بررسی وضعیت معاملات بورس در هفته اول مهر ماه / انتظار رونق نسبی در معاملات محصولات پلیمری در هفته‌های آینده

در این هفته 75.081 تن انواع محصولات پلیمری در قالب 115 محموله عرضه شد که برای خرید آن 95,388 تن تقاضا به ثبت رسید و در نهایت 44.221 تن از آن به ارزش1,492میلیارد ریال دادوستد شد. بدین ترتیب مانند هفته گذشته مقادیر مذکور نزولی بود به‌طوری‌که مقدار عرضه، تقاضا، حجم و ارزش معاملات به ترتیب 5.7، 31.5، 9.06 و 12.4درصد نسبت به هفته گذشته کاهش داشت. (نمودار1) این در حالی است که در این دوره تنها 28 محموله بدون تقاضا بودند و 39 محموله در تالار به‌طور کامل مبادله شدند و مابقی محموله‌ها وارد سیستم مچینگ شده و در آنجا تمام یا بخشی از محموله‌ها دادوستد شدند.

در این هفته برخلاف چند هفته پیش شرکت پتروشیمی تندگویان بیشترین حجم و ارزش معاملات را به خود اختصاص داد. در ضمن شرکت‌های پتروشیمی بندرامام، شازند و امیرکبیر نیز هم از لحاظ ارزش معاملات و هم حجم معاملات رتبه دوم تا چهارم را به خود اختصاص دادند. (نمودار3,2) بررسی‌ها نشان می‌دهد از 20 محصول پرطرفدار این هفته تنها 9 محصول خارج از گونهOFF grade بودند. با توجه به کاهش مستمر قیمت محصولات پلیمری (در بازارهای جهانی و به‌تبع آن در بازار بورس کالای ایران) از جذابیت گریدهای off نیز کاهش یافته است.

20 محصول پرطرفدار این هفته عبارتند از: پلی اتیلن سنگین فیلم 5 OFF - EX درجه 3، پلی وینیل کلراید 65 OFF - Sدرجه 3، پلی استایرن مقاوم 7240، پلی استایرن معمولی 1540، پلی پروپیلن شیمیایی OFF-EP R548 درجه یک، پلی اتیلن سنگین فیلم 5 OFF - EX درجه 1، پلی اتیلن سنگین فیلم  5 OFF - EX درجه یک، پلی پروپیلن نساجی OFF -HP L510 درجه 2، پلی وینیل کلراید70 S، پلی پروپیلن نساجی C S30، پلی پروپیلن شیمیایی OFF - HP P 500 درجه یک، پلی پروپیلن نساجی 1102 RG XK، پلی پروپیلن نساجی HPJ 550، پلی پروپیلن نساجی 510 ZH L، پلی اتیلن سنگین بادی 3 OFF - BL درجه یک، پلی اتیلن سبک فیلم 0075، پلی پروپیلن شیمیایی 230 MRC، پلی اتیلن سنگین لوله CRP N100 و پلی اتیلن سبک خطی209AA.

با توجه به کاهش مداوم عرضه محصولات پلی استایرن پتروشیمی تبریز (به‌طور مثال مقدار عرضه گرید 1540 از 400 تن در دو هفته پیش به 150 تن در این هفته کاهش داشت)، این محصولات نیز با رقابت تا سقف مجاز مواجه شده و به‌صورت تسهیم به نسبت معامله‌ شد. به نظر می‌رسد در برخی از موارد، ثبت یکجای باقیمانده سهمیه‌های سالانه موجب ثبت تقاضای بالا و کاذب شده که در این هفته برای محصولات استایرن منومر و پلی استایرن‌ها این امکان برداشته شد و تنها شرکت‌ها به مقدار سهمیه ماهانه مجاز به ثبت سفارش هستند.

در این هفته نیز مبحث خروج محصولات پتروشیمی از بورس کالای ایران در رأس اخبار این بازار قرار داشت. جالب اینجاست به‌رغم تمام مزایای بورس کالا در شفافیت معاملاتی، کشف قیمت منصفانه، ممانعت از دستکاری بازار، جمع‌آوری اطلاعات و آمار اقتصادی به منظور تصمیم‌گیری‌های واقع‌بینانه و... (که در بسیاری از موارد فعالان و مسئولان اقتصادی، بازرگانی و صنعتی نبود اینها را از دلایل عقب‌ماندگی می‌دانند)هنوز هم عده‌ای بر این امر پافشاری داشته و متأسفانه رانت‌های ناشی از حواله فروشی را که در دهه 70 رونق زیادی داشت، از یاد برده‌اند.

هرچند به نظر می‌رسد با توجه به سابقه کم تأسیس بورس کالای ایران، ساختار اقتصادی کشور، نوسانات پی‌در‌پی و پیش‌بینی نشده قیمت‌ها و... ساختار کنونی نیاز به اندکی اصلاح داشته باشد که از آن جمله می‌توان به بازبینی سایت بهین یاب و راستی‌آزمایی اطلاعات درج شده در آن، نظارت متمرکز (و نه کارگزار به کارگزار)به خریدوفروش مشتریان، برداشتن محدودیت‌های قیمتی در بسیاری از موارد، فراهم‌آوری شرایط برای خرید مشتریان خرد و. . . اشاره داشت، ولی حذف صورت‌مسئله نمی‌تواند کمکی به این بازار کند.

از سوی دیگر به گفته بسیاری از مسئولان و فعالیت اقتصادی کمبود نقدینگی اصلی‌ترین دلیل رکود و پناه بردن تولیدکنندگان به دلالان بوده که با استفاده از روش‌های مطمئن و عملی می‌توان این مشکل را برطرف کرد. این در حالی است که در حال حاضر موانع متعددی در کمک به نقدینگی تولیدکنندگان وجود داشته که متأسفانه قوانین و بوروکراسی بازار سرمایه نیز یکی از این موانع بوده است.

در خاتمه با توجه به تداوم وضعیت رکود در بازار و عدم تغییر شرایط کنونی، هفته آینده نیز کاهش اندکی در تقاضا و حجم معاملات دور از ذهن نبوده ولی در هفته‌های آتی پیش‌بینی می‌شود رونق نسبی به معاملات محصولات پلیمری برگردد.