گسترش کسب و کار فیفا

جام جهانی فوتبال همواره وسوسه کننده و دوست داشتنی است، طوری که بسیاری از کشورهای جهان و رهبران آنان مایلند تا حتی برای یک بار هم که شده در این رقابت ها حاضر بوده و جو بی نظیر این رقابت ها را تجربه کنند.

به نظر می رسد که فیفا این خواسته را اجابت کرده و با اعلام رسمی افزایش تیم های حاضر در مرحله نهایی رقابت های جام جهانی از 32 به 48 تیم قصد دارد بسیاری از کشورهایی که کوچک ترین شانسی برای حضور در این رقابت ها نداشته اند برای حضور در مرحله نهایی رقابت های جام جهانی فوتبال برنامه ریزی کنند.

این افزایش تیم در شرایطی اتفاق می افتد که همواره کنفدراسیون های فوتبال آسیا و آفریقا نسبت به کم بودن سهمیه خود نسبت به اروپا و آمریکای جنوبی اعتراض داشته و معتقد بودند که باید بیش از پنج نماینده در رقابت های جام جهانی داشته باشند.

اگرچه آفریقایی ها و آسیایی ها به دنبال افزایش تعداد نمایندگان خود در جام جهانی هستند، برنده 20دوره قبلی این رقابت ها کشورهای اروپایی و آمریکای جنوبی بوده اند و تنها کشور غیراروپایی و  آمریکایی که توانست از مرحله یک چهارم نهایی رقابت ها بالاتر رفته و به مرحله نیمه نهایی برسد کره جنوبی بود که در آن زمان نخستین دوره این رقابت ها را که در قاره آسیا برگزار می شد میزبانی می کرد.

در همین راستا تیم های صعود کرده از آسیا، آمریکای شمالی و آفریقا در بهترین شرایط می توانند امیدوار باشند که تیم شگفتی ساز رقابت ها لقب گرفته و اندکی برای تیم های بزرگ فوتبال جهان را دردسر درست کنند.

به عنوان مثال تیم هایی نظیر کاستاریکا، سنگال، الجزایر و کره شمالی از جمله تیم هایی هستند که با شکست قهرمان دور قبل رقابت ها موفق شدند لقب تیم شگفتی ساز را به خود اختصاص داده و تا سال ها به این موضوع ببالند. حال می توان گفت خبر خوب برای این کشورها آن است که شانس شکست دادن تیم های بزرگ تر و لذت افتخار کردن به آن پس از 48 تیمی شدن محبوب ترین و بزرگ ترین تورنمنت فیفا در جهان به میزان قابل توجهی افزایش یافته است.

براساس اعلام رسمی جیانی اینفانتینو ریاست فدراسیون جهانی فوتبال، فرمت برگزاری این رقابت ها از سال 2026 تغییر کرده و تیم ها به جای حضور در گروه های چهار تیمی، در گروه های سه تیمی با یکدیگر به رقابت خواهند پرداخت. با این حال و به رغم اعلام این خبر از سوی رئیس فیفا، هنوز جزییات دقیق تری از نحوه برگزاری رقابت ها در مرحله مقدماتی و چگونگی صعود تیم ها به مرحله حذفی در اختیار رسانه ها قرار نگرفته است.

نکته ای که در این میان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است افزایش تعداد مسابقات از 64 به 80 مسابقه است که این موضوع به معنای افزایش قابل توجه حق پخش تلویزیونی این رقابت ها است. بر این اساس بزرگ ترین و محبوب ترین تورنمنت فوتبال در جهان همچنان طی 32 روز برگزار خواهد شد و هیچ تیمی بیش از هفت بازی انجام نخواهد داد. به این ترتیب نگرانی از بابت خستگی بیش از حد بازیکنان و افزایش احتمال مصدومیت های بلند مدت شان وجود نخواهد داشت.

به رغم انتقادات مطرح شده از سوی هواداران تیم های قدرتمند حاضر در جام جهانی در ارتباط با کاهش کیفیت این رقابت ها پس از افزایش تعداد تیم ها به 32 تیم، می توان گفت که افزایش تعداد تیم ها از سال 1998 میلادی به این سو نه تنها از جذابیت بازی های جام جهانی کم نکرده است بلکه حذف سه تیم قهرمان در مرحله گروهی بیانگر جذابیت رقابت های مرحله گروهی است. از سوی دیگر این جذابیت به معنای انجام بازی های سراسر هجومی و جذاب نبوده و تنها در 15درصد موارد یکی از تیم ها موفق شده در مرحله گروهی بازی ها با سه گل یا بیشتر حریف خود را شکست دهد.

به نظر می رسد تیم های تازه وارد به رقابت های جام جهانی بیشتر از قاره های آسیا، آفریقا و آمریکای شمالی باشند. کشورهایی نظیر پاناما، ازبکستان و مصر سرانجام می توانند به رقابت های جام جهانی راه یافته و بخشی از این رویداد جهانی بزرگ باشند.

از طرفی با توجه به سازوکاری که فیفا برای رقابت های مرحله گروهی در نظر گرفته است به نظر نمی رسد که چندان از جذابیت این رقابت ها کاسته شده یا تعداد زیادی از تیم های ضعیف با یکدیگر همگروه شوند. در سیستم فعلی مرحله گروهی هر تیم در صورت قبول شکست در یکی از دیدارهای خود، می تواند آن را در دو بازی آینده جبران کند اما مرحله گروهی جدیدی که فیفا از آن رونمایی کرده است بسیار هیجان انگیز تر خواهد بود چراکه شکست می تواند منجر به حذف تیم بازنده از رقابت ها شود.

به این ترتیب به نظر می رسد نه تنها از جذابیت جام جهانی فوتبال با افزایش تعداد تیم های آن کاسته نخواهد شد، بلکه 48 تیمی شدن بزرگ ترین تورنمنت فوتبالی جهان به میزان قابل توجهی بر هیجان مرحله گروهی آن خواهد افزود.

آقای اینفانتینو به عنوان رئیس فدراسیون جهانی فوتبال در حاشیه اعلام خبر 48 تیمی شدن جام جهانی از سال 2026 میلادی اعلام کرد: «افزایش تعداد تیم های شرکت کننده در جام جهانی اجتناب ناپذیر است چرا که ما سازمانی هستیم که 211 عضو داشته و همواره فشار بسیار زیادی روی ما برای افزایش تعداد تیم ها و سهمیه قاره های کمتر توسعه یافته در فوتبال وجود دارد.»

فیفا معتقد است که افزایش تعداد تیم های شرکت کننده در رقابت های جام جهانی به هیچ عنوان به معنای طماع بودن فیفا به عنوان ارگان اداره کننده فوتبال جهان نیست. در همین ارتباط و پیش از رأی گیری نهایی برای افزایش تعداد تیم های شرکت کننده در رقابت های جام جهانی فوتبال و براساس محاسبات صورت گرفته توسط کارشناسان فیفا، 48 تیمی شدن جام جهانی فوتبال و افزایش 25درصدی تعداد بازی های برگزار شده، افزایش درآمدی 25درصدی را برای فیفا به دنبال خواهد داشت و درآمد فدراسیون جهانی فوتبال را از 5/5 به 5/6 میلیارد دلار افزایش خواهد داد.

شایان ذکر است که محاسبه افزایش سود فیفا در شرایطی صورت می پذیرد که تاکنون به افزایش قابل توجه هزینه های مربوط به ساخت ورزشگاه های موردنیاز برای برگزاری رقابت ها، تأمین فضای مورد نیاز برای اسکان تیم ها، هواداران و رسانه ها و در نهایت توسعه ظرفیت ها و زیرساخت های حمل و نقل اشاره ای نشده است.