بررسی آثار توافقات هسته‌ای احتمالی بر حوزه فناوری / لغو تحریم ها، راحت یا آفت تولید ملی

کارشناسان معتقدند توافقات هسته‌ای می‌تواند تاثیرات خوبی روی حوزه‌های مختلف فناوری کشور داشته باشد و ناکامی‌ها و کمبود‌های این بخش با رفع تحریم‌ها برطرف شود. چندی پیش وزیر ارتباطات نیز درباره تاثیرات توافقات هسته‌ای روی حوزه ICT گفت: «همان‌طور که این مذاکرات و توافق حاصل شده بر بخش‌های مختلف تاثیر می‌گذارد، بر فناوری اطلاعات نیز تاثیرگذار خواهد بود. تا پیش از این در مناقصه‌های ما رقابت میان چینی‌ها با چینی‌ها بود و تنها یک کشور در مناقصه‌های ما شرکت می‌کرد. اما با برداشتن محدودیت‌ها و رفع تحریم‌ها، امیدواریم در حوزه ارتباطات و همکاری‌های خارجی در بخش ICT بتوانیم موثر واقع شده و از سرعت توسعه بیشتری بهره‌مند شویم.»

اما از سوی دیگر برخی کارشناسان بر این باورند که رفع تحریم‌ها می‌تواند آسیب جدی به بخش تولید وارد کند و کارخانه‌ها و کارگاه‌هایی را که در این مدت توانستند تولیدات خود را حداقل در بازار داخل عرضه کنند رو به تعطیلی بکشاند. فرزاد راد، یکی از تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی درباره تاثیر لغو تحریم‌ها بر تولیدات داخلی به «فرصت امروز» گفت: ما از توافقاتی که قرار است صورت بگیرد خوشحال هستیم و معتقدیم اگر سیاست‌های کنترلی دولت به خوبی در جامعه انجام شود، تولیدات داخل ضرر چندانی نخواهند دید. وی افزود: اما در خوش‌بینانه‌ترین حالت هم باید باور کنیم که با واردات دستگاه‌ها و تجهیزات خارجی، بازار داخلی‌ها آشفته می‌شود و همین تولیدات بسیار اندکی هم که طی چند سال اخیر در بخش‌های مختلف انجام می‌شد با خطر مواجه می‌شود.

این تولید‌کننده تجهیزات مخابراتی اظهار کرد: البته رفع تحریم‌ها می‌تواند دستاوردهای خوبی هم برای تولیدکنندگان داشته باشد تا در تولیدات خود از فناوری‌های جدید‌تر بهره گیرند که این امر باعث ارتقای کیفیت در محصولات آنها خواهد داشت. راد با اشاره به نوع حمایت‌ها از تولیدات داخلی در سال‌های اخیر گفت: متاسفانه خود مخابرات کشور و اپراتور‌های تلفن همراه هم استقبال چندانی از محصولات ایرانی نمی‌کنند و در تلاشند تا در صورت ارزان بودن، از نمونه‌های خارجی به‌ویژه چینی در شبکه خود استفاده کنند که آسیب جدی را طی چند سال گذشته به تولیدکنندگان وارد کرده است. وی افزود: البته دولتی‌ها در برخی مواقع شرکت‌های وابسته به مخابرات را ملزم می‌کند تا از تجهیزات داخلی استفاده کنند اما در اکثر مواقع این تلاش‌ها بی‌ثمر می‌ماند. 

سیامک رشیدی، کارشناس فناوری اطلاعات نیز درباره تاثیر توافقات لوزان بر توسعه بخش ICT به «فرصت امروز» گفت: گشایش اقتصادی که پس از لغو تحریم‌ها ایجاد خواهد شد، نه‌تنها به رشد و بالندگی اقتصاد ایران کمک می‌کند، بلکه امکان سرمایه‌گذاری بسیاری از شرکت‌های خارجی در بازار رو به رشد ایران را فراهم می‌کند و این موضوع هم به اشتغال و رونق اقتصادی ایران کمک خواهد کرد و هم سود سرشاری را راهی جیب شرکت‌ها و کمپانی‌های غربی می‌کند. وی افزود: در شرایط تحریم، به دلیل فشارهایی که بر کشور ما وجود داشت، بسیاری از تولیدکنندگان خارجی امکان فعالیت رسمی در کشور را نداشتند. از سویی بسیاری از کمپانی‌های بزرگ و معتبر اروپایی که سابقه‌ای طولانی در بازار ایران داشتند، مجبور شدند برای پیروی از قوانین بین‌المللی بازار ایران را ترک کرده و شاهد فعالیت گسترده رقبای چینی و… در ایران باشند.

این کارشناس اظهار کرد: یقینا شرکت‌هایی مثل گوگل، مایکروسافت، ایسر و بسیاری از کمپانی‌های دیگر دوست ندارند بازار رو به رشد و پراز متقاضی ایران با جمعیت جوان را از دست بدهند. کاربر ایرانی نیز دوست دارد بتواند همچون هر کاربر دیگری از خدمات و محصولات این شرکت‌ها استفاده کند. با لغو تحریم سرمایه‌گذاری، عملا هیچ منع قانونی بین‌المللی برای فعالیت این کمپانی‌ها در کشور وجود نخواهد داشت و این شرکت‌ها می‌توانند نه‌تنها به فعالیت رسمی و قانونی در کشور بپردازند، بلکه روی استارت‌آپ‌های داخلی و صنایع دیگر نیز سرمایه‌گذاری کنند. وی افزود: درصورتی‌که شرکت‌های اروپایی و آمریکایی به بازار ایران علاقه نشان دهند و مجوز داخلی فعالیت آنها نیز صادر شود، می‌توان امیدوار بود که صنعت آی‌تی کشور نیز همچون سایر صنایع قدرت بگیرد و با استفاده از تجربیات کمپانی‌های معتبر خارجی در مسیر رشد و ترقی قرار گیرد. همچنین حضور این کمپانی‌ها خودبه‌خود بخش عمده‌ای از مشکل اشتغال و درآمدزایی را حل کرده و به ورود دانش آنها در زمینه‌های مختلف فنی و تجاری به کشور منجر خواهد شد.

رشیدی با اشاره به اینکه ورود شرکت‌های خارجی رقابت در بازار را افزایش می‌دهد، گفت: امکان فعالیت‌های شرکت‌های خارجی خصوصا شرکت‌های حوزه فناوری و آی‌تی به بهبود وضعیت خدمات پس از فروش نیز منجر خواهد شد. درصورتی‌که شرکت‌های اروپایی و آمریکایی در کشور فعال شوند، به دلیل مدل تجاری که دارند، احتمالا تاکید بیشتری بر خدمات پس از فروش خواهند داشت و این موضوع می‌تواند حتی سایر کمپانی‌هایی را که هم‌اکنون در بازار کشور فعال هستند نیز وارد رقابت در ارائه خدمات بهتر به مشتریان کند. وی افزود: ورود شرکت‌های خارجی و صاحب نام به بازار ایران می‌تواند تولیدات داخلی را نیز تحت تاثیر بگذارد تا با کیفیت بهتر و البته ارزان‌تر به مشتریان عرضه شوند. این کارشناس ادامه داد: البته حمایت از تولیدات داخل باید به بهترین شکل ممکن به اجرا درآید تا بتوانیم از وجود رقبای خارجی به نفع صنعت خودمان استفاده کنیم و از محصولات آنها در بهترشدن کیفیت تولیدات ایرانی بهره ببریم.