مزاحم‌های فضای مجازی بازنده‌‌اند؟

خبر باز شدن درهای اپ‌استور IOS به روی ابزارهای مسدود‌کننده تبلیغات برای موبایل‌ها سروصدای زیادی در فضای مجازی به پا کرد. تبلیغات هیچ وقت خوشایند کاربران نبوده است اما انگیزه‌های مختلفی آنها را در فضای مجازی حفظ کرده است. مسدود کردن تبلیغات با امکانات تازه‌ای که هر روز برای این کار پیدا می‌شود رشد داشته و کاربران از راه‌های مختلفی تلاش می‌کنند از شر تبلیغات خلاص شوند؛ تبلیغاتی که بدون خواست آنها پا به کامپیوترها و موبایل‌های‌شان می‌گذارند. حتی بعضی از مرورگرهای اصلی در نسخه‌های تازه خود مسدودسازی تبلیغات را به طور پیش‌فرض فعال کرده‌اند تا کاربران‌شان راحت‌تر در فضای مجازی بگردند. اما این اقدامات به چه گروه‌هایی خسارت می‌زند؟

درآمدهایی که متزلزل می‌شود

اپل در ‌آخرین نسخه سیستم عامل ios امکانی را فراهم کرده که مطبوعات و مجله‌ها و سایر ناشران اینترنتی را نگران درآمدهای خود کرده. حالا صاحبان‌ آی‌پد و آیفون می‌توانند اپلیکیشنی دانلود کنند و از شر تبلیغات صفحات اینترنتی خلاص شوند. این اپلیکیشن متوجه می‌شود که چه زمانی تبلیغ در کنار مقاله‌ها به صفحه‌ها وارد می‌شود و از ابتدا جلوی ورود آن را می‌گیرد. اپلیکیشنی که فورا به صدر دانلودها رسید و امکان استفاده از اینترنت بدون آگهی را برای این کاربران فراهم کرد.

اما این مسئله ناشران اینترنتی را که از انتشار آگهی در کنار مطالب‌شان کسب درآمد می‌کردند به خطر انداخته است. قبل از به روز شدن اپل هم یک نفر از هر 10 کاربر با استفاده از ابزارهای مختلف تبلیغات اینترنتی را روی لپ‌تاپ و دسک‌تاپش مسدود می‌کرد. این تعداد در فرانسه و آلمان تقریبا یک چهارم کاربران بود. افراد جوان‌تر و ثروتمندتر که بیشتر مورد علاقه آگهی‌دهندگان هستند، بیش از بقیه آگهی‌ها را مسدود می‌کنند. اقدامی که آگهی‌دهندگان را از هدف‌شان دور می‌کند. مسدود کردن آگهی در موبایل‌ها کمتر رایج بود اما حالا با حرکت جدید اپل این امکان هم فراهم شده است.

اپل با احتیاط زیاد در توضیح این موضوع مدعی شده که این امکان طراحی شده تا تجربه استفاده از ابزارهای اپل بهتر و با کیفیت‌تر شود. اما همه با این اظهارنظر موافق نیستند و بخشی از کار را ناشی از رقابت می‌دانند. جارویس، یکی از روزنامه‌نگارانی که مطالب روزنامه را در فضای مجازی هم منتشر می‌کند می‌گوید: «چیزی که مرا نگران می‌کند این است که اپل یک کسب‌و‌کار تبلیغ محور نیست. آنها چیزی در این بازی ندارند و تلاش می‌کنند به گوگل آسیب بزنند. اپل در تبلیغات فعال نیست و می‌خواهد آن را برای بقیه هم خراب کند.»

اکوسیستم تبلیغات اینترنتی

سه گروه در اینترنت به اکوسیستم تبلیغات نیاز دارند؛ تبلیغ‌کننده‌ها یا آگهی‌دهندگان، ناشرانی که مطالب‌شان را در فضای مجازی منتشر می‌کنند و خوانندگان مطالب. آگهی‌دهندگان خلاقیت ناشران را برای فروش لوازم‌شان به خواننده‌ها می‌خواهند، ناشران خلاقیت را به آگهی‌دهندگان می‌فروشند اما نه به خاطر کمک به فروش آنها بلکه به خاطر پول. خوانندگان می‌خواهند آنچه را منتشرکنندگان می‌نویسند بخوانند و بخش کوچکی از آنها می‌خواهند آنچه را آگهی‌دهندگان تبلیغ می‌کنند بخرند و فقط همین بخش کوچک هستند که کل این پروسه را شکل داده‌اند.

در این میان یک اتفاق ساده اوضاع را بدتر کرده است؛ بعضی از ناشران راهی برای فریب آگهی‌دهندگان پیدا کرده‌اند و تعداد دفعات نمایش مجدد تبلیغات برای خوانندگان تکراری را افزایش داده‌اند تا پول بیشتری بگیرند، درحالی که آگهی‌دهندگان برای دیده شدن تبلیغات‌شان روی ناشران حساب کرده‌اند و از آنها انتظار دارند تبلیغات را برای افراد بیشتری نمایش دهند نه به تعداد دفعات بیشتر برای آدم‌های ثابت؛ گاهی با تبلیغات پاپ آپ که ناگهان روی تصویر ظاهر می‌شوند و گاهی با تبلیغاتی که با بالا و پایین کردن صفحه نمایان می‌شوند.

مسدود‌کننده‌های تبلیغ اغلب تبلیغات پاپ آپ را به راحتی حذف می‌کنند. خوانندگان صفحات اینترنتی با استفاده از مسدود‌کننده‌ها به این تلاش‌ها واکنش نشان می‌دهند؛ مسئله‌ای که باعث شده خوانندگان کمتری به تبلیغات توجه کنند و این به معنی پول کمتر برای منتشرکنندگان آگهی‌هاست. آنها ناچار می‌شوند از راه‌های دیگر تبلیغاتی استفاده کنند که می‌دانند قطعا توسط خواننده دیده می‌شود. و این جدال ادامه دارد.

عدم اعتماد بین آگهی‌دهندگان و ناشران باعث شده آگهی‌دهندگان از یک یار چهارم در چرخه تبلیغات اینترنتی کمک بگیرند؛ شمارش‌کنندگان آگهی. شرکت‌هایی که تعداد دفعات انتشار آگهی را روی سایت‌ها می‌شمارند و از این طریق برای خودشان هم منفعتی به دست می‌آروند که شامل آمارهایی درباره جذابیت‌های مختلف در فضای مجازی و علاقه‌مندی‌های کاربران است.شمارش‌کنندگان این اطلاعات را تبدیل به منابع سودآور می‌کنند و آنها را به بازارها، دولت‌ها و موسسات تحقیقات مشتری می‌فروشند.

آزاردهنده‌های سودآور

با رونمایی از امکان جدید گوشی‌های اپل بسیاری از کارشناسان درباره دردسرهای آن بحث کرده‌اند. روزنامه گاردین در این باره نوشته: «رشد ناگهانی مسدود‌کننده‌های تبلیغات از سه فاکتور تاثیر گرفته است؛ بسیاری از تبلیغات و محتواهای آنها برای بینندگان‌شان آزاردهنده است، آنها سرعت کامپیوترها را کم می‌کنند و باعث کندی فرآیندهای آن می‌شوند و در نهایت اینکه کاربران نگران حریم خصوصی خود هستند و درک نمی‌کنند چطور یک کاربر دیگر می‌تواند ناگهان با آگهی‌اش پابرهنه وسط کار آنها بپرد! آگهی‌دهندگان و منتشرکنندگان آگهی‌ها در مورد دو فاکتور اول می‌توانند راه‌حلی داشته باشند. آنها می‌توانند با استفاده نکردن از تبلیغات پاپ آپ کمک کنند تبلیغات کمتر آزاردهنده باشند و سیستم‌ها را کند نکنند. اما نگرانی‌ها درباره حریم خصوصی که همیشه مسئله کوچکی قلمداد می‌شد و حالا در حال رشد است، به سادگی برطرف نمی‌شود. پیش‌بینی شده که از حالا مسدود کردن تبلیغات با دغدغه حریم خصوصی بیشتر می‌شود.»

این روزنامه ادامه داده: «خواندن مقاله‌های اینترنتی این روزها به کاری عذاب‌آور تبدیل شده است. از بسیاری جهات، تجربه خواندن این مقاله‌ها حتی از روزهای اینترنت دایال‌آپ هم سخت‌تر شده است. چرا که در آن زمان حداقل صفحات وب برای خواننده دایال‌آپ طراحی می‌شدند و بیشتر شامل متن بودند. اگر هم از تصویر استفاده می‌کردند اول متن ظاهر می‌شد. امروز همه چیز برای دنیایی طراحی می‌شود که افراد در آن به اینترنت پرسرعت دسترسی دارند. این به آن معنا نیست که همه واقعا اینترنت پرسرعت داریم، بلکه طراحان و تکنیسین‌های اینترنتی خودشان این امکان را دارند و بقیه را فراموش کرده‌اند.

وقتی درباره اینترنت و اقتصاد انتشار آنلاین حرف می‌زنیم باید در نظر داشته باشیم که وظیفه اول رساندن اخبار و اطلاعات به شما نیست، کار اول این است که محصول شما به بالاترین قیمت فروخته شود. هر بار که روی یک لینک کلیک می‌کنید این اتفاق می‌افتد. حتی قبل از آنکه صفحه بالا آمده باشد. البته با یک تفاوت نسبت به گذشته؛ اگر یک روز هر دو نفر به یک صفحه اینترنتی رفته و یک مطالب را دیده بودند به سمت یک تبلیغ مشخص هدایت می‌شدند، اما امروز با کوکی‌هایی که از اطلاعات شخصی ما استفاده می‌کنند، آگهی‌دهندگان علایق ما را شناسایی می‌کنند و برای هر کدام‌مان پیام مناسب را می‌فرستند. برای آنها درآوردن پول نسبت به استفاده شما از اینترنت پرسرعت اولویت دارد.»

چالش اصلی همین‌جاست. پهنای باند متعلق به شماست و آن را خریده‌اید، اما همه به خودشان اجازه می‌دهند با چیزهایی که شما نخواسته‌اید خرجش کنند. آیا کسی می‌تواند این مشکل را حل کند؟ به نظر می‌رسد اپل تلاش دارد به این مسئله کاربرانش غلبه کند. آیفون جدید اجازه مسدود کردن محتوای ناخواسته را به کاربرانش می‌دهد. این اقدام به‌عنوان پاسخی به دغدغه‌های حریم خصوصی مطرح شده است. البته همزمان به عملکرد بهتر و پرسرعت‌تر گوشی‌ها هم کمک می‌کند. به هر حال به نظر می‌رسد اشتهای تبلیغات برای خوردن پهنای بانک رو به افزایش است. همزمان افزایش پهنای باند هم به این نیاز آگهی‌دهندگان پاسخ می‌دهد. حالا بعضی از ناشران اینترنتی بینندگان‌شان را وادار می‌کنند قبل از خواندن یا دیدن محتوای اصلی، یک ویدئوی تبلیغاتی را تماشا کنند.

پریدن از روی فیلتر

وقتی خبر افزودن امکان مسدودسازی آگهی‌های اپل منتشر شد مردم به اپلیکیشن هجوم آوردند تا سرعت اینترنت‌گردی‌شان را بیشتر کنند. تبلیغات روی کامپیوترها بد هستند اما روی صفحه کوچک موبایل‌ها از آن بدترند. البته کریستال پرفروش‌ترین اپلیکیشن مسدودسازی تبلیغ از این موقعیت جدید استفاده دیگری هم می‌کند؛ علاوه بر 99 سنتی که برای هر دانلود به طراحان این اپلیکیشن می‌رسد، آنها قصد دارند با دریافت پول از آگهی‌دهندگان، بعضی از آنها را از فیلترشان عبور دهند و آگهی‌های‌شان را برای کاربران نمایش دهند. این اپلیکیشن موفق شده دو‌جانبه درآمدزایی کند؛ هم از آگهی‌دهندگانی که پول می‌دهند و از فیلتر می‌پرند و هم از آنهایی که پول می‌دهند تا آگهی را نبینند.