رنج بازار سرمایه از عدم وجود نقدینگی

روز گذشته بازار بورس به شیب نزولی خود ادامه داد و شاخص کل با کاهش 672.5 واحدی به سطح 64415 رسید. در حال حاضر، بازار سهام از نبود نقدینگی رنج می‌برد؛ نقدینگی زیادی که توسط حقوقی‌ها در روزهای بعد از توافق لوزان از بازار خارج شد. در شرایط کنونی، بازار سهام به نقطه‌ای رسیده که عملا نبود نقدینگی در آن سبب شده نسبت به اخبار و پیشامدهای مثبتی که در سیاست و اقتصاد کشور و جهان اتفاق می‌افتد، بی‌تفاوت باشد. انتظار می‌رود، با اتخاذ سیاست‌های کارا توسط مدیران ارشد بازار سرمایه تغییر روند بازار را شاهد باشیم.

کاهش نرخ سود بانکی که قرار است از 15 اردیبهشت اجرا شود، نتوانست روی بازار سرمایه تاثیر کوتاه‌مدت داشته باشد. از آنجا که تعیین نرخ سود بانکی به‌صورت دستوری و خارج از عرضه و تقاضای پول تعیین می‌شود، بنابراین نمی‌توان انتظار آن را داشت که این تغییر اندک به صورت واقعی در روند کلی شرکت‌ها در کوتاه‌مدت اثر بگذارد، در واقع مشکل بسیاری از شرکت‌ها عدم توانایی در دریافت تسهیلات است، تا میزان بهره آن. بنابراین با توجه به آنکه بعد از کاهش دستوری سود بانکی، نسبت سپرده‌ها به کل نقدینگی کل در بانک‌ها کاهش می‌یابد، لذا نمی‌توان انتظار افزایش قدرت تسهیلات‌دهی بانک‌ها را داشت و از این جهت، این کاهش به سود بسیاری از شرکت‌ها نخواهد بود.

یکی از صنایع با چشم‌انداز روشن در بازار سرمایه، صنعت بیمه است. باید توجه داشت ضریب نفوذ بیمه در کشورهای توسعه‌یافته 10 درصد و این ضریب به‌صورت میانگین در دنیا 6 درصد است، در حالی‌که ضریب نفوذ بیمه در ایران کمتر از 2 درصد است. بنابراین توسعه این بخش از اقتصاد برای رسیدن به میانگین جهانی می‌تواند جهش قابل توجهی را در این صنعت رقم زند. از نظر شاخص توانگری مالی صنعت بیمه، طبق استانداردهای جهانی، این شاخص باید 100 باشد، اما در حال حاضر در ایران این شاخص رقم 55 را به خود اختصاص داده است. در حال حاضر پنج شرکت بیمه‌ای در بازار بورس وجود دارد و بقیه شرکت‌های بیمه در بازار فرابورس معامله می‌شوند. با توجه به ارزش بازار پایین این شرکت‌ها، می‌طلبد تحلیلگران بازار سرمایه بیش از پیش به این صنعت پرپتانسیل از زوایای متفاوت بپردازند.

در صنعت فولاد، طبق آخرین گزارش منتشر شده تولید فولاد خام ایران در سه ماهه نخست 2015 به رقم 4میلیون و 89 هزار تن رسیدکه در مقایسه با تولید مدت مشابه سال 2014 رشد 9.6 درصدی را نشان می‌دهد، این در حالی است که در مدت یادشده تولید جهانی فولاد با کاهش 1.8 درصدی مواجه بوده است. چرخه کامل فرآیند تولید فولاد، با توجه به آنکه ارزش افزوده بالایی ایجاد می‌کند، مورد توجه سیاست‌گذاران ارشد وزارت صنعت و معدن قرار گرفته است. ایران هم‌اکنون بعد از کشورهایی همچون تایوان و مکزیک در رده چهاردهم تولید‌کنندگان بزرگ فولاد جهان قرار گرفته است. طبق آخرین برنامه وزارت صنعت، قرار است ایران ظرفیت تولید فولاد خود را از رقم 22 میلیون تن فعلی در افق 1404 به 55 میلیون تن برساند.

روند نزولی کنونی بازار سرمایه در حال حاضر نمی‌تواند نقدینگی مناسبی را به سمت خود جذب کند. عدم جذب نقدینگی سبب خواهد شد، دولت برای فروش سهام شرکت‌ها در بورس که در بودجه در نظر گرفته شده است، با مشکل مواجه شود. همچنین جذب نقدینگی برای افزایش سرمایه شرکت‌ها نیز در این بازار توسط سهامداران حقیقی به‌شدت کاهش می‌یابد. بنابراین اگرچه دولت سیاست‌های کنترلی را بر همه بازارها اعمال می‌کند اما انتظار فعالان بازار سرمایه آن است که نگاه تیم اقتصادی دولت به بازار سهام متفاوت از دیگر بازارهای موازی باشد.