دنیا به انرژی سبز نیاز دارد

در ژوئن سال گذشته گروهی از دانشمندان و اقتصاددانان از راه‌اندازی برنامه‌ای به نام «برنامه جهانی آپولو» خبر دادند به امید اینکه تا سال 2025 انرژی خورشیدی جدید را ارزان‌تر از نیروگاه‌های زغال‌سوز تولیدکنند.

کشورهایی که پای این پروژه را امضا می‌کنند، متعهد می‌شوند که 0/02 درصد از تولیدات ناخالص داخلی خود را به تحقیق روی انرژی‌های تجدیدپذیر اختصاص دهند؛ یعنی برای شروع چیزی حدود 15 میلیارد دلار. اما گفته می‌شود که طرح اولیه آپولو در مجموع 150 میلیارد دلار به پول امروز هزینه دربرخواهد داشت. نجات زمین به همین قدر تلاش نیاز دارد، اما آیا انرژی تجدیدپذیر می‌تواند تفاوتی ایجاد کند؟

فناوری خورشیدی تا همین حالا هم طی مدتی کوتاه پیشرفت قابل توجهی داشته است. در حال حاضر انرژی تجدیدپذیر در بازار برخی از کشورها دارد از سایر منابع جلو می‌زند، به‌خصوص در کشورهای آفتابی و پهناور و نقاط دیگری که در آن سوخت‌های دیگرکمیاب یا آلوده هستند. مثلا جایی مثل کالیفرنیا یا هاوایی آمریکا در این راه پیشرو بوده‌اند. فضاهای باز و وسیع یا مثلا دریا برای انرژی باد مناسب است.

معافیت‌های مالیات هم می‌تواند کمک‌حال باشد؛ نمونه‌اش 30 درصد بودجه مشوق مالیاتی که آمریکایی‌ها می‌توانند برای نصب وسایل مربوط به انرژی خورشیدی دریافت کنند، مثلا بازار داغ پنل‌های خورشیدی که روی پشت‌بام‌ها نصب می‌شوند. یا با سوبسید دیگری که در اختیار خانوارها قرار می‌گیرد آنها می‌توانند برق مازاد را با قیمت‌های مناسب به شرکت‌های تولید انرژی بفروشند.

این سیستم در آمریکا net metering یا مترینگ خالص نام دارد که یک روش محاسبه میزان برق برای مصرف‌کنندگان کوچک و متوسط است که تجهیزات تولید انرژی‌های تجدیدپذیر مثل باد، انرژی خورشیدی و پیل‌های سوختی دارد.

با وجود این مخالفان انرژی‌های تجدیدپذیر می‌گویند میزان سوبسیدی که صرف این کار می‌شود، نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری روی انرژی خورشید یا باد کاری است بیهوده و فقط خیال حامیان انرژی سبز و شرکت‌های وابسته به آنها را راحت می‌کند. چندان بیراه هم نمی‌گویند؛ دولت‌ها شاید تا همین جا هم پول زیادی را صرف فناوری نسل اول کرده‌اند که هم کافی نبوده و هم در مقایسه با فناوری‌های جدیدتر گران‌تر بوده است. اما به هر حال به تمام انرژی‌ها سوبسید تعلق می‌گیرد؛ آنهایی که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، بهای آسیبی را که به زمین وارد می‌کنند، نمی‌پردازند.

سوبسیدهایی که در سال به انرژی تجدیدپذیر تعلق می‌گیرد، 100 میلیارد دلار است. صندوق بین‌المللی پول سوبسیدهایی را که به سوخت‌های فسیلی (از جمله بهای غیر‌قابل جبران آلودگی هوا، تراکم و گرمایش جهانی) تعلق می‌گیرد، 5/3 هزار میلیارد برآورد می‌کند.

شاید به همین خاطر است که سوبسیدهای انرژی‌های تجدیدپذیر کاهش یافته. آمریکا دارد اعتبار مالیاتی را کاهش می‌‌دهد و بریتانیا هم دارد سوبسید بادهای ساحلی را به کل قطع می‌کند. اما بهره‌وری از انرژی‌های تجدیدپذیر با سرعت زیادی رو به افزایش است. به گفته آژانس انرژی بین‌المللی (آژانس انرژی که سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، باشگاهی متشکل از کشورهای ثروتمند به وجود آورده) در سال 2013 انرژی‌های تجدیدپذیر نزدیک به 22درصد برق جهانی را تامین کرد، یعنی 5درصد بیشتر از سال 2012.

چین و هند در حال کار روی انرژی‌های تجدیدناپذیر سنگین هستند؛ (چین به‌خصوص روی باد). استفاده از باد برای تولید انرژی در گذشته ارزان‌تر بوده اما انرژی خورشیدی حالا دارد بخش زیادی از بازار را به دست می‌‌گیرد. این مسیر همچنان ادامه دارد. تقریبا از هر سطح خارجی می‌توان انرژی تولید کرد و هزینه‌ها هم رو به کاهش است. با وجود آسیاب‌های بادی بلندتری که با هزینه‌های کمتری ساخته می‌شوند، انرژی حاصل از باد هم دارد ارزان‌تر می‌شود.

با تمام این اوصاف، برای اینکه انرژی‌های تجدیدپذیر بتوانند نقش کلیدی‌تری را در تغییرات جوی ایفا کنند، باید پیشرفت‌های زیادی خیلی سریع‌تر از روند فعلی حاصل شود. آنهایی که پروژه آپولو را نوشتند، می‌گویند میزان دی‌اکسیدکربن موجود در جو در سال 2035 به اندازه‌ای خواهد رسیدکه دمای کل دنیا به احتمال زیاد 2 درجه سانتیگراد افزایش خواهد یافت و اگرتغییری در سیاست‌گذاری‌ها ایجاد نشود در آینده 4 درجه دیگر هم به آن افزوده خواهد شد.