نظریه سواد رسانه‌ ای

سواد رسانه‌ای اصطلاحی است که طی چند سال اخیر در ادبیات پژوهشی و آموزشی رسانه وارد و تعریف‌های گوناگونی از آن ارائه شده است که محور همه آنها آگاهی شهروندان به‌عنوان مخاطب رسانه‌هاست. هجوم سیل‌آسای اطلاعات رسانه‌های جمعی که ناگزیر اطلاعات بی‌ارزش و کم‌ارزش فراوانی را هم در‌برمی‌گیرد، با گذشت زمان مخاطبان را به خستگی و دلزدگی از اطلاعات کشانده و آنان را از پرداختن به موضوعات مهم باز می‌دارد. سطحی‌نگری، ابتذال و شناخت نادرست از جهان واقعیت (به‌ویژه در مورد کودکان) از مهم‌ترین تاثیرات ویرانگر رسانه‌هاست.

در فرآیند تاثیرگذاری و نفوذ رسانه‌ها، عامه مردم و خانواده‌ها هستند که بیشترین تاثیرپذیری را دارند. بحث جدید سواد رسانه‌ای که طی چند سال اخیر وارد حوزه مطالعات رسانه‌ای شده است به مسئله تاثیرگذاری رسانه‌ها و چند و چون مسائل مربوط به آن می‌پردازد.

کتاب‌های بسیاری در این حوزه تالیف و ترجمه شده است که از بهترین‌های آنها می‌توان به «نظریه سواد رسانه‌ای» نوشته دبلیو جیمز پاتر اشاره کرد که دغدغه اصلی آن جهت آگاهی شهروندان به‌عنوان مخاطبان کنشگر برای تجزیه و تحلیل رسانه و محتوای آن معرفی شده است. از زمانی که رسانه‌های جمعی جایگاه خود را به‌عنوان گسترده‌ترین و قوی‌ترین مرجع معتبر تثبیت کرده‌اند، کمتر کسی را می‌توان یافت که در نگرش و رفتار خود از آنها تاثیر نپذیرفته باشد. با رشد و گسترش روزافزون فناوری‌های اطلاعاتی، این تاثیرگذاری گسترده‌تر و پایدارتر هم می‌شود.

کتاب نظریه سواد رسانه‌ای، با ترجمه‌ مشترک ناصر اسدی، محمد سلطانی‌فر و شهناز هاشمی توسط انتشارات سیمای شرق ارائه شده است. کتاب حاضر دارای 12 فصل است، از مهم‌ترین فصول آن می‌توان تشریح ساختار سواد رسانه‌ای، مدل سواد رسانه‌ای، ساختارهای اساسی دانش، مرکز تصمیم‌گیری مخاطب و قابلیت‌ها و مهارت‌های سواد رسانه اشاره کرد. کتاب در 346 صفحه به چاپ دوم رسیده و قیمت آن 130هزار ریال است.