عربستان سعودی قصد دارد تا سال2030 گردشگری را به یکی از منابع اصلی درآمدی خود تبدیل کند / فرش قرمز عربستان زیرپای گردشگران

چشم انداز 2030 عربستان سعودی که محمد بن سلمان، فرزند پادشاه عربستان در پایان ماه آوریل سال جاری میلادی آن را اعلام کرد، نشان از دو تحول تازه در این کشور حاشیه خلیج فارس دارد: تلاش برای گذر از اقتصاد وابسته به نفت و تغییر نسل در رهبری این کشور.

در چشم انداز 2030 عربستان یکی از راهکارهای مهم برای خروج از اقتصاد دولتی و وابسته به نفت، گردشگری است. براساس اهداف این چشم انداز، قرار است تا سال 2030 تعداد گردشگران این کشور پنج برابر شود و به 30 میلیون نفر در سال برسد.

مدیریت این کار اکنون در دستان پسر دیگر بن سلمان است. قرار است او و همکارانش برنامه هایی اجرا کنند تا زائران خانه خدا برای دیدن نقاط دیدنی این کشور تشویق شوند. کمتر کسی است که بداند عربستان به جز بیابان و شهرهای زیارتی، دیدنی های دیگری هم دارد. اما حالا نسل تازه آل سعود درحال برنامه ریزی برای شناساندن ظرفیت های گردشگری این کشور به گردشگران و زائران است.

حالا عربستان سعودی برنامه هایی برای صدور روادید انتخابی برای ده ها هزار گردشگر در سال دارد. این اقدام عربستان در راستای اصلاحات ملی این کشور انجام می شود و هدف آن شناساندن تاریخ این عرب نشین حاشیه خلیج فارس است.

یک روز پس از اینکه عربستان چشم انداز 2030 خود را برای رهایی از اقتصاد وابسته به نفت اعلام کرد، شاهزاده سلطان بن سلمان، فرزند پادشاه عربستان و رئیس کمیسیون گردشگری و میراث ملی این کشور اگرچه باز شدن درهای عربستان به روی گردشگران را تأیید کرد، اما گفت: «درهای عربستان به روی هر کسی باز نمی شود که بخواهد وارد این کشور شود.»

او ادامه داد: «درهای عربستان تنها به روی کسانی گشوده می شود که کسب وکار داشته باشند، برای کار یا سرمایه گذاری به عربستان بیایند و کسانی که برای اهداف خاص از کشورمان دیدن می کنند. حالا یک بار دیگر درهای عربستان برای گردشگری براساس یک سری اصول خاص باز می شود.»

عربستان اکنون برای گردشگران روادید صادر نمی کند، هرچند بین سال های 2006 تا 2010 از حضور حدود 25هزار گردشگر در سال استقبال کرد. این گردشگران نه برای زیارت، بلکه برای دیدن اماکن باستانی، کوه ها، سواحل، دره ها، آتشفشان ها و بیابان های عربستان به این کشور سفر می کردند.

هیچ تاریخی برای از سر گرفته شدن فرآیند صدور روادید برای گردشگران از سوی مقامات آل سعود اعلام نشده است.

اگرچه عربستان سعودی مقصد خوبی برای گذران تعطیلات به  نظر نمی رسد، اما قلعه  تاریخی، مناطق ساحلی دریای سرخ و فرهنگ های گوناگونی دارد که دیدنش را برای یک بار هم که شده جذاب می کند.

شاهزاده سلطان  بن سلمان همچنین پیش بینی کرده که عربستان بتواند از کشورهای حاشیه خلیج فارس درآمد خوبی به دست آورد. مطالعه سال 2014 شرکت مسافرتی آمادئوس  (Amadeus) نشان داد که مسافران سعودی، کویتی، قطری، اماراتی، بحرینی و عمانی تا سال 2030 برای سفر به کشورهای گوناگون جهان 216 میلیارد دلار هزینه  می کنند. براساس یافته های این مطالعه هر مسافر در این کشورها حدود 9هزار و 900 دلار به ازای هر سفر به خارج از محدوده خلیج فارس هزینه می کند.

بهبود وضعیت گردشگری داخلی در عربستان تنها با هدف دستیابی به درآمد حاصل از این صنعت نیست، بلکه تلاشی است برای تقویت هویت ملی میان جوانان این کشور که صدها هزار نفر از آنان با استفاده از بورسیه در خارج از عربستان درس می خوانند و کاربران فعال شبکه های اجتماعی و اینترنت هستند.

سلطان بن سلمان گفت: «حس کردن و شنیدن صدای کشورشان و چشیدن طعم شیرین چندفرهنگی برای همه کشورهایی که می خواهند با قدم های استوار به سمت آینده گام بردارند، مهم است.»

او ادامه می دهد: «امروزه بسیاری از مردم به کشورشان به چشم یک دستگاه خودپرداز نگاه می کنند که خیلی غم انگیز است.» از نظر سلطان بن سلمان این نوع نگاه به ویژه اگر کشور با چالش های داخلی و منطقه ای روبه رو باشد، غم انگیزتر است. به گفته او، مردم عربستان درک درستی از تاریخ کشور خود ندارند و این یک مشکل عمده در این کشور است.

به گفته خانم کارن یانگ، پژوهشگر ارشد مؤسسه کشورهای حوزه خلیج فارس در واشنگتن، عربستان سعودی مرکز جهان عرب است و تنها هویت عرب ندارد، بلکه هویت اسلامی نیز در این کشور وجود دارد. این هدف بزرگی برای این کشور است.

چشم انداز سال 2030 که از سوی مقامات عربستان اعلام شد، یک آغاز مهم برای این کشور است تا بتواند خود را برای مقابله با معضلات ناشی از پایین آمدن قیمت نفت آماده کند. پایین آمدن قیمت نفت باعث شد دولت آل سعود با مشکلات بزرگی در مسیر تأمین مالی یارانه ها،  دستمزدها و پروژه های زیربنایی مواجه شود.

درحال حاضر، 70 درصد سعودی ها برای دولت کار می کنند، بیش از نیمی از مردم عربستان کمتر از 25 سال سن دارند و میلیون ها نفر به زودی در مسیر یافتن شغل مناسب و تأمین مسکن قرار می گیرند.

به گفته شاهزاده سلطان، گردشگری یکی از قدرتمندترین صنایع در راه ایجاد مشاغل واقعی، درازمدت و باپرستژ است که مردم عربستان هم آنها را دوست دارند.

آمارهای کمیسیون گردشگری عربستان نشان می دهد که حدود 245 هزار نفر از مردم عربستان در بخش گردشگری کار می کنند. هدف کمیسیون گردشگری این است که تا سال 2020 میلادی 352 هزار نفر در این صنعت مشغول به کار شوند. همچنین قرار است سرمایه گذاری در بخش گردشگری در عربستان با افزایشی 8 میلیارد دلاری به حدود 46میلیارد لار تا سال 2020 برسد.

به گفته شاهزاده سلطان بن سلمان، عربستان سعودی بسیاری از اصلاحات تعیین شده در نقشه راه جدید عربستان را زمانی که نفت بالای بشکه ای 100 دلار بود، اجرایی کرد و پادشاهی این کشور اکنون منابع مالی خوبی در اختیار دارد. او گفت که ایده های تازه برای توسعه اماکن دیدنی و جذب سرمایه گذاران در سال های آینده و نیز ساخت موزه برای جذب گردشگران روی میز مقامات این کشور قرار دارد.

او ادامه داد: «فرصت های ازدست رفته خطرناک ترین اتفاق برای اقتصاد هر کشوری است. این پروژه گذار اتفاق خواهد افتاد چون ما نیاز به بازیابی داریم.»

اگرچه حدود 11 میلیون نفر از سراسر جهان سالانه برای انجام مراسم آیینی حج و زیارت خانه خدا و پیامبر اسلام به عربستان می روند، اما زیرساخت های گردشگری برای شهرها غیر  از مکه و مدینه در این کشور آماده نیست.

شاهزاده سلطان بن سلمان دراین باره گفت: «این معضل برای ما از اهمیت زیادی برخوردار است. مردم باید کشوری را ببینند که هم باثبات است و هم امنیت در آن برقرار است.»عربستان برای رسیدن به چشم انداز 2030 بسیار امیدوار است.