زمان بازنگری در قوانین بانکداری فرا رسیده است

در حالی که بیش از سه دهه از تصویب و اجرای قانون بانکداری بدون ربا می‌گذرد یک متخصص امور بانکی با تاکید بر اینکه اکنون شرایط ایجاد تغییر در نام این قانون و تطبیق آن با عملیات بانکداری فراهم شده پیشنهاد کرد که بانک مرکزی و سیستم بانکی وارد مرحله تازه‌ای فارغ از نام‌های گذشته شود.

به گزارش ایسنا، با وجود اینکه قانون عملیات بانکداری بدون ربا در سال 1362 تصویب شد و در سال بعد از آن به اجرا درآمد در این سال‌ها نظام بانکی همواره نسبت به عمل کامل به این مهم مورد انتقاد قرار گرفته است. به‌گونه‌ای که در موارد بسیاری کارشناسان متخصص در این زمینه براین باورند که با وجود گذشت 30 سال از اجرای قانون بانکداری بدون ربا و اقداماتی که در این زمینه انجام شده هنوز نمی‌توان ادعا و تاکید کرد که نظام بانکی ایران به طور کامل اسلامی شده است.

چند ماه قبل بود که در دیدار رییس کل بانک مرکزی با علما و مراجع قم نسبت به نهادینه‌سازی کامل بانکداری اسلامی و توجه بیش از پیش به مبانی و معیارهای آن تاکید شد و سیف نیز عنوان کرد که مدعی نیستیم بانکداری بدون ربا به‌صورت دقیق اجرا می‌شود و دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌های اجرایی که صادر شده کاملا غیر‌ربوی است و شبهه‌ای از ربا در آنها نیست و باید بپذیریم در شیوه اجرا در برخی از شعب بانک‌ها اشکالات و نقاط ضعفی وجود دارد.

وی که معتقد است زمان مناسب برای بازنگری در قوانین بانکداری اسلامی فرا‌رسیده، تاکید دارد باید هدفگذاری تحقق کامل بانکداری اسلامی باشد اما این مسئله فقط با عزم جدی و انجام وظیفه بانک مرکزی حل شدنی نیست و مستلزم همکاری مشتریان نظام بانکی است و باید عزم لازم را جهت جلوگیری از ورود ربا به کسب‌و‌کارشان داشته باشند. اما ضرورت اجرای کامل بانکداری اسلامی در شبکه بانکی اخیرا از محورهای سخنرانی رییس‌جمهور نیز بود.

حسن روحانی که اعتماد، دقت و سرعت عمل را اساس کار بانک‌ها برشمرد، عنوان کرد که باید به‌گونه‌ای عمل شود تا مردم از لحاظ دینی در مذاهب مختلف بتوانند راحت پول‌شان را نزد بانک‌ها بگذارند و دل‌شان قرص باشد که فعالیت‌های انجام‌شده در بانک براساس مقررات دینی است.

وی با اشاره به اینکه بانک‌های ما از زمان تصویب قانون بدون ربا و بانکداری اسلامی در مجلس اول براساس قواعد اسلامی کار می‌کنند، تاکید کرد: خوب است در برخی از استان‌ها که حساسیت ویژه‌ای دارند شعباتی شکل بگیرد که دقیق‌تر، روشن‌تر و شفاف‌تر براساس بانکداری اسلامی کار کنند. رییس‌جمهور این را هم مورد اشاره قرار داد که ربا در اسلام کیفر بالایی داشته و لحن قرآن در این زمینه بسیار تند است. 

اما نقاط ضعف و قوت در اجرای بانکداری اسلامی و بانکداری بدون ربا در حالی همچنان پابرجاست که پیشنهادهایی درباره نحوه برخورد با آن وجود دارد. در این زمینه یک متخصص صنعت بانکداری پیشنهاد می‌کند که باید از این مرحله به طور کلی گذر کرد، چرا که آنچه امروز در حال اجراست بانکداری ایرانی است که سال‌ها تجربه کسب کرده و شامل بانکداری اسلامی و هر آنچه در دنیا رایج است، می‌شود.

سیدعباس میرساجدی با اشاره به اینکه بعد از پیروزی انقلاب و به منظور تطبیق عملیات بانکی کشور با شریعت اسلامی و احتراز از ربا بررسی‌های لازم و مطالعات فقهی توسط بانک مرکزی به عمل آمد تا نسبت به تطبیق عملیات بانکداری با شریعت اقدام شود، گفت: از آنجایی‌که در آن زمان تبدیل عملیات جاری به بانکداری اسلامی آن‌هم در یک مرحله مشکلاتی را در برداشت، در سال 1362 مقرر شد که به طور مرحله‌ای و بدوا به‌صورت عملیات بانکداری بدون ربا تصویب و اجرا شود تا در عمل و به مرور نارسایی‌ها برطرف شود.