بانک‌ها برای نجات بورس می‌آیند

شــرایــط حســـاس و نگران‌کننده بازار سرمایه رییس کل بانک مرکزی را هم به واکنش واداشت. ولی‌الله سیف روز گذشته اعلام کرد که بانک‌ها از صنایع بورسی حمایت می‌کنند و به‌زودی آثار این حمایت‌ها در بازار سرمایه معلوم خواهد شد. به گزارش خبرگزاری‌ها ولی‌الله سیف در پاسخ به پرسشی درخصوص اینکه آیا بانک مرکزی برنامه‌ای برای کمک به بازار سرمایه دارد یا خیر و اینکه بازار مالی که متشکل از بازار سرمایه و پول است از یکدیگر تاثیر می‌پذیرند یا خیر، گفت: نظام بانکی کشور علاقه‌مند است که بازار سرمایه جایگاه مهم‌تری را در تامین مالی اقتصاد برعهده گیرد.

رییس کل بانک مرکزی با تاکید براینکه در گذشته این تصور به غلط وجود داشت که بین این دو بازار رقابت وجود دارد و نظام بانکی علاقه‌مند به رشد بازار سرمایه نیست، گفت: این تصور کاملا غلط است و تقسیم کار روشن و شفاف بین این دو بازار وجود دارد به‌نحوی‌که تامین مالی بلندمدت و شرکت‌های بزرگ در بازاری متعادل به عهده بازار سرمایه است. او ادامه داد: البته بازار پول و نظام بانکی نیز عهده‌دار تامین مالی و سرمایه در گردش واحدهای تولیدی و رفع نیازهای کوتاه‌مدت شرکت‌های کوچک است.

رییس کل بانک مرکزی گفت: معتقدم اقدامات اولیه مناسبی در بازار سرمایه کشور شکل گرفته و علاوه بر ایجاد نهادهای مناسب، ابزارهای اسلامی مطلوبی نیز ایجاد شده، بنابراین زمینه‌های رشد بازار سرمایه فراهم شده است. او گفت: اقتصاد ایران نیاز به افزایش کارایی در تامین مالی فعالیت‌های مثبت اقتصادی دارد بنابراین هم نظام بانکی و هم بازار سرمایه باید به‌صورت برنامه‌ریزی‌شده و منسجم در کنار هم فعالیت کنند.

رییس کل بانک مرکزی گفت: در شرایط فعلی براساس هدف خروج غیرتورمی از رکود به‌جای اتخاذ سیاست انبساطی و با پرهیز از سیاست‌های انقباضی روش اعمال سیاست انضباطی را در بانک‌ها اعمال کرده‌ایم و اولویت اول را در نظام بانکی تخصیص حداکثر تسهیلات برای تامین سرمایه در گردش واحدهای تولیدی داده‌ایم. او ادامه داد: آثار مثبت این اقدام در بازار سرمایه خود را نشان می‌دهد زیرا شرکت‌هایی وجود دارند که به‌رغم وجود خط تولید آماده و نیروی انسانی کافی، به دلیل کمبود سرمایه در گردش نمی‌توانند تولید داشته باشند.

اما با وجود خوش‌بینی رییس کل بانک مرکزی در مورد تاثیر مثبت بانک‌ها بر بازار سرمایه، برخی از کارشناسان در گفت‌وگو با «فرصت امروز» در این باره ابراز تردید کرده‌اند.

افزایش تسهیلات بانک‌ها برای بخش تولید

علی محقق، کارشناس بازار سرمایه در این باره به «فرصت‌امروز» گفت: سخنان رییس کل بانک مرکزی با اتکا به گزارش‌هایی است که براساس آن بانک‌ها میزان تسهیلات خود برای تولیدکنندگان را تا 50‌درصد در سال جاری افزایش داده‌اند. گفته می‌شود میزان این تسهیلات طی پنج ماه 363 هزار میلیارد تومان بوده است. وی افزود: تزریق تسهیلات کم‌بهره توسط نظام بانکی به واحدهای تولیدی دارای مشکل می‌تواند تاثیرات مثبتی را بر صورت‌های سود و زیان این شرکت‌ها بگذارد اما این تاثیرات قطعا تاثیرات میان‌مدتی است و نمی‌تواند از ریزش فعلی بازار سرمایه جلوگیری کند.

این کارشناس تاکید کرد: اما از سوی دیگر تحلیلگران بنیادی اعتقاد دارند که پیش‌بینی سال 94 شرکت‌ها قطعا پایین‌تر از امسال خواهد بود، بنابراین باید دید که میزان تسهیلات اعطایی بانک‌ها آیا به میزانی هست که آثار منفی کاهش پیش‌بینی شرکت‌ها را برای سال آینده پوشش دهد یا نه؟ 

تجربه ناموفق پیشین

فرهاد سیدکاظمی، یک کارشناس دیگر بازار سرمایه هم در این باره به «فرصت‌امروز» گفت: در فروردین‌ماه که بورس شرایط حساسی را تجربه می‌کرد هم بنا بود بانک‌ها از بازار سرمایه حمایت کنند و قرار بود حمایت بانک‌ها از بازار سرمایه در قالب واریز وجوه حمایتی بانک‌ها در صندوق توسعه بازار سرمایه واریز شود، حتی گفته می‌شد که تا 125 میلیارد تومان هم در این صندوق جمع شده است اما برآیند عملکرد صندوق بر بازار سرمایه مبهم بود و معلوم نشد که حمایت بانک‌ها چه تاثیری در بازار سرمایه داشته است.

وی افزود: بازار سرمایه در شرایط حاضر از ریسک‌هایی برخوردار است که عاقلانه نیست سرمایه بانک‌ها را درگیر این ریسک‌ها کرد. با توجه به این شرایط بعید می‌دانم که خود بانک‌ها هم علاقه‌ای داشته باشند تا به‌صورت مستقیم وارد چالش ریزش بازار سرمایه شوند. بورس درگیر شرایطی است که حل و فصل شدن آن نیاز به برنامه‌های بلند‌مدت و مهندسی ویژه‌ای دارد که در قالب آن می‌توان از کمک‌های بانک‌ها استفاده کرد، مثلا کارکرد ویژه گروه بانکی به‌عنوان یکی از گروه‌های پیشتاز در بورس برای کاستن از اثرات منفی دیگر گروه‌ها یا حمایت بانک‌ها از شرکت‌هایی که در بورس هستند، اما این کمک‌ها زمانی می‌توانند موثر باشند که سایه ریسک‌های دیگر بر بازار سرمایه از بین رفته باشد. 

مثلا تا زمانی که بحث پالایشگاهی‌ها شفاف نشود یا مذاکرات در وضعیت فرسایشی باشد، کمک بانک‌ها نمی‌تواند تاثیر قابل ملاحظه‌ای بر عملکرد بازار سرمایه داشته باشد.