ترکیه، عراق و عربستان مهم‌ترین مقاصد گردشگری

مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد که ترکیه، عراق و عربستان مهم‌ترین مقاصد گردشگری ایرانیان بوده است. به گزارش روابط عمومی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، در حوزه گردشگری برون‌مرزی، این گزارش تاکنون اشاره‌ای از میزان سفرهای برون‌مرزی، کشورهای مقصد و واردات گردشگری کشور ارائه کرده است اما براساس آن، کشورهای ترکیه، عراق و عربستان به ترتیب برترین مقاصد گردشگری ایرانیان را تشکیل می‌دهند. دفتر مطالعات فرهنگی این مرکز با استفاده از گزارش‌های منتشره توسط سازمان جهانی گردشگری و شورای جهانی سفر و گردشگری در سال 2014 و 2015 و نیز گزارش‌های مرکز آمار ایران در سال‌های 1387-1392 تلاش کرده تا جایگاه گردشگری در نظام کلان اقتصادی کشور، وضعیت گردشگری درون‌مرزی، برون‌مرزی و داخلی را ترسیم کند. 

براساس گزارش‌های مذکور درسال 2013، سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی کشور برابر با 1/6 درصد بوده که 5/81 درصد از این سهم، متعلق به مخارج گردشگری داخلی بوده است. علاوه بر آن، گردشگری توانسته در مجموع 1184000 شغل به وجود آورد. بنابر پیش‌بینی شورای جهانی سفر و گردشگری، براساس شاخص رشد سهم گردشگری در تولید ناخالص داخلی، ایران در سال 2014 با رشدی 10‌درصدی نسبت به سال 2013 در جایگاه چهارم دنیا قرار خواهد گرفت.

از سوی دیگر براساس گزارش مرکز آمار، مسافران ایرانی در مجموع طی تابستان 92، بالغ بر10،241،072 میلیون ریال در خارج کشور صرف کرده‌اند که بیشترین این هزینه‌ها به ترتیب متعلق به هزینه تور و گشت، حمل‌و‌نقل و خرید سوغاتی بوده است. نتایج این بررسی، ضرورت سیاست‌گذاری و تدبیر جدی مجلس شورای اسلامی و قوه مجریه را آشکار می‌سازد.

در حوزه گردشگری ورودی، طی سال 2012، تعداد گردشگران 3 میلیون و 834 هزار نفر و درآمد حاصل از جذب این گردشگران یک میلیارد و 114 میلیون دلار آمریکا بوده است. در سال 2013، مهم‌ترین مبادی گردشگری به ترتیب کشورهای عراق، آذربایجان، افغانستان و ترکیه بوده‌اند. ناگفته نماند که بالاترین سهم از ورودی‌ها به مناطق خاورمیانه و اروپا تعلق دارد. مخارج گردشگران خروجی بالغ بر 7میلیارد و 517میلیون دلار بوده است. با توجه به بیشتر بودن هزینه‌کرد گردشگران خروجی، تراز گردشگری ایران منفی و بالغ بر 6میلیارد و 403 میلیون دلار است.

در حوزه گردشگری داخلی، عمده‌ترین ویژگی‌ها ناظر بر تمایل اندک گردشگران داخلی برای سفر با تور، تمرکز بیشتر سفر در فصول خاصی از سال و نیز اقامت‌های مرتبط با دوستان و آشنایان یا اقامت در اقامتگاه‌های دستگاه‌های اجرایی است که نقش مجلس شورای اسلامی در تدوین یا نظارت بر اجرای قوانین را پررنگ می‌کند. برای مثال توزیع سفر در طول سال در قالب قوانین ناظر بر ساماندهی تعطیلات یا نظارت بر اجرای دقیق قوانینی نظیر ماده (23) قانون مدیریت خدمات کشوری که دستگاه‌های اجرایی را از اداره و تصدی‌گری مکان‌های اقامتی منع می‌کند، از این جمله است. اطلاعات این گزارش در شفاف‌سازی وضع موجود و کمک به سیاست‌گذاری حوزه گردشگری می‌تواند نقش مؤثری داشته باشد. ضمن اینکه الگو قراردادن چارچوب گزارش حاضر در تدوین آمارهای حوزه گردشگری خود به درک جامع از این حوزه کمک می‌کند.

باوجود اهمیت اطلاعات این گزارش، در آمار گردشگری کشور نواقصی نظیر در دسترس نبودن اطلاعات مرتبط با برخی شاخص‌ها یا به‌روز نبودن برخی داده‌ها به چشم می‌خورند که باید تکمیل شوند. علاوه بر آن همان‌گونه که شورای جهانی سفر و گردشگری اشاره می‌کند داده‌های ارائه شده در برخی از کشورها نظیر ایران که مجهز به نظام حساب‌های اقماری گردشگری نیست براساس تخمین به دست آمده است. ازاین‌رو تدقیق و تصحیح شیوه‌های گردآوری وتالیف داده‌ها اولویت دیگری در راستای دستیابی به نظام شفاف آماری در حوزه گردشگری است. ازاین‌رو تدبیر مجلس شورای اسلامی برای ایجاد و به‌کارگیری چارچوب آماری دقیق و کاربردی نظیر حساب‌های اقماری گردشگری در قالب برنامه ششم توسعه ضروری به نظر می‌رسد.