تأثیر تعطیلی‌ ها بر اقتصاد اروپا / توسعه به شرط داشتن اوقات خوش

در سال 2012 سوییسی‌ها به طرح دو هفته تعطیلی مازاد در طول سال نه گفتند؛ این طرح که حمایت اتحادیه‌های کارگری را به همراه داشت و در واقع به دنبال طرح تعطیلات شش هفته‌ای باحقوق آلمان در سوییس مطرح شده بود، در یک همه‌پرسی ملی با رای منفی دوسوم جمعیت رای‌دهندگان سوییسی رد شد.

چرا سوییسی‌ها دست به چنین کاری می‌زنند؟ می‌ترسند تعطیلات اضافی به کار و اقتصاد کشورشان ضربه بزند. این اتفاق در دوره‌ای رخ داد که اروپا مجبور شده بود به دلیل بحران بدهی تدابیر ریاضت‌های اقتصادی سنگینی را در برخی کشورهای بیشتر بحران‌زده پیاده کند. همین شد که تعداد روزهای تعطیل سال مورد بررسی موشکافانه قرار گرفت.

به‌عنوان مثال آنگلا مرکل گفت: ‌«وقتی برخی کشورها در طول سال روزهای تعطیل زیادی دارند و برخی‌ها ندارند، ما نمی‌توانیم یک واحد پولی مشترک داشته باشیم.‌»‌ ‌

بیرون این قاره عده‌ای می‌گفتند تعطیلی‌های طولانی اروپایی‌ها بخشی از مزایای اجتماعی است که به خاطر وضعیت اقتصادی اروپا در حال از بین رفتن است. میت رامنی، نامزد ریاست جمهوری ایالات متحده در سال 2008 معتقد بود که این گونه مزایای اروپایی روح آمریکا را مسموم می‌کند.

اما واقعا ادعای رامنی و سایر مخالفان تعطیلات اروپایی درست است؟ آیا به اقتصاد دنیا ضربه می‌زند؟ اقتصاددانان می‌گویند خیر. جان اسمیت، اقتصاددان ارشد مرکز تحقیقات سیاسی و اقتصادی واشنگتن می‌گوید: ‌«‌تعطیلات باحقوق، حالا هر نوع تعطیلاتی که باشد، روی اقتصاد کلان تاثیر زیادی ندارد. نمی‌توان گفت این گونه سیاست‌ها روی عملکرد اقتصادی یک کشور تاثیر جدی می‌گذارند.‌»‌ ‌

سنجش تاثیراتی که تعطیلات رسمی روی اقتصاد یک کشور می‌گذارد، کار دشواری است؛ چرا که در واقع ارتباطی میان تعطیلات و نرخ تولیدات ناخالص داخلی وجود ندارد. گزارشی از سوی مرکز تحقیقات اقتصادی و تجاری می‌گوید تعطیلی‌های بریتانیا سالانه 3 میلیارد پوند به اقتصاد این کشور ضربه می‌زند و کاهش تعداد روزهای تعطیل بازده سالانه را تا 19 میلیارد پوند افزایش می‌دهد.

یونانی‌ها در طول سال به طور متوسط 2017 ساعت کار می‌کنند؛ بیش از هر اروپایی دیگری و در طول سال دو هفته تعطیلی دارند. آلمانی‌ها از سوی دیگر تنها 1408 ساعت در طول سال کار می‌کنند. نرخ بیکاری یونان بالای 20 درصد است و آلمان، ناجی اروپا، فقط 6/8 درصد نرخ بیکاری دارد. هلندی‌ها در طول روز کمتر کار می‌کنند، زمان کمتری را به ناهار اختصاص می‌دهند و در طول سال شش هفته تعطیلی دارند.

آمریکایی‌ها اما در طول سال فقط 14 روز تعطیلی دارند اما فقط از 12 روزش استفاده می‌کنند. وبسایت آماری اکسوپدیا می‌گوید نزدیک به یک چهارم آمریکایی‌ها اصلا تعطیلی ندارند. اسمیت می‌گوید آمریکا تنها کشوری در دنیاست که قوانین ثابتی برای تعطیلی‌های باحقوق ندارد.

موافقان چه می‌گویند

یکی از دلایل نرخ پایین بیکاری آلمان، با وجود تعطیلات سالانه، مسئله کارآمدی آلمانی‌هاست. در فهرست سازمان همکاری اقتصادی و توسعه، آلمان هشتمین کشور کارآمد دنیا محسوب می‌شود؛ این ارزیابی از تقسیم میزان تولیدات ناخالص داخلی بر تعداد کارگران به دست می‌آید.

یونان در این فهرست رتبه بیست و چهارم را به خود اختصاص داده است. با وجود این، کار نکردن در روزهای تعطیل تاثیر زیادی روی اقتصاد کل کشور نخواهد داشت. کمااینکه عده‌ای می‌گویند تعطیلی‌های هفتگی و به صورت کلی تعطیلی‌ها به نفع کارگران یا کارمندان هم خواهد بود چرا که کارآمدی آنها را افزایش می‌دهد.

این در حالی است که عده‌ای معتقدند تعطیلی‌ها می‌تواند به نفع بعضی صنایع باشد؛ به‌عنوان مثال مردم در روزهای تعطیل به گردش، سینما، رستوران، خرید و بازدید از مکان‌های گردشگری می‌روند. به علاوه اینکه تعطیلات می‌تواند مزایای فردی، اجتماعی و فرهنگی هم که ارزیابی‌شان کار دشواری است، با خود به همراه داشته باشد. اگر کارگران زیاد کار کنند، استرس‌شان بیشتر می‌شود و میزان تولید و کارآمدی‌شان پایین می‌آید. این در حالی است که شاید با یک آخرهفته طولانی کارشان را راحت‌تر و بهتر انجام دهند.

اقتصاددانان ایرانی هم نظر مشابهی را درباره وضعیت ایران دارند.برخی از اقتصاددانان ایرانی هم معتقدند تعطیلی‌ها به طور کلی به اقتصاد ضربه نمی‌زند. سعید لیلاز پیش‌از این در گفت‌وگویی با خبرگزاری ایلنا گفت: «تعطیلات باعث کاهش هزینه‌های زیادی می‌شود؛ تنها انتقاد من این است که تعطیلات باید پیش‌بینی پذیر باشد.»

مخالفان چه می‌گویند

آنهایی که نگران تعطیلی‌های مازاد کشورهای مختلف هستند، می‌گویند وجود تعطیلی‌ها باعث می‌شود سیستم مالی و بازارهای سرمایه یک کشور همگام با روند جهانی حرکت نکند. نگرانی‌ای که خیلی از اقتصاددان‌های ایرانی هم درباره کشور ما - آن هم به خاطر بیشتر بودن تعطیلی‌های ایران در قیاس با کشورهای دیگر- داشته‌اند اما به‌طور کلی مقایسه تعطیلی‌های ایران با سایر کشورهای دنیا اساسا اشتباه است چرا که ایران در سیستم تعطیلات خود از غالب کشورهای جهان به‌ویژه کشورهای پیشرفته متمایز است.

اگرچه رقم تعطیلات کشورهایی مثل چین، ژاپن و حتی آلمان با احتساب تعطیلات آخر هفته بیش از 120 روز محاسبه شده و در مقابل طبق آمارهای مراکز ناظر ایران متوسط تعطیلات رسمی ایران بیش از 130 و چند روز محاسبه می‌شود، اما ایران در طول هفته یک روز تعطیلی آخر هفته دارد و کشورهای پیشرفته دنیا دو روز تعطیلی آخر هفته دارند، مضاف بر اینکه بررسی کارشناسی گردش اقتصادی ایران با کشورهای دیگر نمی‌تواند تنها بر مبنای میزان تعطیلات باشد؛ همان‌گونه که نمی‌تواند تنها بر مبنای میزان ساعت کار آنها را مقایسه کرد.