شش کلاه متفکر یک تکنیک قدرتمند بوده که توسط ادوارد دوبونو خلق شده است. از این تکنیک برای نگاه به تصمیماتی که در زمینه چشماندازها اتخاذ شدهاند استفاده میشود. این تکنیک به شما کمک میکند کمی متفاوت فکر کنید و برآورد کامل و جامعی از وضعیت داشته باشید.
ایده
بسیاری از افراد موفق از دیدگاه و نظراتی منطقی و مثبت برخوردارند. با این وجود چنانچه آنها به مشکلاتشان یک دید احساسی، خلاقانه یا منفی نداشته باشند، نمیتوانند برآورد صحیحی از مشکل ایجاد شده داشته باشند و قادر نخواهند بود جهشی خلاقانه داشته باشند و از طرف دیگر در این مواقع از اهمیت برنامههای احتمالی ممکن است چشمپوشی کنند.
در نقطه مقابل افراد بدبین بسیار تدافعی و محتاطانهتر عمل کرده و کسانی که صرفا دید احساسی به مسائل دارند نخواهند توانست در مواقع لزوم آرامش خود را حفظ کرده و تصمیمات منطقی اتخاذ کنند. در این تکنیک که قصد داریم در باره آن برای شما توضیح دهیم هر کدام از این کلاههای متفکر یک شیوه و روش متفاوت از فکر کردن هستند. ایده شش کلاه متفکر به شما کمک خواهد کرد مشکلات را از تمام زوایا بررسی کرده و تصمیماتتان را با جاهطلبی، اثربخشی، حساسیت و خلاقیت همراه سازید.
آنچه باید در عمل انجام دهیم
یک کلاه متفاوت را براساس شرایط و اولویتهای خود انتخاب کرده و با وضعیتتان تطابق دهید.
1- کلاه سفید: روی اطلاعات موجود تمرکز کنید. بررسی کنید چه اطلاعاتی در دست دارید و چه چیزی میتوانید از آن بیاموزید. به خلأهای موجود در دانستههایتان توجه کرده و سعی کنید با بررسی این خلأ از طریق تجزیه و تحلیل روند امور در گذشته یا استفاده از اطلاعات موجود و برونیابش آنها تحلیل دقیقی از آن به دست آورده یا اینکه آن را پُر کنید.
2- کلاه قرمز: مشکلات را درک کنید و در عین حال با یک دید احساسی به آنها بنگرید. سعی کنید دریابید دیگران چه حسی نسبت به آن مشکلات میتوانند داشته باشند و سعی کنید پاسخ افرادی را که از استدلالهای شما بیاطلاع هستند درک کنید.
3- کلاه مشکی: به تمام نقاط تاریک و منفی موضوع نگاه کرده و سعی کنید دریابید چرا این مشکل ایجاد شده و کجای کار ایراد داشته است. این نوع دیدگاه نقاط ضعف یک برنامه یا استراتژی را آشکار خواهد کرد و به شما این امکان را خواهد داد تا این نقاط ضعف را از بین برده یا جایگزین کرده یا اینکه برنامههای احتمالی دیگری را برای آن بخشها طراحی کنید. استفاده از این ایده به شما کمک میکند برنامههایتان انعطافپذیرتر باشد. این یکی از مهمترین نقاط مثبت این تکنیک به شمار میرود، چرا که مشکلات پیش از بروز شناسایی شده و امکان حل و فصل آنها وجود دارد.
4- کلاه زرد: این امر مستلزم تفکر مثبت و خوشبینی است. به شما کمک میکند نتایج مثبت تصمیماتتان را مشاهده کرده و زمانی که همه چیز بسیار دشوار به نظر میرسد قادر خواهید بود به مسیر خود ادامه دهید.
5- کلاه سبز: توسعه راهحلهای خلاقانه از ویژگیهای این بخش به شمار میرود. آزادانه اندیشیدن از جمله ویژگیهای دیگر این کلاه به شمار میرود که در آن به ندرت از ایدهها انتقاد میشود.
6- کلاه آبی: در این بخش تاکید روی کنترل فرآیند است و توسط افرادی که ریاست جلسات را بر عهده دارند بیان میشود. وقتی ایدهها به مرور کهنه و قدیمی میشوند استفاده از ایده کلاه سبز میتواند مفید باشد، چرا که اتخاذ یک رویکرد خلاقانه میتواند موجبات بروز و ظهور ایدههای نو و تازه را فرآهم آورد.