افزایش تمایل جوانان به فرزندآوری

براساس یک نظر‌سنجی مرکز آمار ایران مشخص شد، ضمن افزایش تمایل جوانان در آستانه ازدواج، به فرزندآوری، تعداد فرزندان دلخواه مردان و زنان در آستانه‌ ازدواج به ترتیب 2.4 و 2.2 نفر اعلام شده است. به گزارش مرکز آمار ایران، بررسی نحو‌ه‌ نگرش جوانان در آستانه ازدواج و زنان همسردار49-15 ساله نسبت به فرزندآوری و شناخت عوامل اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی موثر بر آن منتشر شد.

جامعه‌ آماری در این مطالعه شامل دو گروه جوانان در آستانه ازدواج که برای آموزش‌های قبل از ازدواج به مراکز آموزش ازدواج وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مراجعه می‌کنند و زنان همسردار 49-15 ساله که برای انجام معاینات پزشکی یا واکسیناسیون فرزندانشان به مراکز بهداشتی - درمانی عمومی واقع در نقاط شهری و روستایی کشور مراجعه می‌کنند، است.

میانگین تعداد فرزندان دلخواه برای زنان همسردار 49-15 ساله پاسخگو برابر 2.8 فرزند بوده است، درصورتی‌که این رقم بین زنان در آستانه ازدواج برابر با 2.3 فرزند بوده است. بنابراین، می‌توان گفت که تعداد فرزندان مطلوب بین زنان رو به کاهش است، البته باید متذکر شد که ممکن است پس از ازدواج و بچه‌دار شدن نگرش زنان در آستانه ازدواج نسبت به تعداد فرزندان مطلوب تغییر کند. تعداد فرزند پسر و دختر مطلوب از سوی زنان همسردار 49-15 ساله برابر با 1.5 و 1.3 فرزند بوده و برای زنان در آستانه ازدواج برابر با 1.2 و 1.1 فرزند بوده است. در اینجا ملاحظه می‌شود که همراه با کاهش تعداد فرزندان مطلوب زنان، نگرش ترجیح جنسیتی آنها نیز رو به کاهش است. 

نتایج نشان می‌دهد که بین رفتار فرزندآوری جوانان و زنان 49-15ساله و تحصیلات آنها رابطه معکوس وجود دارد، به‌گونه‌ای که با افزایش میزان سواد و تحصیلات پاسخگویان به‌جز افراد با تحصیلات دکترا و تحصیلات حوزوی، از تعداد فرزندان دلخواه آنها کاسته می‌شود. بین رفتار فرزندآوری جوانان و زنان 49-15 ساله و وضعیت اقتصادی آنها رابطه معکوس وجود دارد به‌گونه‌ای که افراد دارای پایگاه اقتصادی بالا، متقاضی فرزند کمتری بوده و در عوض افراد با پایگاه اقتصادی پایین متقاضی فرزند بیشتری هستند.

بین رفتار فرزندآوری جوانان و زنان 49-15 ساله و سن ازدواج آنها رابطه معکوس وجود دارد، به‌گونه‌ای که در جوانان با افزایش سن ازدواج، تعداد فرزندان دلخواه آنها کمتر می‌شود و میانگین تعداد فرزندان مورد تقاضای زنان 49ـ15 ساله بین افرادی که در سنین 25 تا 39 سالگی ازدواج کرده‌اند کمتر از کسانی است که در سنین پایین یا خیلی بالا ازدواج کرده‌اند.

با توجه به این یافته‌ها می‌توان گفت:

نگرانی‌های جوانان در مورد هزینه‌های بالای پرورش فرزندان قابل توجه است و باید از دیدگاه برنامه‌ریزان مورد توجه خاصی قرار گیرد. افراد دارای پایگاه اقتصادی بالاتر، تمایل کمتری به فرزندآوری دارند. بنابراین برای افزایش نرخ باروری، در کنار راهکارهای اقتصادی باید وزن کافی را برای راهکارهای فرهنگی و اجتماعی درنظر گرفت. میل به فرزندآوری در بین بیشتر جوانان در آستانه ازدواج وجود دارد. بنابراین، با اتخاذ سیاست‌های کاهش سن ازدواج می‌توان به نرخ‌های باروری بالاتر دست یافت.

اگرچه متوسط تعداد فرزندان مطلوب برای جوانان در آستانه ازدواج بالاتر از 2.1 است ولی باید توجه داشت در عمل تحت‌تاثیر عوامل مختلفی مانند طلاق یا ناباروری، تعداد فرزندانی که به ازای هر زن به دنیا خواهد آمد به‌مراتب کمتر از این عدد خواهد بود. 14 درصد از جوانان در آستانه ازدواج داشتن فقط یک فرزند را ترجیح می‌دهند که این موضوع باید از دیدگاه برنامه‌ریزان و محققان مورد توجه خاص قرار گیرد.