بازار لوستر 15خرداد، از راسته بازارهای قدیمی پایتخت است که قدمتش به بیش از 50سال میرسد. این بازار یکی از سه مرکز اصلی فروش و عرضه انواع لوستر و وسایل تزئینی نوری در کنار بورس لوستر شریعتی و راسته لالهزار است. این منطقه محل مراجعه افراد زیادی از مردم تهران و حتی شهرستانهاست که برای خرید محصولات نوری گذرشان به اینجا میافتد. قدمت طولانی و رفت وآمد زیاد این منطقه همراه با شلوغی آزاردهنده انسان و ماشین که مثل مورچههای احساس خطر کرده آمد و شد میکنند، مشخصه اصلیاش است. از نورافشانی و جلوه گیرای ویترینها که بگذریم، باید گفت با بازار زیبایی طرف نیستیم.
بافت محلی، بسیار قدیمی و رنگباخته است و اگر بعضی از مراکز خرید لوکس و نوساز نبودند، رغبتی برای پیادهروی و خرید باقی نمیماند. تجمع اتوبوسهای نیمه فرسوده و تاکسیهای طالب مسافر دربستی با ولوله داد و بیداد راننده و رهگذران، سیمای ناخوشایندی از این مرکز خرید به ما نشان میدهد. خیابان 15 خرداد از هر دو طرف در تسخیر صنف لوستر فروشهاست که در مجاورت خیابان یا در بازارچههای کوچک و بزرگ این راسته واقع شدهاند. ضمن اینکه طی سالهای گذشته چند مرکز خرید تخصصی شیک و پرزرق و برق ساخته شده که جنس اول و آخرشان چراغ و لوستر است.
با این همه علاوه بر تنوع و تکثر جنس، تنوع مغازه، فروشگاه، پاساژ و بازارچه به چشم میخورد. برخی از واحدها که فضای بیشتری دارند به تفکیک فضای داخلی پرداختهاند و هر گوشه را به محصول خاصی اختصاص دادهاند. مغازههای دوطبقه و سه طبقه هم فعال هستند که در هر طبقه مدل و کالای بخصوصی را میفروشند. این بازار نسبتا طولانی تقریبا جزو مناطق مرکزی تهران به حساب میآید و همسایه دیوار به دیوار سبزه میدان و بازار بزرگ است. این راسته بازار از چهارراه وحدت اسلامی شروع شده و به چهارراه گلوبندک ختم میشود.
قیمت، رهن، اجاره بها
در این مرکز خرید فروشگاههای کوچک و بزرگ زیادی وجود دارد که انواع لوستر، چراغ و آباژور را به مشتریان عرضه میکنند. برای این صنف مغازه کوچک خیلی کاربردی نیست و معمولا از 25متر به بالاست.بزرگترین مغازهها 200متر (که تعدادش کم نیست) و کوچکها عمدتا بین 25 تا 75مترمربع مساحت دارند. البته در بعضی از بازارچههای قدیمی، مغازه 300، 400متری هم پیدا میشود که تعدادش کم است. قیمت رهن و اجاره در این نقطه از شهر که شکل کاملا تجاری به خودش گرفته تقریبا بالاست.
یک باب مغازه 40 متری ماهانه 5 تا 6میلیون تومان هزینه کرایه نشینیاش میشود. البته نرخ کرایه تابع شرایط محیط و منطقه نیست و به عواملی مثل قدیمی بودن، داشتن پاخور مناسب و تنوع محصول بستگی دارد. ولی به طور معمول کمترین بها 2/5میلیون تومان و بیشترین نرخ 10میلیون تومان خرج برمیدارد.شیوه پرداخت اجاره به طور سالانه است که بهصورت دو یا سه قسط در طول سال از مستاجر اخذ میشود.
از حدود 500 باب مغازه فعال لوستر فروشی، نزدیک به 30درصد آنها تملکی است و مابقی به اجاره اختصاص دارد. رهن خیلی طرفدار ندارد و فروش ملک هم به ندرت اتفاق میافتد. مدل دیگری از مالکیت در این مرکز رایج است که بعضی از کسبه و مالکان غیراز فروشگاه خودشان در مغازههای دیگر بهصورت دانگی سهیم هستند. گاهی اتفاق میافتد که شخصی در 4-3مغازه یک یا دو دانگ سهم دارد ولی مغازهای ندارد! پیش پرداخت هم برای واحدهای استیجاری حداقل 40میلیون تومان است. پول پیش خیلی معمول نیست و تمایل به گرفتن اجارهبها بیشتر است. نرخ خریدوفروش از متری 15 میلیون تومان تا 50-40 میلیون تومان متغیر است.
برندها و مدلها
همانطور که در بالا اشاره شد، خیابان 15 خرداد غربی دربست در اختیار صنف لوستر است. 85درصد محصولات موجود ایرانی است و بعد اجناس چینی یافت میشود. برندهای معتبر بازار تماما داخلی هستند و تولید مناسب و کیفیت بالای نمونههای ساخت ایران باعث شده از تسخیر کالاهای خارجی مصون باشد.
در این بازار تولیدکنندگان معتبر ایرانی مانند: دوعلی (که بهصورت معکوس نوشته شده) پارس، مهدی، پارسا، نورسازان، مهران، بیستون، انصاری، لامپا، فانوس شب، اطلس، خورشید، باران نور، ایران لوستر، نورایران، رزالین و. . . در این محدوده فعال هستند و شعبه دارند. مارکهای خارجی در اینجا کم پیدا میشود ولی برندهای خارجی در دسترس؛ آناریس (آلمان)، بوهمیا (جمهوری چک)، روبوشکا (تولید مشترک آلمان و چک)، مالتر و سان از چین محصولات عرضه شده در این مرکز خرید تخصصی هستند.