چرا حوادث تکرار می شود؟

فرقی نمی کند کودک کار باشی یا تاجر بازار، فرقی نمی کند کارگر ساده یک تولیدی باشی یا کارمند رسمی دولت، فرقی ندارد آتش نشان باشی یا مسافر یک هواپیما. . .

فرقی ندارد سکوت کنی یا فریاد بکشی، فرقی ندارد بهره برداری سیاسی کنی یا جناحی، فرقی نمی کند که به موضوع فکر کنی یا از کنار آن عبور کنی، فرقی نمی کند در صف انتقال خون بایستی یا در خانه ات بنشینی. . .

فرقی ندارد مدیریت شهری را مقصر بدانی یا عدم نظارت نهاد مسئول را. فرقی ندارد ضعف تجهیزات را مقصر بدانی یا نداشتن بودجه را. فرقی ندارد ضعف فرهنگ را مقصر بدانی یا دخالت عوامل غیر مسئول را. فرقی ندارد خواستار استعفای فلانی شوی یا از او دفاع کنی. . .

فرقی نمی کند فریاد بزنی چرا ما امکانات اطفای حریق هوایی نداریم یا با سکوت سری تکان دهی، فرقی ندارد از روی ماشین آتش نشانی سلفی بگیری یا جلوی دوربین صدا و سیما فیگور. فرقی ندارد هرماه یک فاجعه را تجربه کنی یا هر روز. . .

هیچ کدام فرقی ندارد وقتی در یک کلانشهر بی دروپیکر زندگی می کنی.

حقیقت آن است که زندگی می کنیم در یک سیستم بیمار و بیماری در تمامی عناصر جامعه نفوذ کرده است و تا زمانی که سیستم اصلاح نشود امیدی به جلوگیری از حوادث مشابه نیست. سیستم معیوب شامل تمامی عناصر می شود؛ از ماشین هایی که با شنیدن صدای آژیر ماشین های امدادی، راه را باز نمی کنند تا مردمی که با آتش سلفی می گیرند، از مغازه داری که ساده ترین اصول ایمنی را رعایت نمی کند تا شهرداری که فقط به تذکر بسنده می کند، از نبودن امکانات کافی تا نداشتن ساختار درست مدیریت بحران، از ضعف تجهیزات تا اقدامات موازی، همه و همه نشان از یک سیستم بیمار است.

اما در این میان حتی یکی از موارد ساده جلوگیری از تکرارشوندگی حوادث نیز به فراموشی سپرده شده است؛ اصلی که اگر رعایت شود حداقل تا حدی مشکلات را کاهش می دهد «دلایل و مقصران حادثه را پیدا کنید حادثه تکرار نمی شود» اما در جامعه ما حوادث تکرار می شوند، چرا؟

نگاهی گذرا به حوادثی از این دست نشان می دهد که همیشه این اتفاقات تنها در چند روز مورد توجه است و بعد فراموش می شود. یک نمونه مشابه اتفاقی است که 29دی ماه سال 92 در خیابان جمهوری رخ داد. آتش سوزی در یک ساختمان پنج طبقه تولید پوشاک واقع در خیابان جمهوری باعث شد دو کارگر زن، خود را از پنجره به بیرون پرتاب کنند و کشته شوند.

مروری بر اتفاقات این حادثه نشان می دهد در ابتدا حجم وسیعی از هم دردی شکل گرفت سپس انتقادات جریان یافت و نهاد های مسئول و ناظر قرار بر پیگیری گذاشتند و قرار شد تقویت تجهیزات آتش نشانی صورت گیرد اما نه تنها هیچ گاه مقصر یا مقصران حادثه معرفی نشدند بلکه مرداد ماه امسال یعنی حدود سه سال بعد از آن جریان، رحمت الله حافظی عضو شورای شهر تهران گفت: از 140میلیارد بودجه ارتقای تجهیزات آتش نشانی فقط 25میلیارد آن به آتش نشانی پرداخت شده است.

این نمونه به خوبی نشان می دهد علاوه بر اشکال سیستمی، ساختار های مقابله با عوامل حادثه چقدر ضعیف است و یا به عبارت بهتر وجود ندارد به این معنا که تمامی اقدامات و پیگیری ها تنها تا زمان آرام کردن فضای روانی جامعه است و پس از آن کار به روال قبل ادامه می یابد. تا زمانی که سیستم اصلاح نشده لااقل برخورد با عامل یا عوامل اصلی یا حداقل عبرت آموزی از حادثه می تواند گام کوچکی باشد برای کمتر کردن حوادث.

عضو شورای سردبیری