کند: یقین داشته باشید که در دوران بازنشستگی برای آشپزی و سرزدن به بستگان بسیار وقت خواهید داشت، به شرط اینکه بدنی سالم داشته باشید. او اضافه می‌کند: با نرمش‌های روزانه، بدن و ذهن خودتان را پرورش دهید تا در دوران بازنشستگی بتوانید بیشترین بهره را از هر دوی آنها (جسم و ذهن) ببرید.
 
دوستان و همکاران

بسیاری از ما هنگام کار و فعالیت اجتماعی خودمان قبل از دوران بازنشستگی دوستان و همکاران بسیار زیادی داشته‌ایم و ارتباط خوبی با آنها برقرار کرده‌ایم، اما به یاد داشته باشید که پس از بازنشستگی حفظ این ارتباط با آن دسته از همکاران که هنوز مشغول به کار هستند زیاد هم ساده نخواهد بود. بنابراین سعی کنید بیرون از محیط کار هم دوستانی داشته باشید تا در دوران بازنشستگی، به یک‌باره رفقای صمیمی را از دست ندهید و احساس تنهایی نکنید. به عقیده کارشناسان سلامت خانواده، حس تنهایی که پس از دوری از دوستان به شما دست می‌دهد از نظر روحی ضربه جبران‌ناپذیری را به سلامتی روانی افراد بازنشسته خواهد زد، بنابراین اگر این دسته از مردم دوستانی خارج از اداره نیز داشته باشند می‌توانند این حس را با دوستانی غیر ‌از همکاران سابق‌شان از بین ببرند. البته هر‌چند وقت یک بار به دیدن همکاران سابق و دوستان خود بروید و دوباره خودتان را در محیط گذشته اداره قرار دهید. این کار انگیزه خوبی به شما جهت شاد زیستن می‌دهد.

مهارت های جدیدی کسب کنید

فرض کنید که چندین سال متمادی هر روز صبح رأس ساعت 7 از خانه خارج شدید و به اداره رفته‌اید حالا پس از گذشت چندین سال ناگهان این عادت را باید تغییر دهید و تمام فعالیت‌های خودتان را قطع کنید. آیا تصور کرده‌اید چه ضربه روحی را به خودتان وارد می‌کنید؟ یا اینکه چقدر ناامید خواهید شد؟ واکسمن، مشاور خانواده عنوان می‌کند: بهترین راه برای بهبود کیفیت زندگی پس از بازنشستگی، ایجاد تعادل بین دوران شاغل بودن و دوران بازنشستگی است. به این صورت که برای بازنشستگی خودتان برنامه‌ریزی کنید و کاری را که به آن علاقه‌مند هستید شروع کنید و هرگز خودتان را از فعالیت‌های روزانه دور نگه ندارید. با برنامه‌ریزی و پایه‌ریزی این گونه کارها در دوران میانسالی می‌توانید بلافاصله پس از بازنشستگی این کار را ادامه دهید، بدون اینکه وقفه‌ای در روند زندگی شما ایجاد شود. با این کار روحیه خودتان را دو چندان کرده‌اید و هرگز فکر نمی‌کنید که جامعه به شما نیازی ندارد، بلکه شما هنوز فعال و تاثیر‌گذار خواهید بود.
نلسون، کارشناس دیگر نیز می‌گوید: حتی می‌توانید در این دوران مهارت‌های تازه‌ای کسب کنید، به‌گونه‌ای که حتی ادامه تحصیل بدهید. به‌ عنوان مثال، با گذراندن دوره حسابداری می‌توانید به‌ عنوان حسابدار در برخی شرکت‌ها به صورت پاره‌وقت کار کنید، یا هر رشته‌ای را که دوست دارید بخوانید. به هر‌حال هرگز یک‌باره دست از کار نکشید و از فعالیت روزانه خود نکاهید. چالش‌های جدید: بسیاری از مردم برای دوران زندگی خود برنامه‌ریزی می‌کنند و اهدافی را برای خودشان مشخص می‌کنند که قبل از بازنشستگی باید به آنها برسند یا اینکه تصمیم دارند این اهداف در دوران بازنشستگی آنها محقق شود، اما متاسفانه بدون در نظر گرفتن شرایط و توانایی‌هایشان این تصمیم‌ها را اتخاذ می‌کنند که نمی‌توانند به اهداف مورد‌نظر برسند، بنابراین به روحیه و اعتماد به نفس خودشان ضربه‌ای جبران ناپذیر وارد می‌سازند و کیفیت زندگی خودشان را در دوران بازنشستگی دستخوش ناملایماتی می‌کنند.  این دسته از افراد در دوران  بازنشستگی خود دچار سرخوردگی‌های جبران‌ناپذیری خواهند شد، به‌گونه‌ای که زندگی را برای خود و اطرافیان مشکل خواهند کرد و در برخی از موارد هم دست به خودکشی خواهند زد. کارشناسان معتقدند که اگر افراد با توجه به توانایی‌ها و امکانات خودشان برای دوران زندگی و بازنشستگی برنامه‌ریزی کنند، با هر و بالا رفتن از پله‌های ترقی، امیدوار‌تر و شاداب‌تر به زندگی خود ادامه می‌دهند، بنابراین اول از امکانات و توانایی‌های خودمان مطمئن شویم سپس برای آینده برنامه‌ریزی کنیم، یا اینکه اهدافمان را طبق همین توانایی‌ها تعیین کنیم.