کسب و کار پایدار؛ از ایده تا عمل

برندهای بزرگ دنیا چند دهه ای هست که دیگر به شیوه ای خودخواهانه دنبال کسب سود نیستند. در عوض کمی بیشتر به فکر محیط زیست و شرایط زندگی مردمند. این یعنی دیگر خبری از تخریب های عجیب و غریب اوایل قرن بیست در طبیعت نیست. در عوض برندها الگوهایی مثل توسعه پایدار را در کانون توجه قرار داده اند. تغییرات اقلیمی، بحران های زیست محیطی و دغدغه های اجتماعی کسب و کارها را به چالش کشیده تا به جای تمرکز صرف بر درآمدزایی، به موضوعی مهمتر به نام «پایداری» توجه کنند. کسب و کار پایدار (Sustainable Business) به معنای ایجاد تعادلی میان سودآوری اقتصادی و حفظ محیط زیست و جامعه است. این مدل از کسب و کارها به دنبال ترکیب ارزش های اقتصادی با مسئولیت های اجتماعی و زیست محیطی هستند تا به طور همزمان هم به سود دست یابند و هم به بهبود وضعیت جهان کمک کنند. نکته ای که تا پیش از این تا حد زیادی غیرممکن تلقی می شد.

کسب و کار پایدار تفاوت های مهمی با کسب وکارهای سنتی دارد. در کسب و کارهای سنتی تمرکز اغلب بر کسب سود آنی و بازگشت سریع سرمایه است. چنین کسب وکارهایی ممکن است به منابع طبیعی و انسانی به عنوان عواملی که می توانند بی وقفه مورد بهره برداری قرار گیرند، نگاه کنند. در مقابل، کسب و کارهای پایدار با در نظر گرفتن تاثیرات زیست محیطی و اجتماعی خود به دنبال استفاده هوشمندانه و مسئولانه از منابع هستند. آنها می دانند که منابع طبیعی محدودند و بهره برداری بی‎رویه از آنها نه تنها به محیط زیست آسیب می زند، بلکه به پایداری طولانی مدت کسب و کار نیز لطمه وارد می کند.

یکی از نکات جالب درباره کسب و کارهای پایدار تعهد آنها به بهبود مستمر وضعیت است. این کسب و کارها در تلاشند تا به طور مداوم فرآیندهای خود را بهبود بخشند، از منابع طبیعی به طور مسئولانه تری استفاده کنند و به کاهش تولید زباله و مصرف انرژی بپردازند. آنها اغلب فناوری های نوین و انرژی های تجدیدپذیر را در برنامه های خود قرار می دهند تا اثرات منفی زیست محیطی خود را به حداقل برسانند. این رویکرد نشان می دهد که کسب وکار پایدار چیزی بیش از یک ترند زودگذر است؛ این یک استراتژی بلندمدت برای بقا و موفقیت است.

در کسب و کار پایدار اخلاقیات و ارزش های اجتماعی نیز به طور جدی در تصمیم گیری های سازمانی مدنظر قرار می گیرد. این برندها تنها به سودهای مالی فکر نمی کنند، بلکه به تاثیرات بلندمدت خود بر جامعه و محیط زیست نیز توجه دارند. این نوع کسب و کارها، مصرف کنندگان را به شرکای خود در ماموریت های پایدار تبدیل می کنند و تلاش می کنند تا تغییرات مثبتی در رفتارهای مصرفی ایجاد کنند.

با این حساب کسب و کار پایدار نه تنها به دنبال سودآوری است، بلکه به ساختن دنیایی بهتر و محیط زیستی سالم تر فکر می کند. در واقع، این مدل کسب و کار به عنوان مسیری برای موفقیت بلندمدت شناخته شده که می تواند نیازهای نسل حاضر را برآورده کند و در عین حال منابع طبیعی را برای نسل های آینده حفظ کند. ماجرا جالب شد، نه؟

ما در این مقاله قصد داریم برخی از مهمترین نکات درباره کسب و کارهای پایدار را بررسی کنیم. شما در این مقاله یاد می گیرید که چنین الگویی از کسب و کار چه مزایایی دارد و اصلا چطور باید آن را اجرا کرد. پس با ما همراه باشید تا هرچه زودتر کارمان را شروع کنیم.

مزایای کسب و کارهای پایدار

یک کسب و کار پایدار با سبز در اولین نگاه خیلی دست و پاگیر به نظر می رسد. انگار که توسعه چنین الگویی از کسب و کار ارزش این همه زحمت را ندارد. راستش را بخواهید این اثر کاملا طبیعی است؛ به ویژه در بازارهایی که نظارت سفت و سختی بر روی عملکرد برندها نیست. با این حال قرار نیست همیشه چوبی بالای سر برندها باشد تا تعهدات زیست محیطی پیدا کنند. خب نیازها و انتظارات مشتریان در طول سال های اخیر تغییرات بسیار زیادی کرده است. به زبان خودمانی، این روزها مشتریان انتظار دارند بازار پر از برندهای سبزی باشد که فکر و ذکرشان حفاظت از محیط زیست است. حالا باید به این نکته بپردازیم که اصلا چنین مسئله ای چرا مهم است؟ 

مطلب مرتبط: اصول رشد پایدار کسب و کارها

ما در ادامه سعی می کنیم از زاویه دید کسب و کارها به سوال بالا جواب دهیم. 

ارتقای اعتبار و اعتماد برند 

یکی از مزایای برجسته کسب و کارهای پایدار افزایش اعتبار برند در میان مشتریان و شرکاست. در دنیای امروز، مصرف کنندگان بیش از پیش به دنبال برندهایی هستند که به طور واقعی به مسئولیت های اجتماعی و محیط زیستی خود پایبند باشند. برندهایی که به اصول پایداری متعهدند، به طور ناخودآگاه اعتماد بیشتری در میان مخاطبان خود ایجاد می کنند. مصرف کنندگان از این برندها انتظار دارند که به طور اخلاقی و مسئولانه عمل کنند و با خرید از آنها احساس می کنند که در بهبود وضعیت جهان سهیم هستند.

 برندهایی نظیر تسلا و پاتاگونیا با تمرکز بر توسعه محصولاتی که دوستدار محیط زیست هستند و از منابع پایدار استفاده می کنند، به سرعت توانسته اند جایگاه خود را در بازارهای جهانی تثبیت کنند. این برندها به عنوان نمادهای پایداری و مسئولیت پذیری شناخته می شوند و مشتریانی وفادار را به خود جذب کرده اند. این مشتریان حاضرند هزینه بیشتری برای محصولات این برندها بپردازند زیرا احساس می کنند که این خرید به یک هدف بزرگ تر و معنادارتر متصل است.

اعتبار برندهای پایدار نیز فراتر از فروش محصولات است. این برندها در بین مشتریان، سهامداران و حتی رسانه ها مورد توجه قرار می گیرند. برندهایی که به مسائل اجتماعی و زیست محیطی اهمیت می دهند، به راحتی در ذهن ها حک می شوند و این باعث می شود که در رقابت با سایر برندها یک گام جلوتر باشند. ازاین رو، کسب و کارهای پایدار با ایجاد اعتماد و اعتبار ماندگار در بازارهای جهانی شناخته می شوند.

 اعتبار برند یکی از دارایی های مهمی است که کسب و کارهای پایدار به دست می آورند. آنها از طریق ارائه محصولات با کیفیت و انجام اقدامات مسئولانه به طور مستقیم در ایجاد اعتماد میان مشتریان خود نقش دارند و این اعتماد پایه ای قوی برای رشد و توسعه طولانی مدت است.

جذب مشتریان وفادار

یکی دیگر از مزایای کسب و کارهای پایدار توانایی آنها در جذب مشتریان وفادار است. مشتریانی که با ارزش ها و اهداف پایدار یک برند همسو هستند، به طور طبیعی به آن برند جذب می شوند و ارتباطی عمیق تر و طولانی مدت با آن برقرار می کنند. این مشتریان نه تنها به خاطر محصولات باکیفیت، بلکه به دلیل مسئولیت پذیری برند در مسائل اجتماعی و زیست محیطی از آن حمایت می کنند و حتی این حمایت را به دوستان و خانواده خود نیز منتقل خواهند کرد.

برای مثال، برند پاتاگونیا که به حفاظت از محیط زیست و تولید پوشاک پایدار معروف است، توانسته است جامعه ای از مشتریان وفادار ایجاد کند. این مشتریان نه تنها به خرید محصولات این برند علاقه دارند، بلکه به ماموریت های اجتماعی آن نیز اعتقاد دارند و احساس می کنند که با خرید از این برند، به بهبود جهان کمک می کنند. همین تعهد و وفاداری مشتریان باعث می شود که کسب وکار پایدار به صورت مداوم در حال رشد باشد.

علاوه بر این، مشتریانی که به ارزش های اجتماعی و زیست محیطی برند پایبند هستند، به عنوان سفیران غیررسمی برند عمل می کنند. آنها تجربیات مثبت خود را در شبکه های اجتماعی به اشتراک می گذارند و این موضوع باعث می شود که برند بدون نیاز به تبلیغات سنگین، به طور طبیعی رشد کند. جذب مشتریان وفادار به دلیل تعهد به پایداری، یکی از بزرگ ترین مزایای کسب و کارهای سبز است.

یادتان نرود، مشتریان وفادار ارزشمندترین دارایی هر برندی هستند. آنها نه تنها به طور مداوم از برند خرید می کنند، بلکه به عنوان یک کانال تبلیغاتی ارگانیک عمل کرده و برند را به دیگران معرفی می کنند. این چرخه پایدار از وفاداری مشتریان به رشد مداوم برند منجر می شود.

کاهش هزینه ها

کسب و کارهای پایدار برخلاف تصور رایج، نه تنها باعث افزایش هزینه ها نمی شوند، بلکه با استفاده بهینه از منابع و فرآیندهای کارآمدتر به کاهش هزینه های کلی منجر می شوند. استفاده از فناوری های سبز، بهینه سازی مصرف انرژی و کاهش زباله ها، همگی به کاهش هزینه های عملیاتی کمک می کنند و به برند این امکان را می دهند که همزمان با کاهش اثرات منفی زیست محیطی بهره وری خود را افزایش دهند.

مطلب مرتبط: نجات کسب و کار با اعمال تغییرات پایدار

اجازه دهید از یک سناریوی مناسب برای فهم بهتر ماجرا استفاده کنیم. یک کارخانه تولیدی که از انرژی های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی یا بادی استفاده می کند، در بلندمدت هزینه های انرژی خود را به شدت کاهش می دهد. این صرفه جویی نه تنها به کسب و کار اجازه می دهد که منابع بیشتری برای سرمایه گذاری در بخش های دیگر اختصاص دهد، بلکه در برابر نوسانات قیمت انرژی نیز مقاوم تر خواهد بود. این گونه اقدامات به کسب و کارها امکان می دهد که با ایجاد فرآیندهای پایدارتر، همزمان با کاهش هزینه ها ارزش بیشتری به جامعه ارائه دهند. این یعنی به مرور زمان بدل به برندی بی نهایت جذاب برای مخاطب خواهند شد.

بهینه سازی مصرف منابع و کاهش زباله ها نیز به کسب و کارهای پایدار کمک می کند که به طور موثرتری از منابع طبیعی استفاده کنند. برای مثال، شرکت هایی که از مواد بازیافتی استفاده می کنند، نه تنها هزینه های تولید را کاهش می دهند بلکه به طور همزمان تاثیرات منفی زیست محیطی خود را نیز به حداقل می رسانند. این رویکرد به برندها اجازه می دهد که در کنار سودآوری، نقش مثبتی در حفظ منابع طبیعی ایفا کنند.

کاهش هزینه ها از طریق استفاده بهینه از منابع یکی از بزرگ ترین مزایای کسب و کار پایدار است که به کسب وکارها این امکان را می دهد که با استفاده کمتر از منابع، بازدهی بیشتری داشته باشند و همزمان با کاهش هزینه ها در بازارهای رقابتی پایدار باقی بمانند.

تقویت روابط اجتماعی و ایجاد تفاوت

برندهای دارای عنصر پایداری نه تنها به مسائل زیست محیطی توجه دارند، بلکه به تاثیرات اجتماعی خود نیز توجه ویژه ای دارند. این کسب و کارها سعی می کنند با ایجاد تفاوت در زندگی افراد و جوامع محلی، به بهبود شرایط اجتماعی کمک کنند. برندهایی که به پایداری اجتماعی متعهدند، از طریق ایجاد اشتغال محلی، پرداخت دستمزد منصفانه، حمایت از کارگران و مشارکت در پروژه های اجتماعی، به طور مستقیم در تقویت روابط اجتماعی نقش دارند. برای نمونه، برخی از شرکت های بزرگ با سرمایه گذاری در پروژه های آموزشی یا بهداشتی در جوامع محلی، نه تنها به توسعه اجتماعی کمک می کنند، بلکه از طریق این اقدامات به برند خود ارزش بیشتری می بخشند. این نوع کسب و کارها به جای تمرکز صرف بر سودآوری مالی، به دنبال ایجاد تاثیرات مثبت بلندمدت در جوامع هستند.

کسب و کارهای پایدار با ایجاد تفاوت در زندگی افراد به طور غیرمستقیم باعث تقویت وفاداری مشتریان و همچنین بهبود روابط با سهامداران می شوند. این نوع تعهدات اجتماعی به برند اجازه می دهد که به عنوان یک کسب و کار مسئول و متعهد شناخته شود و از رقبا متمایز گردد. 

جدای از این مسائل، تقویت روابط اجتماعی و ایجاد تفاوت در جامعه به برندها این امکان را می دهد که نه تنها به عنوان یک بازیگر اقتصادی، بلکه به عنوان یک نیروی اجتماعی مثبت شناخته شوند. این امر به کسب و کارها کمک می کند که ارتباطات عمیق تری با مخاطبان خود برقرار کنند و به عنوان یک نیروی محرکه در جامعه نقش آفرینی کنند.

ساز و کار ایجاد و توسعه کسب و کار پایدار

حالا که برخی از مزایای کسب و کارهای پایدار را زیر ذره بین بردیم، دیگر باید کمی هم که شده به شیوه اجرای این الگو توجه کنیم. اصلا این مدل چطور در بازار اجرا می شود و چه ویژگی هایی دارد؟ ما در ادامه سعی می کنیم به برخی از سوالات کلیدی در این رابطه جواب دهیم. پس با ما همراه باشید تا جواب سوالات تان را بگیرید. 

تعهد به کاهش اثرات زیست محیطی

اولین گام در راه اندازی یک کسب و کار پایدار تعهد جدی به کاهش اثرات زیست محیطی است. این تعهد نباید تنها در حد شعار باشد، بلکه باید به عنوان یک اصل اساسی در تمامی فرآیندهای کسب و کار اعمال شود. از تولید محصولات گرفته تا بسته بندی و توزیع، همه بخش های کسب وکار باید به نحوی طراحی شوند که به حفظ محیط زیست و کاهش زباله و انتشار کربن کمک کنند.

مطلب مرتبط: استارتاپ ها کسب و کاری پایدار برای جوانان

برای مثال، یک برند تولیدکننده محصولات آرایشی می تواند از مواد اولیه طبیعی و بازیافتی استفاده کند و بسته بندی های قابل تجزیه تولید کند. این اقدامات ساده نه تنها به کاهش اثرات منفی بر محیط زیست کمک می کنند، بلکه باعث می شوند که برند به عنوان یک برند پایدار و مسئول شناخته شود. مشتریان نیز به طور طبیعی به برندهایی جذب می شوند که به صورت عملی به محیط زیست احترام می گذارند.

تعهد به کاهش اثرات زیست محیطی می تواند شامل استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، کاهش مصرف آب و منابع و حتی حمایت از پروژه های سبز باشد. این رویکرد به برندها اجازه می دهد که همزمان با سودآوری به حفظ منابع طبیعی کمک کنند و در عین حال مشتریان بیشتری را جذب کنند.

در نهایت، تعهد به محیط زیست به کسب و کارها کمک می کند که در میان رقبا متمایز شوند و به عنوان برندهایی که به پایداری اهمیت می دهند، شناخته شوند. این تعهد نه تنها به رشد بلندمدت کسب وکار کمک می کند، بلکه به ایجاد تصویری مثبت و ماندگار در ذهن مخاطبان نیز منجر می شود.

طراحی فرآیندهای شفاف و قابل اعتماد

یکی از عوامل کلیدی در موفقیت کسب و کارهای پایدار، شفافیت در تمامی فرآیندها و اقدامات است. برندهایی که به طور شفاف اطلاعات خود را در اختیار مشتریان و سهامداران قرار می دهند، اعتماد بیشتری جلب می کنند و به طور طبیعی به عنوان برندهای معتبرتر شناخته می شوند. شفافیت شامل ارائه اطلاعات دقیق درباره مواد اولیه، فرآیندهای تولید و تاثیرات زیست محیطی و اجتماعی کسب و کار است.

برای مثال، یک برند تولیدکننده پوشاک که به صورت شفاف در مورد زنجیره تامین خود اطلاعات ارائه می دهد و مشخص می کند که از کجا مواد اولیه خود را تامین می کند و چگونه به کارگران دستمزد منصفانه پرداخت می کند، به طور طبیعی اعتماد بیشتری در میان مشتریان خود ایجاد می کند. این نوع شفافیت به برند کمک می کند که از رقبا متمایز شود و به عنوان یک برند قابل اعتماد شناخته شود.

علاوه بر این، شفافیت در کسب و کارهای پایدار باعث می شود که فرآیندهای داخلی بهینه تر شوند و بهبود یابند. وقتی تمامی فرآیندها به طور شفاف قابل بررسی و ارزیابی باشند، نقاط ضعف شناسایی و به سرعت بهبود می یابند. این نوع رویکرد به کسب وکارها کمک می کند که همزمان با حفظ شفافیت، بهره وری و کارایی خود را افزایش دهند.

با توجه به نکاتی که گفتیم، شفافیت به ایجاد اعتماد پایدار در میان مشتریان منجر می شود و به برند اجازه می دهد که به عنوان یک کسب و کار قابل اعتماد و مسئولیت پذیر در بازار شناخته شود. این اعتماد پایه ای قوی برای رشد و توسعه پایدار است.

سرمایه گذاری در فناوری های سبز

یکی دیگر از راه های ایجاد و توسعه یک کسب و کار پایدار سرمایه گذاری در فناوری های سبز و نوآورانه است. این فناوری ها به کسب و کارها کمک می کنند تا فرآیندهای خود را بهینه تر کنند و با استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، مصرف منابع را کاهش دهند. فناوری های نوین مانند انرژی خورشیدی، بادی و همچنین فرآیندهای تولید کم هزینه و سبز، به کسب وکارها این امکان را می دهند که همزمان با کاهش اثرات منفی زیست محیطی، هزینه های عملیاتی خود را نیز به حداقل برسانند.

 شرکت هایی که در تولید برق خورشیدی سرمایه گذاری می کنند، نه تنها به کاهش هزینه های انرژی خود کمک می کنند، بلکه به عنوان برندهایی شناخته می شوند که به صورت عملی به حفظ محیط زیست پایبندند. این نوع سرمایه گذاری ها، علاوه بر بهبود عملکرد کسب وکار، به افزایش اعتماد مشتریان و ایجاد تصویری مثبت از برند کمک می کنند.

تکنولوژی های سبز همچنین به کسب و کارها اجازه می دهند که با بهره برداری از نوآوری های جدید، به سرعت خود را با تغییرات بازار و نیازهای مشتریان همگام کنند. این انعطاف پذیری باعث می شود که برندها در برابر تغییرات اقتصادی و زیست محیطی مقاوم تر باشند و به رشد پایدار خود ادامه دهند. سرمایه گذاری در فناوری های سبز نه تنها به بهبود عملکرد کسب وکار کمک می کند، بلکه به ایجاد آینده ای پایدارتر و سبزتر برای جامعه و محیط زیست نیز منجر می شود. این نوع سرمایه گذاری ها به برندها این امکان را می دهند که به عنوان پیشروان پایداری شناخته شوند و از رقبا پیشی بگیرند.

تعامل با کسب و کارها و تولیدکنندگان محلی

تعامل با جوامع محلی یکی از اصول کلیدی کسب و کارهای پایدار است. برندهایی که به طور فعال با تولیدکنندگان محلی در ارتباط هستند و از آنها حمایت می کنند، به عنوان برندهای مسئولیت پذیر شناخته می شوند و به ایجاد اعتماد و وفاداری بیشتری در میان مشتریان خود می پردازند. این تعامل می تواند شامل حمایت از پروژه های اجتماعی، ایجاد اشتغال محلی و مشارکت در فعالیت های خیرخواهانه باشد.

برای نمونه، یک برند تولیدکننده مواد غذایی که با کشاورزان محلی همکاری می کند و محصولات خود را به صورت محلی تامین می کند، نه تنها به بهبود اقتصاد محلی کمک می کند، بلکه به عنوان یک برند پایدار و مسئولیت پذیر شناخته می شود. این نوع تعاملات باعث ایجاد رابطه ای قوی تر میان برند و مشتریان می شود و به تقویت جایگاه برند در بازار کمک می کند. علاوه بر این، تعامل با ذی‎نفعان و جوامع محلی به برندها این امکان را می دهد که از نیازها و انتظارات واقعی جامعه آگاه شوند و استراتژی های خود را به صورت دقیق تری تنظیم کنند. این تعاملات به ایجاد رابطه ای پایدار و دوجانبه با جامعه منجر می شود که به نفع هر دو طرف خواهد بود.

تعامل با جوامع محلی و ذی نفعان به برندها کمک می کند که به عنوان بازیگرانی مسئول و تأثیرگذار شناخته شوند و از این طریق به ایجاد تفاوت های مثبت در جامعه و بازار کمک کنند. این رویکرد به برندها این امکان را می دهد که به طور مداوم رشد کنند و به عنوان برندهایی پایدار و ارزشمند در ذهن مشتریان جایگاه ویژه ای پیدا کنند.

مطلب مرتبط: موقعیت یابی رقابتی در دنیای کسب و کار

سخن پایانی

کسب و کار پایدار نه تنها به سودآوری مالی توجه دارد، بلکه به عنوان نیرویی مثبت در جامعه و محیط زیست عمل می کند. درست به همین خاطر ما در این مقاله سراغ بررسی برخی از مهمترین نکات در رابطه  با این الگو توسعه کسب و کار رفتیم.

حالا شما نه تنها آمادگی لازم برای استفاده از الگوی کسب و کار پایدار را دارید، بلکه مزایای آن و تفاوتش با دیگر الگوها نیز در ذهن تان است. پس دیگر نیازی به تعلل ندارید همین حالا دست به کار شده و تغییری اساسی در نحوه فعالیت برندتان ایجاد کنید. 

من و همکارانم در روزنامه فرصت امروز امیدواریم نکات مورد بحث در این مقاله کمکی هرچند کوچک به شما برای آشنایی با اصول کسب و کارهای پایدار کرده باشد. مثل همیشه اگر سوالی درباره نکات مورد بحث در مقاله داشتید، تعارف را کنار گذاشته و با ما در ارتباط باشید. 

منابع:

https://online.hbs.edu

https://business.vanderbilt.edu

https://www.unilever.com