شیرین و دلچسب مثل نبات

تجربه نوشیدن چای گرم و خوشرنگ و خوش طعم همراه با یک شاخه کوچک نبات برای هر یک از ما بسیار لذت‌بخش است و بدون تردید بارها هنگام بازگشت از سفر زیارتی مشهد مقدس بسته‌‌های کوچک و بزرگی از نبات‌ با طعم‌های مختلف را به‌عنوان سوغاتی همراه خود به زادگاه‌مان حمل کرده‌ایم، بی‌آنکه لحظه‌ای درباره اقتصادی که در پس این بسته‌های شیرین و خوش‌طعم نهفته است فکر کرده باشیم. به راستی تاکنون از خودتان پرسیده‌اید این بلورهای شیرین چه کسب‌و‌کاری را برای تولید‌کننده خود به ارمغان آورده و آیا سرمایه‌گذاری در این زمینه صرفه‌ اقتصادی خواهد داشت؟ یا اینکه این صنف به کدام اتحادیه و انجمن صنفی وابسته است؟

برای پاسخ به این پرسش کافی است چند دقیقه‌ای همراه «فرصت‌امروز» باشید باشید تا برای‌تان از اقتصادی قابل قبول با آینده‌ای روشن در صورت حمایت‌های دولت بگوییم. اقتصادی که با متبلورشدن هر یک از بلورهای نشسته بر شاخه نبات می‌تواند کام تولید را شیرین کرده و با ارزش افزوده قابل اعتمادش زمینه اشتغال مناسبی برای جوانان و جویندگان کار ایران‌زمین ایجاد کند.

صنفی ناشناخته

حسن افخمی‌علیشاه، رئیس اتحادیه نبات و آبنبات ریز تهران درباره این صنف به خبرنگار «فرصت امروز» گفت: هرچند بسیاری از مردم تجربه مصرف روزانه نبات را دارند اما نمی‌دانند این محصول توسط صنفی که اتحادیه‌ آن از سال 1330 شمسی فعال است تولید شده و در اختیار آنها قرار گرفته و از آنجا که این اتحادیه تا امروز ناشناخته باقی مانده است برخی مسئولان نسبت به آینده فعالان صنفی آن کمتر توجه نشان داده‌اند.درحالی که اگر به آمار فعالا‌ن این صنف توجه داشته باشیم می‌بینیم تعداد حاضران صنف بیانگر جایگاه اقتصادی آن در میان اصناف دیگر است.

افخمی‌علیشاه با اشاره به تعداد واحدهای فعال استان تهران در این صنف افزود: اکنون نزدیک به 550 واحد صنفی در این زمینه مشغول کسب‌و‌کار خود هستند ولی اگر به پیشینه ‌حضور این تولید‌کنندگان در زمینه نبات و آبنبات توجه کنیم می‌بینیم با توجه به سختی کار و البته برخی مشکلات موجود به‌‌رغم مناسب بودن زمینه کسب‌و‌کار وقتی صاحبان و موسسان کارگاه‌های موجود از دنیا رفتند، فرزندان‌شان حاضر به ادامه فعالیت تولیدی نبوده و بیشتر به موضوع فروش محصولات روی آورده‌اند که همین امر باعث شده امروز تعداد تولیدی‌های ما به کمتر از 60 واحد کاهش یابد، هرچند با درنظر گرفتن حداقل 10 نفر اشتغال زایی مستقیم و غیرمستقیم برای هر واحد صنفی، می‌بینیم حجم قابل توجهی از متقاضیان کار در صنعت تولید نبات و آبنبات مشغول به کار هستند.

این مقام صنفی درباره سیاست‌گذاری‌های مسئولان در این صنف معتقد است: با توجه به ناشناخته بودن صنف برخی سیاست‌گذاری‌ها متناسب با حال و روز صنف نیست و باعث از هم گسیختگی آن خواهد شد، درحالی که اگر به واقعیت موضوع و بازار روبه رشد مصرف نبات در سراسر کشور و همچنین کشورهای همسایه توجه داشته باشیم می‌بینیم فرصت‌های سرمایه‌گذاری مناسبی در این صنف وجود دارد تا با استفاده از آن بحث صادرات را تقویت کرده و برای آینده صنعت برنامه‌ریزی کنیم.

وی درباره سیاست‌های غیر‌اصولی مسئولان درباره صنعت تولید نبات افزود: همان‌طور که می‌دانیم این صنف به‌صورت صنفی سنتی شکل گرفته و کم‌کم با استفاده از تکنولوژی رو به صنعتی شدن حرکت کرده است ولی برخی سیاست‌های موجود مثل طرح انتقال مشاغل آلاینده از پایتخت باعث شده تا آینده نامشخصی در انتظار این تولید‌کنندگان باشد.

به‌عنوان مثال طرح انتقال مشاغل آلاینده به خارج از تهران به هیچ عنوان در این صنف صادق نیست ولی برخی مسئولان اعتقاد دارند تولید‌کنندگان این صنف که عمدتا در اطراف بازار تهران مشغول به کار هستند باید کسب‌و‌کارشان را به خارج تهران انتقال دهند که به هیچ عنوان منطقی و اقتصادی نیست.

سنتی ارزآور

در همین حال یوسف شیدایی یکی از اعضای اتحادیه تولید‌کنندگان نبات و آبنبات ریز تهران به «فرصت‌امروز» گفت: تقریبا 70درصد از نبات تهران امروز به‌صورت سنتی تولید شده و وارد بازار می‌شود و همین موضوع می‌تواند فرصتی برای سرمایه‌گذاری باشد چون به نوعی می‌تواند در حجم‌های پایین متناسب با سفارشات تولید کرد اما در بخش تولید صنعتی با توجه به محدودیت‌های دستگاه‌‌ها ممکن است تولید کم به دلیل ضایعات بیشتر اقتصادی نباشد.

  شیدایی موضوع صادرات نبات را هم مثل تولیدش کاملا سنتی دانست و افزود: اگر بخواهیم درباره صادرات نبات از ایران به خارج از کشور اطلاعاتی به دست آوریم واقعا غیرممکن است، چون روند صادرات تاکنون کاملا سنتی صورت گرفته و بیشتر به‌صورت سوغات است. ولی با توجه به اینکه تعداد ایرانیان خارج از کشور روبه فزونی است و بسیاری از هموطنان ما بستگانی خارج از ایران دارند، در هر سفر مقداری نبات به‌عنوان طعم نوستالژیک ایرانی برای‌شان هدیه می‌برند و همین موضوع در پاره‌ای از موارد به صادراتی محدود برای سوپرمارکت‌های ایرانی خارج از مرزها به‌خصوص در کشورهای کانادا، آمریکا، استرالیا و آلمان منجر شده است که می‌تواند در صورت برنامه‌ریزی دقیق به صادراتی نوستالژیک برای تولیدکنندگان با ارزش افزوده قابل قبول تبدیل شود.

این تولید‌کننده محدوده بازار تهران موضوع بسته‌بندی را یکی از مهم‌ترین موارد تولید و صادرات نبات عنوان کرد و گفت: برخی تولیدکنندگان صنعتی نبات که دارای برندهای معتبری هستند با استفاده از طرح‌های خاص و معروف ایرانی اقدام به تولید بسته‌های بسیار زیبای نبات ایرانی کرده و این محصول را در بازارهای خارجی معرفی کرده‌اندکه البته نتیجه مناسبی هم به دست آورده‌اند و اگر بتوان برنامه‌ای دقیق برای کنترل قیمت و ادامه روند تولید برای آن درنظر گرفت همانند گز و برخی سوغاتی‌های منحصربه‌فرد ایرانی می‌توان برای نبات ایرانی نیز بازارهای بین‌المللی را متصور شد.

به این دلیل که قیمت تمام شده نبات ارتباط مستقیمی با قیمت شکر دارد نوسانات موجود باعث از بین رفتن قدرت صادراتی نبات خواهد شد و آن را به کالایی لوکس برای خریداران خارجی تبدیل خواهد کرد درحالی که باید به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که این محصول در سبد خریدهای روزانه‌آنها قرار گیرد و روند صادرات گسترش یابد.

وی یکی از مهمترین نگرانی‌های تولید‌کنندگان مجاز را حضور غیرمجازها دانست و افزود: با توجه به برخی سیاست‌ها و سخت‌گیری‌های غیر‌اصولی مسئولان، برخی تولید‌کنندگان به جای حضور در بازار شفاف قانونی رو به‌تولید زیرزمینی آورده‌اند و همین امر باعث شده تا نه تنها نگرانی‌های زیادی برای مسئولان صنف ایجاد شود، بلکه در پاره‌ای موارد زمینه سودجویی نیز مطرح شود.به‌عنوان مثال استفاده از مواد نامرغوب و محیط تولید غیر‌استاندارد تهدیدکننده‌های سلامتی هستند که اگر مسئولان فضای کسب‌و‌کار را مهیا کنند نه تنها این نگرانی برطرف خواهد شد، بلکه به نوعی زمینه اشتغال‌زایی حداقل 5 نفری و حداکثر 10 نفری به ازای هر کارگاه تولیدی ایجاد خواهد شد.