وقتی پاندمی کرونا مثل مهمان ناخوانده سر و کله اش در زندگی انسان ها پیدا شد، دورکاری (Remote Work) تبدیل به یکی از گزینه های جذاب شد. به طوری که خیلی از برندها با همین استراتژی از ورشکستگی حتمی جان سالم به در بردند. نکته جالب اینکه حتی بعد از پایان همه گیری کرونا باز هم برخی از کارمندان علاقه زیادی برای استفاده از دورکاری داشتند. در این میان صاحبان کسب و کار هم استفاده از گزینه هایی مثل دسترسی به نیروی کار ماهر بدون محدودیت مکانی را عالی تصور می کردند. همین امر مفهوم کار ترکیبی را سر زبان ها انداخت.
کار ترکیبی مفهوم تازه ای نیست. احتمالا شما هم حرف و حدیث های عجیبی درباره ساعت و شیوه کاری اعضای شرکت هایی مثل فیس بوک یا اپل شنیده اید. نکاتی مثل ساعت کار انعطاف پذیر یا حتی استفاده از انواع امکانات رفاهی در محل کار برای هر کسی جذاب به نظر می رسد. درست به همین خاطر خیلی از کارآفرینان برای یکبار هم که شده آرزوی همکاری با برندهای بزرگ را دارند.
ما در این مقاله قصد داریم نگاهی دقیق به الگوی کار ترکیبی انداخته و چالش های آن را بررسی کنیم. از آنجایی که هر مدلی در این زندگی جذابیت های خاص خودش را دارد، ما معتقدیم کار ترکیبی هم چنین وضعیتی خواهد داشت. با این حال کار ترکیبی عاری از هرگونه خطا یا ایرادی نیست. پس شما باید خودتان را برای مواجهه با برخی از چالش ها در این زمینه آماده کرده و در صورت امکان از آنها دوری کنید. قبول دارم این کار خیلی سخت به نظر می رسد. به همین خاطر ما در این مقاله همراهتان هستیم تا کارتان راحت تر شود.
مطلب مرتبط: 10 نکته برای مدیرانی که از مدل کار ترکیبی استفاده می کنند
چالش های کار ترکیبی
قبول یا رد مدل کار ترکیبی
چه کسی گفته یک مدل کاری برای همه کارآفرینان یا شرکت ها مناسب است؟ در این دنیا هر کسی سلیقه خاص خودش را دارد و زندگی اش را هم بر همین اساس بنا می کند. در این میان خیلی از کارآفرینان برای اینکه کارشان در بازار راحت تر شود، دنبال علاقه خودشان می روند. خب آدمی که روزی هشت ساعت کار مورد علاقه اش را انجام دهد، بی شک نتیجه بهتری هم از کارش می گیرد، مگر نه؟
نکته ای که در این میان باید توجه ویژه ای به آن داشته باشیم، مسئله انتخاب منطقی کار ترکیبی است. آیا واقعا شرایط شرکت شما اجازه استفاده از این الگو را می دهد؟ بی شک کارهایی که نیاز به حضور دائمی کارمندان داشته باشد، اصلا با این مدل جور درنمی آید. مثلا یک خلبان در خطوط هوایی نمی تواند از مدل کار ترکیبی استفاده کند؛ چراکه همیشه باید حضوری پررنگ در شرکت داشته باشد. در نقطه مقابل حوزه هایی مثل خدمات مشاوره املاک با الگوی کار ترکیبی سازگاری بیشتری دارند.
خیلی از کارآفرینان برای اینکه شرایط کارشان در بازار متعادل باقی بماند، مشاوره املاک را به طور آنلاین دنبال می کنند. اینطوری شما بدون اینکه نیاز به اجاره یا خرید دفتر مرکزی داشته باشید، به راحتی هرچه تمام تر کارتان را جلو خواهید برد. نکته جالب دیگر اینکه برخی از کسب و کارها راحت تر از الگوی دورکاری استفاده می کنند. بنابراین شما باید اوضاع کارتان را ارزیابی کرده و بعد دست به انتخاب درباره کار ترکیبی بزنید. وگرنه با عجله هیچ وقت نتیجه خوبی به دست نمی آورید.
مسئله فضای کاری
چه کسی دوست دارد در شرکتی با فضای کاملا سرد و بی روح کار کند؟ این شیوه به آدم احساس دوگانه ای می دهد. به طوری که گاهی اوقات حس می کنید اصلا جزئی از این شرکت نیستید. در چنین شرایطی خیلی از کارآفرینان برای اینکه امیدی به ادامه کارشان داشته باشند، شرایط را به طور مداوم مورد ارزیابی دقیق قرار می دهند. نکته جالب اینکه شما خیلی زود متوجه شرایط تان در شرکت ها می شوید. بنابراین نیازی به تأمل بیش از اندازه ندارید.
نکته طلایی که در این بخش باید دربارهاش تصمیم بگیرید، اهمیت فضای کار حضوری است. بی شک در الگوی کار ترکیبی همه کارمندان به طور همزمان در دفتر شرکت حضور پیدا نمی کنند. بنابراین اگر شما مدیری هستید که همیشه به فضای صمیمانه و کامل کار اهمیت می دهید، باید تجدیدنظر اساسی در نحوه کارتان صورت دهید؛ چراکه در غیر این صورت همیشه با مشکلات زیادی رو به رو خواهید شد.
کار ترکیبی معمولا به درد شرکت هایی می خورد که فرهنگ سازمانی یا حتی فضای دفتر شرکت برای شان اهمیت زیادی ندارد. شما در این صورت به راحتی هرچه تمام تر امکان اثرگذاری بر روی مخاطب هدف را داشته و کارتان به راحتی جلو خواهد رفت. پس منتظر چه هستید؟ همین حالا دست به کار شده و ارزیابی دقیقی از ترجیحات تان در این زمینه داشته باشید.
مشکل کارآفرینان معمولا از آنجایی شروع می شود که درک درستی از اوضاع ندارند. انگار که همیشه دیگران باید نظرات کاربردی درباره اوضاع شرکت به آنها بدهند. اگر شما هم اینطوری فکر می کنید، اوضاع تان حسابی خطرناک است. پس بهتر است قبل از اینکه کارتان را با استرس زیادی جلو ببرید، از قبل تکلیف همه چیز را روشن کنید.
یادتان باشد، شما به عنوان مدیر یک کسب و کار همیشه تصمیم گیرنده نهایی درباره اوضاع شرکت نیستید. گاهی اوقات باید کمی هم به نظرات کارمندان یا سایر اعضای تیم مدیریتی توجه نشان دهید. اینطوری تصمیم گیری درباره الگوی کار ترکیبی بی نهایت راحت تر می شود.
ما در روزنامه فرصت امروز معتقدیم کار ترکیبی برای آن دسته از کسب و کارهایی که دائما مشکل محل کار دارند، بی نهایت کاربردی خواهد بود. شما در این وضعیت به خوبی امکان مدیریت فضای کوچک شرکت را داشته و کیفیت کاری اعضا نیز کاهش پیدا نخواهد کرد. پس بهتر است قبل از اینکه با عجله تمام کارتان را مدیریت کنید، کمی درباره وضعیت دفتر شرکت فکر کنید. اینطوری انتخابی بهتر برای برندتان انجام خواهید داد.
مطلب مرتبط: الگوی کار ترکیبی (Hybrid Work) و چالش های آن
مدیریت مرکزی با آزادی عمل؟
سبک مدیریتی افراد نقش مهمی در انتخاب الگوی کار ترکیبی دارد. مدیرانی که همیشه در کار دیگران دخالت کرده و نظارت بی چون و چرایی بر روی عملکرد همه اعضا دارند، معمولا با مدل کار ترکیبی میانه خوبی نخواهند داشت؛ چراکه اختیارات آنها را به طور قابل ملاحظه ای کاهش می دهد.
اجازه دهید برای پیشبرد بهتر بحث از یک مثال دم دستی استفاده کنیم. سرمربی تیم بسکتبالی را در نظر بگیرید که دوست دارد همه بازیکنان در جلسات تمرینی حضور داشته باشند. حالا اگر با چنین مربی درباره تمرین دادن بازیکنان هر پست به طور جداگانه حرف بزنیم، احتمالا حسابی از دست ما شاکی خواهد شد. این نکته درباره مدیریت مرکزی کسب و کار نیز مصداق دارد. بنابراین شما باید توجه ویژه ای به چنین نکته ای داشته باشید. در این بخش هیچ کس نمی تواند کمک تان کند؛ چراکه مسئله به الگوی مدیریت خودتان برمی گردد.
در نقطه مقابل مدیرانی که همیشه به دخالت در کار دیگران علاقه دارند، کسانی هستند که فاصله شان را به طور مداوم حفظ می کنند. این دسته از کارآفرینان معمولا آزادی عمل اعضای شرکت را به خوبی به رسمیت می شناسند. به همین خاطر اصلا دوست ندارند در کار بقیه دخالت کرده یا خودشان را عقل کل معرفی کنند.
آزادی عمل در بسیاری از شرکت ها امر پذیرفته شده ای است. با این حال برای اینکه مدل کار ترکیبی درست اجرا شود، شما باید آن را همیشه گوشه چشم داشته باشید. این شیوه برای بسیاری از کارآفرینان به معنای عقب نشینی از اختیارات مدیریتی شان است. فرقی ندارد شما چطور به ماجرا نگاه می کنید، در هر صورت اگر میانه خوبی با آزادی عمل تک تک کارمندان دارید، الگوی کار ترکیبی به دردتان خواهد خورد. اینطوری دیگر لازم نیست خیلی به خودتان فشار آورده یا کار را سخت کنید.
مشکل پروژه های بزرگ
پروژه های بزرگ به طور معمول تمام توان یک سازمان را به خودش اختصاص می دهد. به طوری که گاهی اوقات برندهای بزرگ هم برای تمرکز بیشتر بر روی یک پروژه مشخص از قید خیلی از خُرده کاری ها می گذرند. به نظر شما پروژه ای که مرگ و زندگی یک برند به آن گره خورده، به شیوه کار ترکیبی قابل اجراست؟ بی شک خیلی از کارآفرینان به این سوال جواب منفی خواهند داد؛ چراکه کمتر کسی واقعا به توانایی یک برند برای اجرای این مسئله باور دارد. پس چه بهتر که از همان ابتدا در چنین اوضاعی سراغ کار ترکیبی یا دورکاری نرویم!
برخی از مدیران اصرار دارند در شرایطی مشخص از شیوه ای خاص استفاده کنند. انگار که بدون استفاده از یک الگوی خاص کارشان برای همیشه ناقص خواهد ماند. مسئله کار ترکیبی در این بخش نیز تقریبا به هم شکل است. بنابراین شما باید خودتان را برای تصمیم گیری منطقی آماده کنید. اگر پروژه های بزرگی دم دست دارید، کار ترکیبی شاید برای تان دردسرساز شود؛ چراکه در چنین سناریوهایی معمولا تمام توان شرکت به طور یکجا موردنیاز خواهد بود. به علاوه، تعامل نزدیک میان کارمندان در پروژه های بزرگ تعیین کنندگی خاصی دارد. پس شش دانگ حواس تان به این مسئل مهم باشد، در غیر این صورت نه به پروژه تان می رسید، نه خبری از عملکرد خوب در بازار خواهد بود.
مطلب مرتبط: دورکاری (Remote Work) در دنیای کسب و کار
حفظ بهره وری در سطح مطلوب
وقتی هر کدام از اعضای شرکت در گوشه ای از دنیا کار می کنند، مسئله مدیریت اعضا به طور قابل ملاحظه ای چالش برانگیز خواهد شد. خوشبختانه در الگوی کار ترکیبی خبری از دورکاری محض نیست. در عوض کارمندان به طور چرخشی در شرکت حضور پیدا کرده و در بقیه زمان ها از دورکاری یا حتی استراحت استفاده می کنند. این نکته برای کسانی که همیشه با کار پشت سرهم و فشار بالا مشکل دارند، گشایش بزرگی محسوب می شود. با این حال مدیران معمولا میانه خوبی با این موضوع ندارند؛ چراکه مدیریت از راه دور برخی از کارمندان همیشه از نقطه نظر کیفیت کاری یا همان بهره وری مناسب دردسرساز خواهد بود.
وقتی شما همیشه دسترسی مستقیم به نیروی کار ندارید، چطور از بهره وری اش مطمئن خواهید شد؟ پیشنهاد ما در این میان استفاده از فرم های ارزشیابی کارمندان به طور منظم است. تمام کاری که شما در این بخش باید انجام دهید، مقایسه کارمندان با هم و پاسخگویی به یک سوال کاملا واضح درباره تغییرات مربوط به کیفیت کاری شان در طول زمان است. بی شک کارمندانی که در طول زمان کیفیت کاری شان کاهش پیدا می کند، باید حضور بیشتری در محیط شرکت داشته باشند. در عوض کسانی که با الگوی کار ترکیبی به راحتی هماهنگ می شوند، نباید بی دلیل مورد بازخواست قرار گیرند.
یادتان باشد، کارمندان باید دیر یا زود خودشان را با شرایط تازه کسب و کارتان هماهنگ کنند. در این میان برخی از اعضا مقاومت سختی در برابر تغییر نشان می دهند. نقش شما به عنوان مدیر کسب و کار در چنین شرایطی کمک به اعضای موردنظر به منظور پذیرش هرچه بهتر شرایط تازه است. اینطوری دیگر لازم نیست خیلی نگران اوضاع کارمندان از نقطه نظر کیفیت کاری باشید.
این روزها دسترسی به فناوری های ارتباطی از همیشه راحت تر به نظر می رسد. بنابراین شما دیگر عذر و بهانه ای برای در دسترس نبودن، نخواهید داشت. شاید شما از الگوی کار ترکیبی استفاده کنید ولی اصلا دلیل نمی شود کارتان را با بی توجهی به کارمندان جلو ببرید. حتی اگر برخی از اعضای شرکت در دفتر کار حضور ندارند، شما باید همچنان پیگیر وضعیت شان باشید. هرچه باشد آنها که در خانه مشغول خوشگذرانی نیستند!
روحیه بخشی به کارمندان
مدیران عادت دارند در دفتر کار سخنرانی های انگیزشی انجام داده و انتظار تاثیرگذاری بالا بر روی مخاطب هدف داشته باشند. این شیوه فعالیت در دنیای کسب و کار شاید تا همین یک دهه قبل جواب می داد، اما حالا دیگر اوضاع کاملا فرق کرده است. مثلا همین الگوی کار ترکیبی را در نظر بگیرید؛ در این روش شما دیگر دسترسی مستقیم به تمام کارمندان در طول هفته ندارید. به همین خاطر باید دنبال روش های دیگری برای تقویت روحیه اعضای شرکت داشته باشید. متاسفانه برخی از کارآفرینان به خاطر دسترسی چرخشی به کارمندان و مشکلاتی که تقویت روحیه تمام اعضا در این روش دارد، کلا دور کار ترکیبی را خط می کشند.
فرمول ما در این بخش برای غلبه بر مشکلات مربوط به کار ترکیبی بی نهایت ساده و در عین حال کاربردی است. شما کافی است از جلسات هفتگی یا ماهانه برای ارتباط بهتر با تک تک اعضا استفاده کنید. قبول دارم گاهی اوقات جلسات رسمی حسابی روی اعصاب آدم راه می رود. بنابراین بد نیست گاهی به دورهمی های صمیمانه نیز فکر کنید. یادتان باشد، در چنین دورهمی هایی نباید فضای کاری حکمفرما باشد. در عوض فضا را تا جای ممکن دوستانه کنید تا همه حرف دل شان را بزنند. آن وقت شانسی برای اثرگذاری بهتر بر روی مخاطب تان خواهید داشت. خب انتظار ندارید که کارمندان در فضای سنگین یک جلسه کاری از شما تاثیرپذیری داشته باشند؟
مطلب مرتبط: مدل کاری بدون سلسله مراتب / جایی برای شکوفایی استعداد و خلاقیت
تغییرات دائمی
کارگردانی را در نظر بگیرید که باید تئاتری را سر صحنه ببرد که هر بار ترکیب بازیگرانش عوض می شود. بی شک کارگردان قصه ما حتی اگر خیلی سختکوش هم باشد، یکجایی بالاخره رشته کار از دستش درمی رود. خب آدم که نمی تواند با تغییرات دائمی کنار بیاید. حتی در بازار کسب و کار هم باید نشانه کوچکی از ثبات به چشم بخورد تا آدم دلش خوش باشد.
کار ترکیبی برای خیلی از مدیران کابوس تغییرات مداوم را به همراه دارد. انگار که با این الگو دیگر کنترل کارمندان از دست آدم خارج می شود. قبول دارم مدل کار ترکیبی در اولین نگاه خیلی ترسناک به نظر می رسد، اما دلیلی ندارد خودتان را درگیر چنین خیالاتی کنید؛ چراکه معمولا یک کارمند در هفته فقط دو روز را دور از ساختار اداری شرکت سر می کند. بنابراین شما خیلی زود دوباره کارمند موردنظرتان را ملاقات خواهید کرد. به علاوه، در شرایطی که فناوری های دیجیتال مرزهای میان افراد را کاهش داده، دیگر لازم نیست نگران دوری کارمندان تان از هم باشید. البته مگر اینکه اصلا میانه خوبی با دنیای تکنولوژی نداشته باشید!
تغییرات مداوم یکی از ویژگی های اصلی بازارهای کسب و کار محسوب می شود. کارآفرینانی که خودشان را با این شرایط هماهنگ نکنند، دیر یا زود جایگاه شان به خطر می افتد. اصلا همین مدل کار ترکیبی بیانگر ضرورت هماهنگی با نیازهای تازه است. بی شک تا یکی دو دهه قبل اصلا خبری از این مدل کاری نبود. حالا اما اوضاع کمی فرق کرده است. پس به جای مقاومت الکی در برابر تغییرات سعی کنید از آن استقبال کنید. اینطوری خودتان هم راحت تر خواهید بود.
سخن پایانی
یکی از سوالات کلیدی که ما در این مقاله زیر ذره بین بردیم، مسئله سازگاری الگوی کسب و کارتان با مدل کار ترکیبی بود. حالا شما اطلاعات لازم برای پاسخگویی به سوال بالا را دارید. پس لطفا بدون عجله و با بررسی دقیق جوانب این مسئله را مورد بررسی قرار دهید. قول می دهم نتیجه کار هرچه باشد، شما را شگفت زده کند؛ چراکه این روزها کمتر کسی در بازار پیدا می شود که این الگو به دردش نخورد. شما با بررسی دقیق موارد مورد بحث در این مقاله به جوابی قرص و محکم درباره استراتژی کار ترکیبی خواهید رسید.
مطلب مرتبط: بهترین و بدترین الگوهای مدیریت کسب و کار
کار ترکیبی شاید در اولین نگاه خیلی ترسناک به نظر برسد، اما تقریبا مثل دوچرخه سواری است که بعد از یادگیری اش حسابی با آن کیف می کنید. پس ترس تان را کنار گذاشته و وارد گود شوید. ما هم هرجا لازم باشد، کنارتان خواهیم بود. من و همکارانم در روزنامه فرصت امروز امیدواریم نکات مورد بحث در این مقاله کمکی هرچند کوچک به شما برای آشنایی با مدل کار ترکیبی کرده باشد. مثل همیشه اگر سوال یا نکته ای درباره بحث مان داشتید، ما همیشه آماده کمک به شما هستیم. پس تعارف را کنار گذاشته و با ما در ارتباط باشید.
منابع: