معامله‌ای برد- برد برای علاقه‌مندان

اکثر مجموعه‌داران صرفا از روی علاقه به جمع‌آوری برخی اجناس یا اشیا اقدام می‌کنند اما امروز که دودوتا چهارتای اقتصادی در هر زمینه‌ای وارد شده، کلکسیون‌داری نیز اقتصادی مخصوص به خود را دارد و برخی در این زمینه فعالیت‌های منحصر به فردی انجام می‌دهند، به صورتی که براساس برخی گزارش‌ها، سالانه میلیاردها دلار در این زمینه جابه‌جا شده و پول‌های زیادی برای خریدوفروش کلکسیون‌های مختلف هزینه می‌شود. 

پیشینه تجارت مجموعه‌ها 

ارزش کلکسیون‌های مختلف از نظر مالی بر هیچ کس پوشیده نیست و علاقه به تصاحب برخی از آنها در میان افراد ثروتمند نیز عاملی برای اثبات همین امر در زمان جنگ اول و دوم جهانی بوده است. به‌صورتی که خریدوفروش آثار تاریخی– هنری سوژه‌ای برای ارتش آلمان بود تا با غارت و تصاحب غیرقانونی اموال تاریخی و کلکسیون‌های مختلف در کشورها آنها را در بازار سیاهی که خود راه انداخته بود، به فروش برساند.

براساس برخی گزارش‌ها در این دوره نه تنها مبلغ بسیار کلانی بین خریداران و فروشندگان اشیا برای تامین هزینه‌های جنگ رد و بدل شد، بلکه در این میان برخی آثار هنری فاخر و بی‌همتا برای همیشه از نظرها پنهان شد. هرچند برخی آثار فروخته شده پس از پایان جنگ با استفاده از راهکارهای قانونی دوباره به مالکان اصلی خود بازگردانده شد اما هنوز هم با گذشت چند دهه از این موضوع هیچ ردی از آثار گم شده، پیدا نشده است. 

تجارت برای فرار از مالیات

این موضوع یعنی تشکیل بازار سیاه برای خریدوفروش اشیای تاریخی و کلکسیون‌های مختلف در دوران جنگ باعث شد تا راهکار بسیار زیرکانه‌ای برای پنهان کردن دارایی و ثروت افراد مشهور در اوایل دهه 50میلادی به وجود آید، به‌صورتی که آنها با خرید این‌گونه مجموعه‌ها و نگهداری آنها در مکان‌هایی خاص یا حتی در منزل، دارایی‌های خود را کمتر از آنچه بود اعلام می‌کردند، درحالی که هر روز رقم غیرقابل تصوری بر آن افزوده می‌شد اما با توجه به رشد روزافزون تقاضای خریدوفروش کلکسیون‌های مختلف و آثار تاریخی و هنری این موضوع برای دولتمردن آشکار شد و با محدود کردن تجارت این‌گونه مجموعه‌ها توانستند کنترلی بر تجارت این مجموعه‌ها داشته باشند. هرچند هنوز هم فرار از مالیات در این نوع تجارت‌ها در گوشه و کنار جهان با خریدوفروش کلکسیون‌های مختلف و آثار تاریخی محلی راهی برای ثروت‌اندوزی برخی افراد است. 

روند رو به رشد دلالی کلکسیون ها

براساس گزارش‌های ارائه شده از سوی حراجی کریستی، فروش آثار تاریخی-هنری در جهان رو به رشد بوده و در برخی از مناطق مثل آسیا غیرقابل تصور شده است. این گزارش که با ارائه اطلاعاتی از فروش 7/2 میلیارد پوندی برخی از آثار تاریخی در شش ماهه نخست سال جاری میلادی در خانه لندن آغاز شده است، می‌افزاید: گران‌ترین فروش آثار تاریخی این دوره مربوط به مجموعه‌داری فرانسوی بوده که 51قطعه تابلوی هنری از مجموعه خود را در حراجی لندن به قیمت 10میلیون پوند به فروش رسانده است. 

 این درحالی است که به گفته برخی رسانه‌ها این حراجی معتبر جهان تنها کنترل 25درصد از تجارت بین‌المللی آثار هنری و تاریخی جهان را در دست دارد و مابقی در حراجی‌های متفاوت یا حتی دنیای مجازی به‌صورت قانونی یا غیرقانونی خریدوفروش می‌شود که می‌توان از این طریق حجم گسترده میزان مبادلات کلکسیون‌های مختلف و آثار تاریخی را در دهکده جهانی محاسبه کرد. 

از سوی دیگر، در گزارش مربوط به دوره یاد شده از حراجی کریستی آمده است که بیشترین میزان رشد تجارت آثار تاریخی-‌ هنری و کلکسیون‌های مختلف مربوط به منطقه آسیا با 22درصد رشد طی این دوره بوده که رقمی بالغ بر 1/3میلیارد پوند را به ثبت رسانده است. این درحالی است که استیون مرفی، یکی از مدیران ارشد این حراجی می‌گوید: در شش ماهه نخست سال جاری میلادی حراجی کریستی در سیستم فروش عمومی خود حدود 13درصد رشد را به خود دیده و رقمی بالغ بر 2/2میلیارد پوند فروش داشته، در حالی که در حراجی‌های خصوصی حدود هفت‌درصد رشد را تجربه کرده‌ایم و حدود 500میلیون پوند فروش داشته ایم. وی در ادامه می‌افزاید: این رشد در خریدوفروش کلکسیون‌های تاریخی- هنری به این دلیل به وجود آمده که افراد تازه‌وارد بسیاری از اول سال جاری وارد حراجی ما شده‌اند و با ایجاد تقاضا برای تصاحب برخی آثار، قیمت‌ها را به شکل غیرقابل تصوری بالا برده‌اند و همین موضوع به‌صورت کلی در فروش این حراجی که تنها بخشی از فروش و تجارت کلکسیون‌ها و آثار تاریخی جهان است، تاثیرگذار بوده است. این درحالی است که فروش مجموعه‌های مربوط به قبل از جنگ جهانی با رشدی معادل پنج‌درصد در سطح بین‌المللی مواجه بوده است. 

لوازم صحنه؛ مهم‌ترین سوژه تجارت

شاید موارد بسیار گوناگونی از خریدوفروش کلکسیون‌های متفاوت در سراسر جهان را شنیده باشید و تصور کنید بیشترین میزان معاملات مربوط به آثار تاریخی- هنری در گوشه و کنار جهان است، اما به‌ظاهر طی یک دهه گذشته اگرچه مهم‌ترین خرید وفروش‌ها در تجارت کلکسیون‌های متفاوت مربوط آثار هنری بوده اما پس از آن لوازم صحنه در فیلم‌های مختلف قرار گرفته است، به‌طوری که گاهی اوقات از تکه کاغذی که در صحنه روی زمین افتاده تا مهم‌ترین لوازم نورپردازی در حراجی‌های مختلف به فروش گذاشته می‌شود و تجارتی غیرقابل تصور در این زمینه به وجود آورده است.  ریچارد هامر یکی از افرادی که در این زمینه فعالیت می‌کند، می‌گوید: برخی افراد و کلکسیونرهای معتبر جهان که به جمع‌آوری لوازم صحنه در فیلم‌های مختلف مشغول هستند، گاهی برای تصاحب و تکمیل کلیه لوازم استفاده شده در ساخت یک فیلم خاص تا بیش از یک میلیون دلار هزینه می‌کنند.

هامر با توجه به اهمیت تکمیل کلکسیون لوازم ساخت یک فیلم سینمایی برای این افراد می‌افزاید: هر چند هزینه و سرمایه‌گذاری در این زمینه در ابتدای راه بسیار سنگین به نظر می‌رسد ولی وقتی کار تمام و کلکسیون مورد نظر تماما جمع‌آوری شود شاید ارزش افزوده این مجموعه برای صاحبش چندین برابر سرمایه‌گذاری اولیه باشد. وی رشد روز‌افزون خریدوفروش تجهیزات فیلمبرداری و لوازم هنرپیشه‌ها در حراجی‌های مختلف را این‌گونه توصیف می‌کند که با توجه به قیمت‌های مناسب و البته تقاضای خرید برای عامه مردم در این زمینه، بسیاری از سرمایه‌داران تازه‌وارد در این عرصه رو به به این تجارت آورده‌اند و در حراجی‌های مختلف به دنبال تکه‌ای از صحنه یا لوازم هنرپیشه‌ها هستند تا با سرمایه‌گذاری اندک خود رشد اقتصادی مناسبی را تجربه کنند.