ثروت همین نزدیکی است

در ذهن اکثر ما این می‌گذرد که شغلی را راه‌اندازی و از این راه امرار معاش کنیم اما تعداد اندکی هستند که می‌توانند در کار خود موفق شوند. حسین رستمی به‌عنوان یک کارآفرین نمونه بخش کشاورزی در کشور شناخته شده و توانسته خدمت بزرگی به کشاورزان داخلی برای تولید محصولات جدید کند. وی معتقد است برای راه‌اندازی شغل مورد نظر کافی است به اطراف خود توجه ویژه داشت. تا پول زیادی برداشت کرد.رستمی بارها شکست را در کار خود تجربه کرده اما زمانی که صحبت‌هایش شنیده می‌شود، سرشار از امید و سرزندگی است و همین موضوع باعث شده تا در کار خود پیشتاز باشد. گفت‌وگوی ما را با وی در ادامه بخوانید.

چه زمانی تصمیم گرفتید که به‌صورت مستقل فعالیتی برای خود داشته باشید؟

پس از پایان دوره کارشناسی ارشد که 26 سال داشتم تصمیم گرفتم شغلی مرتبط با رشته خودم داشته باشم. اما یک نکته در این میان قرار داشت و آن هم خشکسالی کشور بود و من در همان زمان تصمیم گرفتم وارد شغل کشاورزی شوم و گیاهی را تولید کنم که نیاز به آب زیادی نداشته و برای ایران مفید باشد. به همین دلیل با چند تن از دوستان دانشگاهی و اساتید خود به فکر اصلاح و کشت و توسعه گیاهان دارویی دیم با بازده اقتصادی افتادیم.

در حال حاضر متاسفانه کشاورزان دیم‌کار عملا با توجه به کاهش شدید بارندگی در اراضی دیم با ضرر مواجه هستند، بنابراین معرفی گیاهان جدید و مقاوم به خشکی و در عین حال دارای عملکرد اقتصادی به‌شدت احساس می‌شود.ما در قالب یک شرکت دانش بنیان و زیر نظر پارک علم و فناوری کرمانشاه تاکنون دو محصول زیره سبز (برای نخستین بار در غرب کشور) و گیاه روغنی-دارویی کاملینا (برای نخستین بار در خاورمیانه) را اصلاح و سازگار کرده‌ایم و خوشبختانه با استقبال خوب کشاورزان روبه‌رو بوده است.

کاملینا بومی اروپا و آسیای جنوبی است و گاهی به‌عنوان علف هرز در مزارع مختلف رشد می‌کند. اما سابقه کشت و کار آن به چهار هزار سال پیش می‌رسد. در زمان روم و یونان باستان کشت این گیاه به‌عنوان یک گیاه روغنی توسعه یافت. این محصول به‌صورت خالص یا مخلوط با سایر محصولات کشت می‌شد.

مرکز رشد عمده این گیاه از اروپای شرقی تا آسیای مرکزی گسترش دارد و بعد از جنگ‌های جهانی کشت می‌شد. بزرگ‌ترین تولید‌کننده این گیاه در قرن بیستم اتحاد جماهیر شوروی بود که در سال 1950 حدود 300 هزار هکتار از اراضی خود را زیر کشت کاملینا برد. این گیاه تا به حال در خاورمیانه کشت تجاری نشده است و  ما نخستین کشاورزی هستیم که توانستیم در خاورمیانه آن را تولید کنیم.

این گیاه دارای چه خواصی است و در کجا مصرف می‌شود؟

مطالعات اخیر نشان داده گیاه کاملینا دارای خواص خاص و منحصر به فردی است که مهم‌ترین این خصوصیات توقعات کم این گیاه و حساسیت کم این گیاه به آفات و امراض است. استفاده از گیاه کاملینا به‌عنوان سوخت جت، انتشار کربن را از موتور جت کاهش می‌دهد و با توجه به اینکه تولید کاملینا در بسیاری از اقلیم‌ها هزینه تولید کمتری نسبت به سایر دانه‌های روغنی دارد، بنابراین گزینه مناسب‌تری نسبت به سایر روغن‌های گیاهی برای استفاده شدن به‌عنوان سوخت زیستی یا بیوفیول است.

همچنین گیاه کاملینا دارای خواص متعددی در زمینه‌های گوناگون است. به‌عنوان مثال، در بخش تغذیه از روغن کاملینا برای افزایش دادن ارزش غذایی در مواد خوراکی از جمله انواع نان‌ها و کره استفاده می‌شود.همچنین در بحث سلامت و بهداشت، وجود امگا 3 بالا در این گیاه باعث شده است در مصارف پزشکی از جمله در جلوگیری از ابتلا به سرطان سینه و درمان چاقی پس از یائسگی در زنان کاربرد داشته باشد. از سوی دیگر در صنعت سوخت، شرکت‌های تجاری تولید سوخت‌های زیستی در سراسر جهان از روغن این گیاه به مانند گیاهان روغنی دیگر مانند سویا در تولید صنعتی سوخت‌های زیستی استفاده می‌کنند.

درصنایع صمغ و انواع واکس‌ها هم روغن کاملینا می‌تواند جایگزین مناسبی برای واکس‌های جاجوبا که گران و کمیاب است باشد که کاربرد زیادی در صنایع مختلف از جمله صنایع آرایشی و بهداشتی دارد. در بخش حفاظت خاک و بذر هم وجود لایه صمغی که اطراف بذرهای کاملینا را در بر گرفته است می‌تواند به‌عنوان پوشش برای سایر بذرها استفاده شود تا فرآیند جوانه زنی در آنها به آرامی و با ایمنی بیشتری در خاک انجام شود. همچنین از این صمغ می‌توان در جلوگیری از فرسایش خاک نیز استفاده کرد.

این گیاه در صنعت تغذیه طیور و ماهی کاربرد دارد. کیفیت بالای کنجاله کاملینا با 5 درصد امگا 3، 40 درصد پروتئین، 10 تا 12 درصد روغن و 1600 کالری به ازای هر پوند آن را به یک جیره غذایی مناسب در تغذیه دام، طیور و ماهی تبدیل کرده است.

از بحث تولید خارج شویم و به بحث اصلی که چگونگی مدیریت شما در این شغل‌تان است برویم. شما از چه روشی برای موفقیت در شغل خود بهره بردید؟

ببینید من نیاز کشور را سنجیدم و با توجه به اینکه درس آن رشته را خوانده بودم تصمیم گرفتم برای خانواده و کشورم مفید باشم. من تحقیقات زیادی در این زمینه انجام دادم تا بتوانم گیاهی را تولید کنم که سابقه تولید آن در خاورمیانه بسیار دور است اما اکنون که موفق شدم وقتی به گذشته نگاه می‌کنم به جز خوشی چیزی نبود. برخی بر این باورند که کشاورزی بسیار راحت و آسان است اما اصلا این‌طور نیست و کشاورزان نیز همیشه کار خود را دست کم می‌گیرند در صورتی که در همین شرایط محدود بی‌آبی می‌توان محصولات صادراتی را تولید کرد.

همچنین بیشتر افراد بر این باورند که شغل‌های مدیریتی یعنی اینکه پشت میز یک اداره بنشینید و دستور بدهید. در حالی‌ که مدیریت در همه شغل‌ها وجود دارد. کار ما نیز از این موضوع مستثنی نیست و باید در زمین کشاورزی با فکر و مدیریت جلو رفت.

شما با چه سرمایه‌ای کارتان را شروع کردید؟

با توجه به ارزان و در دسترس بودن اراضی دیم به‌صورت اجاره‌ای، سرمایه اولیه ما بسیار پایین بود و به تدریج بذر اصلاحی را تکثیر کردیم. اما بیشتر هزینه‌های من در بخش تحقیقات صرف شد. شاید چند 10 میلیون تومان هزینه مطالعات و تحقیقات برای تولید این محصول انجام دادم و بالاخره نتیجه گرفتم. البته موفقیت بنده به تنهایی امکان‌پذیر نبود. در این راستا کمک‌های خانواده و دوستان و همکاران در این زمینه بسیار تاثیر‌گذار بود.

مهم‌ترین مشکلی که در طول فعالیت‌تان داشتید، چه بود؟

بوروکراسی شدید اداری در خصوص اخذ مجوز برای تولید بذرها و جدید بودن این محصولات در منطقه مهم‌ترین مشکلات پیش‌رو بود.

هنگام تحقیقات چند بار شکست خوردید؟ احساس‌تان بعد از هر شکست چه بود؟

اگر بخواهم تعداد شکست‌هایم را بشمارم شاید از تعداد بندهای انگشتان دست و پا بیشتر شود اما به کار خود مطمئن بودم. البته من هیچ وقت از نام شکست استفاده نمی‌کنم. من اکنون چندین راه را می‌شناسم که نمی‌توان از آنها برای تولید این بذر بهره برد و این بهترین تجربه است تا بتوان راه نهایی را یافت. اما با توجه به هدفی که دنبال می‌کردم و آب را سرمایه اصلی کشور و مایه حیات می‌دانم و از سوی دیگر  این انگیزه که کشاورزان دیم‌کار بتوانند امرار معاش کنند توانستم موفق شوم و بر مشکلات فائق آیم.

اما نکته قابل توجه اینجاست، در شرایطی که ایجاد کسب‌و‌کارهای جدید در کشور به دلایل مختلف بسیار سخت و پیچیده است اگر هدفی دنبال نشود و یک مدیریت قوی پشت آن نباشد قطعا خبری از موفقیت نخواهد بود.

فرض کنید اکنون یک فردی قصد راه‌اندازی یک کسب‌و‌کار را دارد. چه پیشنهادی به وی دارید تا بتواند در کار خود موفق شود؟

این روزها بسیاری از افراد فارغ‌التحصیل دانشگاهی می‌شوند و به دنبال کارهای اداری هستند اما باید توجه داشت که پول همین نزدیکی است. درست است که همه امکانات در شهرها قرار دارد اما از روستاها نیز می‌توان بیشتر از شهر پول درآورد. هر فردی می‌تواند موفق شود تنها کافی است برای کاری که می‌خواهد انجام دهد تحقیقات صفر تا صد را انجام داده و کار خود را به دور از بلند پروازی آغاز کند. من نمی‌خواهم شعار بدهم که رمز موفقیت تلاش است و اکنون بسیاری از جوانان خودشان را دست کم می‌گیرند و این اصلا راه خوبی نیست.