هیجانات سیاسی و وظیفه بخش خصوصی

1- از همان زمان که مذاکرات هسته‌ای ایران و قدرت‌های جهانی جدی شد و طرف‌های ماجرا از خود عزمی راسخ برای رسیدن به توافقی پایدار نشان دادند، ارزیابی واقع‌بینانه کارشناسان این بود که اگر این مذاکرات به توافق بینجامد، آثار و تبعاتی فراتر از موضوع هسته‌ای و پیامدهای مهمی در منطقه و حتی جهان خواهد داشت.

2- از جمله این تبعات بهبود روابط اقتصادی ایران با جهان و رفع مشکلات سیاسی برای توسعه تجارت با جهان پیشرفته است. این چشم‌انداز بیش از همه رقبای سیاسی و اقتصادی ایران را نگران آینده خود کرد. صرف نظر از رژیم صهیونیستی که دشمنی بنیادین با کشورمان دارد، دو کشور مهم منطقه یعنی عربستان و ترکیه (یکی آشکارتر و دیگری در لفافه) مخالفت خود را با بهبود روابط ایران با جهان ابراز کردند. همه هراس آنها در واقع سربلند کردن ایران به‌عنوان قدرت اقتصادی بزرگ منطقه‌ای است که با توجه به پتانسیل سیاسی و اجتماعی کشورمان، می‌تواند مانعی بر سر راه طرح‌های توسعه‌طلبانه این کشورها باشد.

3- مخالفت‌ها، سنگ‌اندازی‌ها و کارشکنی‌های دشمنان منطقه‌ای توافق قابل پیش‌بینی بود. تحرک دیپلماتیک وزارت امورخارجه ایران و حتی کشورهای طرف مذاکره در هفته‌های ماقبل و مابعد توافق تا حد زیادی توانست سطح تنش‌ها را کاهش دهد. اما خوش‌بین‌ترین تحلیلگران هم می‌دانستند که این دشمنی به‌سادگی فروکش نخواهد کرد چرا که موضوع در واقع تغییر اساسی جایگاه سیاسی و اقتصادی کشورهای منطقه است که آثار بلندمدتی برای کشورها، حتی از جهت ثبات جریان‌های حاکم بر آنها دارد.

4- حضور بیش از 140 هیأت اقتصادی پرجمعیت از کشورهای قدرتمند جهان، نگرانی رقبای اقتصادی ما را از خیز ایران به سمت رونق و شکوفایی اقتصادی دامن زد. در این شرایط منطقی آن است که منتظر هر اقدام حتی عجیب و تشنج‌آفرین از سوی دشمنان توافق باشیم. به اعتقاد من اعدام روحانی مظلوم شیعی توسط حاکمان سعودی را نمی‌توان خارج از این چارچوب -و صرفاً به‌عنوان یک اقدام ضد بشری و ضد شیعی- تفسیر کرد. اعدام 47 مخالف سیاسی حکومت عربستان چند روز پس از دیدار اردوغان از عربستان می‌تواند نشان از نوعی همنوایی دشمنان منطقه‌ای توافق باشد.

5- خلاف آنچه اتفاق افتاد، اعدام روحانی صلح‌جوی شیعه می‌توانست وضعیت عربستان را از آنچه بود بدتر کند، اما اقدام تا حد زیادی قابل پیش‌بینی عناصر تندرو داخلی، کشور را در وضعیت نامساعدی قرار داد. حمله به کنسولگری و سفارت عربستان در مشهد و تهران با هیچ معیاری پذیرفته نیست. محکومیت این اقدام از سوی تمامی مراجع رسمی کشور و دستگیری مسببان این فعالیت خلاف منافع ملی هم تاکنون نتوانسته است جلوی بهر‌ه‌برداری تبلیغاتی و جنگ روانی طرف سعودی را بگیرد. در واقع پس از ناکامی سعودی‌ها در برگزاری حج امسال و پس از آن ناکامی در پیروزی در جنگ ناعادلانه در یمن، اعدام‌های اخیر می‌توانست پرونده این کشور را در مجامع بین‌المللی بیش از پیش سنگین کند.

6- بهبود روابط با جهان علاوه بر منافع سیاسی و استراتژیک برای ما منافع اقتصادی بی‌شماری دارد. توجه به این نکته که کشورهای فعال منطقه در سال گذشته بین چهار تا پنج برابر ایران جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی داشته‌اند و نیز کاهش قیمت نفت و البته رکود عمیق اقتصادی در ایران باید باعث شود تا اتفاقات پیش آمده را به بهترین شکل ممکن مدیریت کنیم. به باور ما در این زمینه هم دولتمردان اقتصادی و هم بخش‌خصوصی می‌توانند و باید دست به اقدامات عاجل بزنند.

7- ارسال نامه‌های ایضاح‌کننده توسط نهادهای معتبر بخش‌خصوصی و مسئولان اقتصادی دولت به همتایان خارجی خود و تصریح این مسئله که ایران همچنان مکان امنی برای سرمایه‌گذاران است و اتفاق پیش‌آمده، مطلوب هیچ‌کدام از بخش‌های حاکمیت نیست و با مسببان آن برخورد خواهد شد، در این شرایط می‌تواند در راستای حرکت جمعی برای حل مشکل و در جهت منافع ملی ارزیابی شود.

* عضو شورای سردبیری روزنامه «فرصت امروز»