روی دیگر سکه خلاقیت در شرکت های بزرگ فناوری / خوب، بد، زشت

ایده های زیادی درباره فرهنگ محیط کار وجود دارد؛ ایده هایی که هدف شان داشتن کارمندانی شاد و خلاق است. توصیه هایی که برای داشتن کارمندان شاد و خلاق می شود معمولاً حول محور پاداش دادن یا اعطای مزایایی چون میان وعده های رایگان است، اما شرکت های بسیار موفق نشان داده اند که تنها از یک راه نمی شود به کارمندانی شاد و خلاق رسید، بلکه برای بهبود کیفیت و کمیت کار رویکردهای دیگری دارند.

این رویکردها همیشه مثبت، عالی و بی نقص نیستند. گاهی هم پیش می آید که موفق ترین، نامدارترین و بزرگ ترین شرکت های فناوری سراغ راهکارهایی می روند که چندان با فرهنگ شادی در محیط کار جور درنمی آیند.

شرکت های فناوری چون نتفلیکس، گوگل و آمازون بیشتر از هر چیز به خاطر رویکردهای متمایز و در برخی مواقع بحت برانگیزشان در زمینه شکل گیری رفتار و انتظارات کارمندان شان شناخته می شوند. فلسفه محیط کار این شرکت ها تقریباً به اندازه محصولات و خدمات شان شناخته شده است. در این شرکت ها از روش های گوناگون برای پیشبرد اهداف سازمانی استفاده می شود.

یافتن معنا در گوگل

لازلو باک، معاون ارشد منابع انسانی گوگل در تازه ترین کتابشَ «قوانین کار» درباره رویکرد کارمندمحور برای بهبود خلاقیت در محیط کار صحبت می کند. نکته ای که او در این کتاب به آن می پردازد این است که کار نباید وسیله ای برای هدف باشد، بلکه باید برای کارمند به یک مفهوم تبدیل شود. کارفرمایان باید کارمندان را تشویق به داشتن هدفی مشخص کنند و مطمئن شوند که تیم شان از کارکنانی رقابت پذیر تشکیل شده است.

این اظهارنظر آقای باک البته برای کسانی که با اصل «20درصد زمان» گوگل آشنایی دارند، چندان شگفت آور نیست. طبق این اصل کارمندان گوگل اجازه دارند یک پنجم زمان کاری شان را به پروژه های شخصی اختصاص دهند که فکر می کنند برای شرکت مفید خواهد بود.

این رویکرد اگرچه اکنون بیش از هر چیز تنها یک مفهوم است و عملاً زیاد جدی گرفته نمی شود اما هنوز هم به شرکت وزن و اعتبار می دهد. گوگل همچنین به خاطر اسنک های رایگانش معروف است، اگرچه باک تأکید کرده که غذا آن چیزی نیست که باعث شده بهترین کارمندان دور هم جمع شده و گوگل را تشکیل دهند.

کنار زدن محدودیت های گذشته در آمازون

هنوز دو هفته ای از انتشار گزارش روزنامه نیویورک تایمز درباره فرهنگ محیط کاری در آمازون نگذشته بود که سیل انتقادها روانه این شرکت تجارت الکترونیک سیاتلی شد. منتقدان معتقد بودند کارمندان این شرکت بیش ازحد تحت فشار قرار می گیرند و عده ای دیگری نیز می گفتند برای کارمندان شرکت شرایط و فضای لازم جهت انتقاد از سختی های کار وجود ندارد.

گزارش نیویورک تایمز فضای کاری آمازون را فضایی به شدت رقابتی توصیف کرده بود که از کارمندانش ساعت های طولانی کار می کشد و کارمندان شان موظفند آخر هفته ها، در طول تعطیلات و در زمان مسافرت هم کار کنند.

این شرکت همچنین از یک ابزار جالب برای بازخورد گرفتن کارمندان استفاده می کند. در این شرکت کارمندان حق دارند به صورت ناشناس از عملکرد کارکنان دیگر گزارش نوشته و به مقامات شرکت ارائه کنند.

اینکه بعد از گزارش نیویورک تایمز فشار شرکت آمازون روی کارمندانش ادامه خواهد یافت یا خیر، قابل بحث است، اما برخی می گویند محیط های خشن نه تنها به احساسات کارمندان ضربه می زند، بلکه خلاقیت و ابتکارشان را هم کاهش می دهد.

اجتناب از خودخشنودی در نتفلیکس

فلسفه ای که نتفلیکس برای کارمندان در نظر گرفته تا حدی شبیه به کشورهای درحال توسعه ای است که چندان به پیشرفت فکر نمی کنند. در این شرکت رسانه ای سیال و تولیدکننده مجموعه های تلویزیونی کارمندان تا زمانی جایگاه خود را حفظ می کنند که موقعیت شان متناسب با شرکت باشد. یعنی کارمندان تا زمانی هستند که برای شرکت مفید باشند.

پتی مک کورد، رئیس دفتر استعدادیابی نتفلیکس دراین باره به شبکه رادیویی Show گفت که در نتفلیکس کارمندان تشویق نمی شوند تا به شغل شان به عنوان یک شغل دائمی نگاه کنند. چیزی تحت عنوان کارانه به خاطر سختی کار در این شرکت وجود ندارد. به گفته مک  کورد، ایده این شرکت این است که نتفلکیس را مثل یک تیم ورزشی حرفه ای اداره کند نه یک خانواده. این همان فلسفه ای است که باعث می شود کارمندان به جای اینکه به فکر وفاداری یا ساعت های طولانی کار باشند، در اندیشه راه یافتن به هیات مدیره و گرفتن صندلی های مهم تر باشند.

ایده ها و فلسفه های این سه شرکت، آنچنان که خواندید، کاملاً متفاوت است. گوگل فلسفه ای خوب برای پرورش خلاقیت کارمندان انتخاب کرده، اگرچه زیاد آن را جدی نمی گیرد. در آمازون روی بدی ها تمرکز شده و مدیران سعی می کنند با فشارهایی که می آورند از کارمندان خلاقیت و ابتکار بگیرند و در نتفلیکس اوضاع طوری پیش می رود که همه به فکر خودشان هستند.نتفلیکسی ها یا باید خود را کاملاً فدای شرکت کنند یا فقط به فکر خود باشند و راهی برای رسیدن به صندلی های هیات مدیره بیابند. در این سه شرکت، خوب، بد، زشت به خوبی دیده می شود.