تولیدات بومی به فراموشی سپرده خواهد شد؟

طی چند سال گذشته و افزایش تحریم‌های خارجی علیه کشورمان، نگرانی‌هایی را برای صنایع مختلف کشور به وجود آورد اما از سوی دیگر تولیدکنندگان داخلی آن را فرصتی برای خود دانستند و امیدوار بودند از کالاهای ایرانی استقبال بیشتری شود. تولیدات مخابراتی بخشی از صنعت ICT است که فعالان آن طی سال‌های گذشته با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم کرده‌اند و در این مدت بسیاری از کارگاه‌ها و کارخانجات فعال در این بخش به تعطیلی کشانده شدند.

گرچه در یک برهه زمانی ابلاغیه دولت به اپراتور‌ها و دیگر فعالان مخابراتی آنها را ملزم می‌ساخت برای تجهیز شبکه خود از تولیدات ایرانی استفاده کنند اما شنیده‌ها حاکی از آن بود که اپراتورها این ابلاغیه را جدی نگرفته و از راه‌های مختلف، اجناس وارداتی به‌ویژه چینی را جایگزین محصولات داخلی کردند. حالا باگذشت آن روزها و لغو تحریم‌ها، نگرانی‌های تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی همچنان پابرجاست و برخی از آنها معتقدند اگر مدیریت و قوانین وارداتی جدی گرفته نشود، طی سال‌های آینده باید صنعت نیمه‌جان مخابرات را کاملا فراموش کرد. 

این درحالی است که داوود زارعیان، معاون شرکت مخابرات ایران، از کاهش ۲۰‌درصدی قیمت خرید تجهیزات مخابراتی از شرکت‌های خارجی، به دلیل رفع تحریم‌ها و حذف واسطه‌ها در خرید این تجهیزات، خبر می‌دهد و معتقد است با رفع تحریم‌ها و در شرایط کنونی، شرکت‌های خارجی برای تامین تجهیزات، به‌صورت مستقیم اعلام آمادگی کرده‌اند که این موضوع کاهش قیمت ۲۰ تا ۳۰‌درصدی تجهیزات مخابراتی را به همراه داشته است.

وی با اشاره به اعلام آمادگی وندورهای اروپایی و چینی برای حضور در بازار مخابرات ایران و پیمانکاری شبکه مخابراتی کشور، ادامه داد: هم‌اکنون شرایط رقابتی برای شرکت‌های خارجی به وجود آمده است و شرکت‌های اروپایی مانند زیمنس و اریکسون و شرکت‌های چینی مانند ZTE و هواوی برای فعالیت در شبکه مخابراتی کشور با یکدیگر در حال رقابت هستند.

معاون شرکت مخابرات ایران گفت: علاوه بر اعلام آمادگی شرکت‌ها برای حضور مناقصه‌های شبکه مخابراتی کشور، شرکت‌های خارجی آمادگی خود را برای ارائه فاینانس نیز به ما اعلام کرده‌اند که با ارائه تسهیلات، امکان تامین تجهیزات فراهم می‌شود و هزینه‌های آن به‌صورت میان مدت از سوی مخابرات پرداخت خواهد شد. زارعیان ادامه داد: هم‌اکنون در حال مذاکره با شرکت‌های خارجی برای واگذاری تامین تجهیزات و پشتیبانی شبکه مخابرات کشور هستیم که به‌زودی نتایج آن اعلام خواهد شد. 

البته برخی تولیدکنندگان و کارشناسان لغو تحریم‌ها را فضایی برای رقابت بیشتر بین ایرانی‌ها و خارجی‌ها می‌دانند و معتقدند دوران پسابرجام می‌تواند به صنعت مخابراتی کشور کمک‌های بسیاری کند. فرزاد ضیائی‌فر یکی از تولیدکننده‌های تجهیزات مخابراتی درباره بازار پیش‌روی صنعت ارتباطات به «فرصت امروز» گفت: در حال حاضر این صنعت مشکلات فراوانی دارد و حتی بسیاری از کارخانجات به علت بدهی‌های هنگفتی که دارند قادر به ادامه حیات نیستند و اصلا فکری برای بازار بعد از لغو تحریم‌ها نکرده‌اند. 

وی افزود: بهتر است قبل از اینکه به بازار پسا برجام فکر کنیم فکری به حال آن دسته از فعالانی کنیم که فشارها در سال‌های گذشته توان فعالیت آنها را گرفته است و نمی‌توانند به تولیدات خود ادامه دهند. این تولیدکننده اظهار کرد: این روزها شاهد آن هستیم که بزرگ‌ترین تولیدکنندگان تجهیزات مخابراتی از ادامه فعالیت باز مانده‌اند و خود به واردکنندگانی تبدیل شده‌اند که می‌توانند آسیب جبران‌ناپذیری را به این صنعت وارد کنند. 

ضیائی‌فر در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان صنعت مخابرات کشور را نجات داد؟ گفت: باید راهی پیدا کرد تا بسیاری از آن کارخانجاتی که روبه تعطیلی رفته‌اند دوباره به عرصه فعالیت برگردند و با ارائه وام‌های کم بهره به آنها، مقداری از بدهی‌های آنها را تقبل کرد و به آنها این امکان را داد تا در‌های خود را دوباره باز کنند.

حسن راوندی، کارشناس ارتباطات نیز درباره فضای پسابرجام و شرایطی که برای تولیدکنندگان دستگاه‌های مخابراتی به وجود خواهد آمد به «فرصت امروز» گفت: لغو تحریم‌ها از‌یک‌سو می‌تواند وضعیت صنایع مخابراتی کشور را بهبود بخشد و کیفیت تولیدات این صنعت را ارتقا دهد ضمن اینکه با به‌روزرسانی دستگاه‌های خود، موفق به ساخت تجهیزاتی جدید شوند و حتی به کشور‌های منطقه نیز صادرات داشته باشند.

وی افزود: اما از سوی دیگر اگر تدابیر مناسبی اندیشیده نشود و به واردات بی‌رویه تجهیزات مخابراتی ادامه دهیم، متاسفانه باید بگویم که باید دور صنعت مخابرات و تولید دستگاه‌های بومی را خط بکشیم. راوندی اظهار کرد: البته به گفته مسئولان بلندپایه کشورمان قرار نیست صنایع کشور با واردات بی‌رویه به ورشکستگی نزدیک شوند که امیدواریم این حرف‌ها را در عمل هم ببینیم.

* ارتباط با کارشناس: anoosh.m1986@gmail.com