مهمات توپخانه های چهارشنبه سوری از کجا تأمین می شود / صدرنشینی بی رقیب چینی ها در صادرات مواد محترقه

ایرانی باشید یا نه، اگر روز سه شنبه آخر سال را در شهرهای مختلف این کشور بگذرانید، بدون هیچ توضیح اضافی متوجه می شوید که یک جشن پرسروصدا در حال برگزاری است؛ جشنی که گاهی از چند روز پیش از این روز آغاز می شود و تا شامگاه سه شنبه آخر سال ادامه پیدا می کند. از فلسفه برگزاری این آیین باستانی و ریشه هایش که بگذریم، به حواشی برگزاری  این آیین می رسیم؛ حواشی خطرناک و پر هیاهویی که گاه منجر به خسارات جانی و مالی پرشماری می شود.

درواقع سال هاست که دوران قاشق زنی، پریدن از روی آتش، خواندن شعر مشهور زردی من از تو سرخی تو از من و گرفتن آجیل در پیاله های سفالی از همسایه ها به پایان رسیده و جای خود را به یک گردهمایی خطرناک داده است. متأسفانه اغلب شرکت کنندگان در این گردهمایی را جوانان، نوجوانان و کودکانی تشکیل می دهند که سن و سال زیادی ندارند.

شادی حق همه افراد است، اما به نظر می رسد برخی از جوانان در استفاده از مواد محترقه افراط می کنند و نه تنها فضایی شاد خلق نمی کنند، بلکه جان خود را به خطر می اندازند و سلامتی بسیاری از هموطنان خود را نیز تهدید می کنند. این موضوعی است که افزون بر خسارات جانی متعدد، خسارات مالی پرشماری را نیز به جامعه تحمیل می کند. نیروهای مثلث امدادی کشور (پلیس، اورژانس و آتش نشانی) را به حالت آماده باش درمی آورد و در نهایت باعث هدررفت بخشی از سرمایه ملی می شود.

در خصوص تبعات و علل برگزاری چهارشنبه سوری گمانه های متعددی وجود دارد؛ گمانه هایی که بخشی از آن به عوامل فردی و فقر فرهنگی و قسمتی از آن نیز به عوامل بیرونی مرتبط است. برای مثال عده ای معتقدند عدم فرهنگ سازی و بی توجهی به نیازهای عاطفی و هیجانی قشر جوان زمینه ساز بروز رفتارهای نابهنجاری مثل پرتاب مواد آتش زا و محترقه می شود.

در مقابل، عده ای دیگر معتقدند واردات قاچاقی و بی رویه مواد محترقه که اغلب بدون مجوزهای قانونی لازم انجام می شود، به فضای پرالتهاب چهارشنبه سوری دامن می زند. از عوامل انسانی که بگذریم، به همان عامل دوم یعنی مواد محترقه می رسیم. شاید برای بسیاری از افراد جالب باشد با کشورهایی که بخش عمده تولید و صادرات مواد محترقه را در دست دارند، آشنا شوند. بر همین اساس، در ادامه این مطلب نگاهی داریم به حجم تولید و صادرات کشورهای فعال در این حوزه.

***

چین

چین پرچمدار تولید مواد محترقه در سطح جهان است. این کشور بیش از 91درصد از حجم تولید و صادرات مواد محترقه دنیا را در دست دارد. این رکورد خیره کننده زمانی کامل تر می شود که بدانیم این حجم صادرات، به طور سالانه بالغ بر 846.8 میلیون سود را به جیب دولت واریز می کند.

اما رمز موفقیت چین برای ثبت این رکورد خیره کننده چیست؟ علت را می توان در سنت ها و فرهنگ قدیمی چین جست وجو کرد. فرقی ندارد عروسی باشد، یا مهمانی، جشن و کارناوال باشد یا مراسم عزاداری، درواقع هر خبری که باشد، باز هم چینی ها به استفاده از انواع فشفشه، ترقه، مواد محترقه و شمع های نورانی علاقه مند هستند.

بنابراین طبیعی به نظر می رسد که چینی ها به سبب تجربه طولانی شان در به کارگیری مواد محترقه طی مراسم مختلف، در تولید و صادرات این مواد نیز موفق عمل کنند. به گزارش سی ان ان، منطقه لیویانگ واقع در استان هونان بزرگ ترین منطقه تولید مواد محترقه در سطح این کشور محسوب می شود؛ منطقه ای که بالغ بر 60درصد از سهم صادرات چین در بازار بین المللی را تأمین می کند.

این منطقه افزون بر یک هزار کارخانه را در خود جای داده است. نکته عجیب و نگران کننده در مورد این منطقه، عدم رعایت موارد امنیتی است. درواقع روزانه صدها کودک در کنار این کارخانه های خطرناک مشغول بازی هستند.

***

ایالات متحده

بین کشورهای صادرکننده مواد محترقه، فاصله ای باور نکردنی وجود دارد. درواقع درحالی که چین بیش از 91درصد از سهم صادراتی مواد محترقه جهان را به خود اختصاص داده است، آمریکا با دارا بودن تنها 1.4 درصد از سهم بازار جهانی در مقام دوم ایستاده است. نرخ سود صادراتی این کشور نیز، 12.7میلیون دلار است.

 اگرچه نرخ صادرات آمریکا نسبت به چین فاصله ای قابل توجه دارد، اما ایستادن در مقام دوم نیز بی اهمیت نیست.

این کشور در حوزه های مهم و کلیدی دیگری مثل نفت، ماشین آلات، انواع اقلام خوراکی و. . . در جایگاهی مهم قرار دارد و در نتیجه چندان منطقی به نظر نمی رسد که نگرانی عمده ای برای فاصله اش با چین داشته باشد.

آمریکایی ها هم عادت دارند برای جشن ها و مراسم گوناگون از مواد محترقه استفاده کنند؛ موادی که از فشفشه های روی کیک تولد تا مواد آتش زا و پر سروصدای سال نوگسترده اند.

جالب است که ایالات متحده برای برگزاری هرچه بهتر برخی از جشن ها و فستیوال های خود دست به واردات این مواد از چین می زند؛ اما یک وجه تمایز مهم بین صنعت تولید مواد محترقه در ایالات متحده و چین به کیفیت مواد تولید شده در دوکشور و نحوه نظارت بر تولید است.

قوانین فدرال آمریکا درحوزه تولید و صادرات مواد محترقه بسیار سختگیرانه تر از چین است.

***

اسپانیا

کشور اسپانیا با فاصله ای نزدیک به ایالات متحده و با حجم صادرات 1.4 درصدی رتبه سوم را به خود اختصاص داده، درواقع تنها وجه تمایز دو کشور اسپانیا و ایالات متحده در حوزه صادرات، به موضوع حجم سود صادراتی باز می گردد. رکورد سود صادراتی اسپانیا 12.6 میلیون دلار است؛ رقمی که اندکی کمتر از سود ایالات متحده ارزیابی می شود.

از سال های پایانی دهه 80 تاکنون، اسپانیا روند رو به رشدی را در حوزه تولید مواد محترقه پشت سر گذاشت؛ روندی که نه تنها شامل انواع بمب، دینامیت، باروت و. . . می شد، بلکه بسیاری از مواد محترقه تفریحی را نیز دربر می گرفت. جالب است که اغلب کارخانه های تولید مواد محترقه و وسایل آتش بازی در منطقهmumi قرار دارند؛ منطقه ای که به لحاظ ایمنی نیز در شرایط ایده آلی قرار دارد.

محوطه اطراف این کارخانه ها را خانه های مسکونی تشکیل نمی دهند و در نتیجه می توان اسپانیا را یکی از محتاط ترین کشورها در حوزه تولید مواد محترقه ارزیابی کرد. یکی از خصایص مثبت در مورد تولید مواد محترقه اسپانیا به وجهه مثبت این کشور در فدراسیون تولید مواد محترقه اروپا باز می گردد. اسپانیا بارها موفق شده نام خود را بین کشورهای برتر تولید کننده مواد محترقه ثبت و جوایزی را دریافت کند.

***

آلمان

مقام چهارم تولید و صادرات مواد محترقه در اختیار آلمان است؛ کشوری اروپایی که قطب صنعتی اروپا نیز محسوب می شود. این کشور 1.1 درصد از صادرات جهان را در اختیار دارد و مبلغ سود صادراتی این مواد از آلمان بالغ بر 10.6 میلیون دلار ارزیابی می شود. آلمان جزو کشورهایی است که بزرگ ترین کارخانه های مواد شیمیایی را در خود جای داده است.

برای مثال کارخانه مشهور BASF یکی از کارخانه های مشهور تولید مواد محترقه در سطح جهان است. این کارخانه با رکورد بالای تولید خود، بار بزرگ صادرات مواد محترقه آلمان را نیز بر دوش دارد.

اما این تولیدات انبوه بدون هیچ چالشی نیست. این شرکت عظیم در سال گذشته میلادی براثر یک بی احتیاطی کوچک دچار انفجار و آتش سوزی شد؛ اتفاقی که نه تنها خسارتی سنگین به این شرکت زد، بلکه اعتراضات مردمی گسترده ای را هم علیه تولید کالاهای محترقه بدون مجوز به راه انداخت.

اما کارخانه های تولید مواد محترقه آلمان زمینه را برای اشتغال هزاران کارگر فراهم کرده اند. تنها کارخانه BASF بالغ بر 130هزار کارگر دارد که بخشی از این افراد را زنان کارگر تشکیل می دهند. بنابراین آلمان چه به لحاظ تولید مواد محترقه و چه به لحاظ اشتغال زایی در این بخش موفق عمل کرده است.

***

لهستان

لهستان در شرایطی مقام پنجم صادرات مواد محترقه را به نام خود ثبت کرده که یکی از نخستین کانون های تولید انواع مواد آتش زا در سطح جهان ارزیابی می شود. این کشور 0.8 در صد از صادرات مواد محترقه جهان را در اختیار دارد.

نرخی که کمک کرده بالغ بر 7.2 میلیون دلار سود صادراتی به جیب دولت  واریز شود؛رقمی که البته با در نظر گرفتن پیشینه این کشور در تولید مواد محترقه چندان بالا تلقی نمی شود. شرکت تولید مواد محترقه NITRO-CHEM از نخستین شرکت هایی است که از سال 1948 تاکنون، در بخش تولید مواد آتش زا و محترقه فعالیت می کند. این شرکت که جزو کارخانه های هلدینگ (مادر) طبقه بندی می شود، یکی از رهبران تولید TNT جهان نیز است.

اگرچه ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که استانداردهای تولید مواد محترقه در لهستان بسیار بالاست. این موضوع باعث شده بسیاری از افراد شاغل در این کارخانه ها، بدون متحمل شدن خسارات انسانی با مالی به تولید اقلام مختلف بپردازند.

برهمین اساس است که فدراسیون جهانی تولید مواد محترقه اروپا نیز لهستان را بین کشورهای موفق تولیدکننده در سطح جهان طبقه بندی کرده است. نکته جالب در خصوص تولید مواد محترقه در لهستان، وابسته بودن تولید مواد محترقه به سازمان های نظامی و ارتش است. این موضوع نه تنها امنیت، بلکه اعتبار این شرکت ها را تضمین می کند.

ارتباط با نویسنده: royapakseresht@gmail.com