سراشیبی تند اسفند ماه برای نظام بانکی

درحالی‌که سال 93 پاورچین پاورچین در حال خانه‌تکانی است تا خود را برای استقبال از سال جدید آماده کند، بانک مرکزی هم در شلوغ‌ترین فصل کاری بانک‌ها دست به خانه‌تکانی اساسی در نظام بانکی زده و تغییر و تحولاتی اساسی در مدیریت بانک‌های دولتی رخ داده است. در پایان سال 92 بود که نخستین تغییر و تحول مدیریتی در بانک‌های دولتی رقم خورد و سیاوش زراعتی جایگزین محمد رضا رنجبر شد. اما بیش از یک سال نگذشت که سیاوش زراعتی هم مجبور به کوچ از پست مدیریتی خود شد و جایش را به محمد ابراهیم مقدم داد.

پس از آن یک زنجیره طولانی از این تغییر و تحولات رقم خورد.ابتدا دیواندری مدیرعامل بانک پارسیان «به علت بیماری» استعفایش را تقدیم هیات رییسه این بانک کرد و سپس بازار شایعات و شنیده‌ها از آمدن و رفتن مدیران بانکی داغ شد. چنان‌که گفته می‌شود علی رستگار، در بانک ملت جایگزین ساروخانی خواهد شد و علی صدقی، مدیرعامل اسبق بانک ملی هم مدیرعامل بانک رفاه کارگران می‌شود.

مشکلات تغییرات ناگهانی مدیران

حسین مظفریان، کارشناس اقتصادی در این مورد می‌گوید: تغییر و تحول در ذات مدیریت است و وقتی ما می‌خواهیم که مجموعه‌ای از پویایی لازم برخوردار باشد در کنار آن باید بپذیریم که تغییر و تحولات لازم در آن بخش انجام شود. البته تغییر در صورتی می‌تواند موثر واقع شود که با لحاظ جمیع شرایط اتفاق بیفتد. اول اینکه آن بخش واقعا باید به تغییر مدیریت نیاز داشته باشد و تغییر مدیر به خاطر سلایق سیاسی و روابط خاص نباشد. دوم اینکه مدیران جایگزین باید از تخصص و دانش کافی برای آن بخش برخوردار باشند و بین آنها و مجموعه‌ای که به مدیریت آن منصوب می‌شوند اشتراک و همخوانی وجود داشته باشد تا انسجام گروهی خوبی در بین آنها به وجود بیاید. سوم اینکه این تغییر باید در زمان مناسبی رخ دهد. یک تغییر خوب اگر در زمان نامناسبی رخ دهد می‌تواند تاثیرات بدی روی مجموعه بگذارد.

وی افزود: شاید به صلاح نـبـاشـد که از هم‌اکنون به قضاوت درباره تغییر و تحولات مدیران بانکی بپردازیم.احتمالا رییس بانک مرکزی و سهامداران برخی بانک‌ها احساس کرده اند که نیاز به همکارانی‌دارند که هماهنگی بیشتری در این بانک‌ها داشته باشند و با سیاست‌های جدید همسو باشند. باید به مدیران جدید فرصت داد تا در جای خود قرار بگیرند و حداقل یک سال از عملکرد آنها بگذرد تا بتوان در ترازوی نقد به ارزیابی آنها نشست.

مظفریان تاکید کرد: اما این نکته را هم باید یادآور شد که چرا این تغییرات در این سطح گسترده صورت گرفته است؟ آیا بهتر نبود که این تغییرات به‌صورت تدریجی و طی زمان‌های مختلف صورت گیرد؟ قاعدتا تغییراتی در این گستره بازار پولی و مالی را تا مدتی دچار آشفتگی و سردرگمی می‌کند؛ بازاری با وسعت نظام بانکی با این تغییرات با مجموعه‌ای از تغییر برنامه‌ها و تغییرات در نحوه اجرای دستورالعمل‌ها و آیین نامه‌ها مواجه می‌شود که حتی در صورت ضروری بودن این تغییرات اعمال آنها به شکل یکباره و ناگهانی، تا مدت زمانی نظام بانکی را دچار آشفتگی می‌کند و در یک مکث طولانی فرومی‌برد، چرا که هر مدیری به محض ورود به سیستم جدید باید تا مدتی به مطالعه وضعیت آن مجموعه بپردازد و پس از آن به اعمال تغییر مدیران زیر‌دست خود بپردازد و بعد از این مرحله است که تغییر آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌ها آغاز می‌شود که انرژی زیادی را از نظام بانکی خواهد گرفت.

بازار شایعات هم داغ است

قهرمان جلیلی، کارشناس اقتصادی هم در این باره گفت: بانک مرکزی در موقعیت زمانی نامناسبی اقدام به این تغییر و تحولات کرده است.از طرفی ما به پایان سال نزدیک می‌شویم و طبق سنت بانک‌ها باید به حساب‌های مالی در پایان سال رسیدگی شود و همه حساب و کتاب‌های بانک‌ها در ماه اسفند متمرکز می‌شود و فشار عملیات‌های حسابرسی و بانکی روی مجموعه‌ها بالاست.در چنین شرایطی اعمال تغییرات بنیادی و اساسی در مجموعه بانکی، بار روانی و عملیاتی مضاعفی را به بدنه بانک‌ها وارد می‌کند.از طرفی فشار و استرس تغییرات مدیران رده چندم بانک‌ها و مدیران شعب را فرا‌گرفته است و از طرف دیگر باید پاسخگوی فشار کاری اسفند ماه باشند.

وی افزود: در کنار این موضوع بانک مرکزی در حال اجرای برنامه‌های گسترده‌ای در بازار پولی مالی است.از سویی ساماندهی بازار ارز، جمع‌آوری دلالان و تغییر سازوکارهای تعیین نرخ ارز توسط صرافی‌ها انرژی بانک مرکزی را گرفته است و از طرف دیگر طرح چکاوک که با مشکلات زیادی در اجرا مواجه بوده و نظام بانکی و مشتریان بانک‌ها را سر‌در‌گم کرده است، شرایطی را رقم زده که تغییر مدیران بانکی این مشکلات را تشدید می‌کند. بهتر بود بانک مرکزی یک ماه بعد و پس از سال جدید دست به این تغییر و تحولات می‌زد تا نظام بانکی از گردنه اجرایی اسفند ماه عبور کند.

این کارشناس تاکید کرد: نحوه تغییر مدیران هم به‌گونه‌ای بوده است که بازار گمانه‌زنی و شایعات داغ شده است.یک سایت خبری از رفتن مدیر فلان بانک می‌گوید و یک خبرگزاری از باقی ماندن مدیر بانک دیگر. این شایعات درحالی‌که نظام بانکی به تازگی ضرباتی را از ناحیه شایعه پراکنی در مورد رییس بانک اقتصاد‌نوین تحمل کرده است، می‌تواند فضای کار بانک‌ها را آلوده کند و بانک مرکزی باید در این باره به مدیریت افکار عمومی اهتمام بیشتری داشته باشد.