در سفره ایرانی سبزی و نان تازه همیشه جایگاه خاصی داشته و میوه و خشکبار ایران در جهان به خوشمزگی و کیفیت خوب معروف بوده است. غربیها آنچه را سالها مربوط به آشپزخانه شرق بوده سالمتر دانسته، غذای آسیایی را وارد سفره غذای خود کردند و درست برعکس، در چند سال گذشته در ایران عرضه خیار و گوجه فرنگی گلخانهای و میوههای وارداتی بیشتر شده، از تعداد نانهای سنتی ایرانی کاسته و به تعداد مغازههای نانفروشی و نانهایی با اسم لاتین با تلفظهای نه چندان صحیح افزوده شده و درحالیکه در همه جای دنیا مواد سالم و تازه گرانتر است، در بعضی فروشگاهها موادغذایی مانده وارداتی، بسیار گرانتر فروخته میشود.
یکی از دغدغههای اصلی زندگی، تهیه غذای سالم است و قسمت بزرگی از درآمد هرخانواده صرف تهیه غذا میشود. با توجه به این نیاز اساسی، سودجویانی که تنها به فکر منافع مالی خود هستند از این نیاز مردم سوءاستفاده میکنند؛ چنانکه استفاده از صفت «ارگانیک*» مُد جدید گرانفروشان شده است. عده زیادی هم در اثر باور غلط یا آگاهی کم، پول زیادی بابت موادغذایی بیخاصیت یا حتی مضر بهجای مواد ارگانیک یا سالم میپردازند. متاسفانه اگر از بسیاری از فروشندهها بپرسید اُرگانیک یعنی چه؟ فقط میگویند که آنها سالمترند. اما درست مثل تفاوت معنی آب با آب آشامیدنی، محصول ارگانیک هم احتیاج به استانداردهای خاصی دارد و در شرایط تعریف شده بسیار ویژه پرورش یافته که با توجه به مشکلات آلودگی آب، هوا، خاک، محیط پرورش دام یا میوه، در بسیاری از کشورها، هنوز این شرایط ایدهآل وجود ندارد وفعلا فقط گران بودن آن موجود است!
تا چند سال پیش، در اغلب خانهها درخت خرمالو یا انار وجود داشت. آنها محصولهایی طبیعی و سالم (نه ارگانیک) بودند. محصول ارگانیک با محصولات طبیعی، خالص، محلی، تازه و... یکی نیست و برای بعضی از میوهها یا سبزیجات ارگانیک بودن هیچ امتیاز ویژهای نیست. یکی از راههای اطمینان از درستی قیمتها، خرید از مغازههایی است که بهجای استفاده نابجا و غلط از لغت «ارگانیک» به سالم یا طبیعی یا محصول محلی اکتفا میکنند و درباره کیفیت صادق هستند. این حق مشتری است که بداند به ازای بهای پرداختی، چه کالایی با چه کیفیتی میخرد. در فروشگاه بهتر است توضیح و نوشتههای روی بستهبندی را با دقت بخوانید و به علامتهای استاندارد و مواد نگهدارنده و افزودنیها توجه کنید. گاهی بعد از خواندن یا پرسیدن، نظر شما عوض شده، از خرید مثلا گوشت یا میوه بستهبندی شده صرف نظر میکنید یا برعکس مشتری دائمی یک مغازه کوچک خواهید شد.
میوههای وارداتی برای آنکه بتوانند از مبدا به کشور مقصد و به دست مصرفکننده برسند، حتما به مواد نگهدارنده نیاز دارند. موادغذایی طبیعی، مخصوصا اگر مخصوص همان فصل و محلی باشند، معمولا به قدر کافی سالم هستند مگر آنکه به علت آلودگی آب یا خاک یا کود و مواد شیمیایی افزودنی، یا با دخالت انسان در چرخه تولید، ظاهر آنها بهتر و خاصیتشان کمتر شده باشد.
کاشتن انواع سبزی و میوه، گوجه فرنگی و فلفل و... در خانه یا باغچه آپارتمان یا در گلدان یا جعبه کوچکی در محل کار یک راه اقتصادی و سالم است که در بین مردم اروپا، کانادا و استرالیا بسیار متداول شده است. امروز روشهای فراوانی برای استفاده از کمترین فضا برای بیشترین تولید محصول در گلدان وجود دارد تا هرکسی بتواند با هزینه کم و بدون احتیاج به داشتن باغ یا آبیاری فراوان از سبزی و میوه سالم بدون دخالت مواد شیمیایی استفاده کند. اگرچه بسیاری از مواد شیمیایی و افزودنیها خطرناک نیستند اما قبل از خرید، به انتخاب خود فکر کنید؛ آیا مواد سالم با ارزش غذایی بالاتر میخواهید یا محصولی زیبا اما آلوده به مواد شیمیایی؟
* به فرآوردهای گفته میشود که در تولید آن از کود شیمیایی، سم، هورمون و دستکاری ژنتیکی استفاده نشده، تمام مراحل تقویت زمین، کاشت، داشت و برداشت با استفاده از نهادههای طبیعی باشد.
* روزنامه نگار و جهانگرد