شناسایی 2هزار و 700 میلیارد تومان زیان در صورت مالی 6 ماهه / شوک ابرسهام بانک صادرات به تالار ترک خورده شیشه ای

انتشار گزارش شش ماهه بانک صادرات بازار سهام را دیروز در شوک فروبرد، اگرچه نماد این بانک در بازار بسته است و سهم قابل معامله نیست اما با این وجود غافلگیری بازار ناشی از انتشار چنین گزارشی موجب شد کلیت بازار در جوی منفی به معاملات خود ادامه دهد.

توجه بیش از اندازه بازار به این سهم بانکی به دلیل ارزش بازار و تعداد سهام بالای بانک صادرات است. انتظار این است که در روز بازگشایی بانک صادرات، بازار سهام شاهد روزی سخت و نفسگیر، با ریزش سنگین قیمت سهام این بانک باشد.

اما در گزارش بانک صادرات چه بود که بازار سهام را این گونه غافلگیر کرد؟

آن گونه که صورت های مالی شش ماهه بانک صادرات نشان می دهد وضعیت سود و زیان خالص این بانک به طور تعجب برانگیزی شاهد رشدی خیره کننده بوده است. براساس این صورت مالی بانک صادرات در شش ماهه نخست امسال بیش از 2هزار و 700میلیارد تومان زیان شناسایی کرده است که در متن صورت مالی از آن با عنوان زیان عملیات در حال تداوم نام برده شده است. برای درک بهتر موضوع بهتر است با شش ماهه سال 94 مقایسه شود. در مدت یاد شده بانک صادرات 420میلیارد تومان سود خالص ناشی از عملیات های در حال تداوم خود شناسایی کرده بود.

ریشه زیان سنگین صادرات

اما این زیان بزرگ ناگهان از کجا سر بر آورده است؟ ماجرا باز می گردد به حرف و سخن هایی که در اردیبهشت ماه سال گذشته درمورد زیان ده بودن برخی بانک ها بر سر زبان ها افتاده بود. در این باره یکی از مقامات بانک مرکزی به طور رسمی در پشت تریبون از صورت های مالی برخی بانک ها (بدون ذکر نام بانک) انتقاد و اعلام کرد این بانک ها با لحاظ کردن معوقات بانکی در صورت دارایی های خود اقدام به شناسایی سود برای سهامداران خود می کنند که این سود غیر واقعی است.

این مقام رسمی فرهاد نیلی، رئیس وقت پژوهشکده پولی و بانکی بود که طی میزگردی این سخنان را اعلام کرد. به اعتقاد وی، در سنوات پیشین بانک مرکزی نباید اجازه برگزاری مجمع و تقسیم سود به بانک های زیان ده را می داد که متاسفانه داده است. اما خوشبختانه بانک مرکزی این مشکل را متوجه شده و اجازه برگزاری مجامع 93 و تقسیم سود را نخواهد داد تا منابع بیشتری از بانک ها که از درون تهی شده اند، خارج نشود.

نیلی در این میزگرد از اصطلاح سودهای کاغذی نام برد؛ سودهایی که توسط برخی بانک ها پرداخت می شود، اما در عالم واقع وجود خارجی ندارد. وی گفته بود: نباید اجازه دهیم سودهای کاغذی که در نظام بانکی ما شناسایی می شود، به صورت نقدی به سهامداران پرداخت شود. 

به دنبال اظهارات نیلی سهم های بانکی به خصوص سهم های بزرگ به صف فروش های سنگین نشستند اما اظهارات دیگر معاونان بانک مرکزی تا حدودی از عمق فشار بر این سهم ها کاست اما در فصل مجامع و کش وقوس های به وجود آمده در بازگشایی نمادهای بانکی و فشاری که بانک مرکزی بر بانک ها برای پذیرفتن استانداردهای جدید تدوین صورت های مالی گذارد، نشان داد این حرف و حدیث ها بیراه نبوده است.

موضوع زمانی صدق واقعیت خود را به اثبات رساند که با برگزاری مجمع بانک ها و سود بسیار اندک آنها سهامدارانی که به طور سنتی در مجمع این بانک ها شرکت می کردند با سرخوردگی مواجه شدند. اما با این وجود اصلا انتظار نمی رفت بانک صادرات در گزارش شش ماهه خود اقدام به انتشار چنین صورت مالی کند؛ صورت مالی که پیداست تحت تاثیر فشارهای بانک مرکزی برای شفاف سازی عملکرد، براساس استانداردهای جدید تدوین و انتشار یافته است.

معوقات بانکی و اشتباهات مدیریت بانک

شاید یکی از سنگین ترین و سخت ترین وزنه هایی که بر پای بانک صادرات بسته شده است، معوقات بانکی باشد. در مورد معوقات بانکی عملکرد همه بانک ها یکسان نیست. به طور مثال در مورد بانک های خصوصی از قبیل بانک پاسارگاد شاهد نظارت و کنترل تحسین برانگیزی در این مورد هستیم، اما در مورد بانک های عمدتا دولتی شاهد فشار بیشتری در بخش معوقات بوده ایم.

علاوه بر این بانک صادرات سرمایه گذاری های گسترده ای در بخش املاک و مستغلات داشته است که به دلیل رکود دامن گستر بخش مسکن این بخش از سرمایه گذاری های بانک صادرات زمینگیر شده و بخشی از منابع بانک را قفل کرده است.

امـــــــا در کنـــــــار سیاست گذاری های غلــط مدیریتی به نظر می رسد برخی فشارهای برون از نظام بانکی و مربوط به حوزه سیاست هم عامل به وجود آمدن زیان سنگین بانک هایی مانند بانک صادرات باشد.

به طور مثال در مجمع بانک صادرات که چند روز قبل برگزار شد اعلام شد که موسسه ورشکسته میزان در بانک صادرات ادغام می شود؛ موسسه ای با عمق سنگینی از بحران های مالی ضمیمه بانک صادراتی می شود که خود در بحران شناسایی زیان سنگین دست و پا می زند. همان طور که سهامداران این بانک ها بحق در این مجمع اعتراض خود را اعلام کردند، بانک صادرات نمی تواند چنین تصمیمات مهمی را بدون سهامداران خود اخذ و تبعات آن را به سهامداران تحمیل کند.

ارتباط با نویسنده: asgharghasemii@gmail.com