بررسی جایگاه تویوتا در صنعت خودروسازی جهان / تاج پادشاهی بر سر ژاپنی محبوب

گروه صنعتی تویوتای ژاپن یک شرکت خودروسازی آسیایی در جهان محسوب می شود که به واسطه تولید طیف متنوعی از خودروهای باکیفیت و ارزان قیمت از محبوبیت بسیار زیادی در نقاط مختلف جهان برخوردار است.

این شرکت که محصولات تولیدی خود را به نقاط مختلف جهان از اروپا و آمریکای شمالی گرفته تا خاورمیانه و آفریقا صادر می کند، مدتی است که به لحاظ تیراژ تولید نخستین و بزرگ ترین تولید کننده خودرو در جهان محسوب می شود؛ عنوانی رشک برانگیز که دیگر رقبای تویوتا در صنعت خودروی جهان نظیر فولکس واگن و جنرال موتورز به شدت در پی تصاحب آن هستند.

در همین راستا و در تابستان گذشته هنگامی که رسانه ها خبر صعود فولکس واگن به رتبه نخست بزرگ ترین تولید کنندگان خودروی جهان را منتشر کردند بسیاری از کارشناسان و فعالان صنعت خودرو خصوصا ناظران و تحلیلگران آلمانی از این موضوع به عنوان یک اتفاق تاریخی یاد کردند. اما بازی هرگز در پایان نیمه اول به اتمام نمی رسد.

در همین چارچوب زمانی که شرکت خودروسازی تویوتای ژاپن گزارش مالی و همچنین آمارهای مربوط به فروش خود را منتشر کرد مدیران شرکت فولکس واگن شاهد سقوط خود به رتبه همیشگی یعنی مکان دوم جدول رده بندی و تقدیم رتبه نخست به غول خودروسازی جهان یعنی تویوتا بودند.

در آخرین آمار رسمی اعلام شده از سوی شرکت تویوتا، این شرکت در سال مالی 2015 میلادی موفق شده است تا 10 میلیون و 800 هزار دستگاه خودرو تولید و به بازارهای جهانی عرضه کند که این میزان 150 هزار دستگاه بیشتر از میزانی است که گروه خودروسازی فولکس واگن تولید و روانه بازار کرده است. جنرال موتورز دیگر رقیب قدرتمند تویوتا نیز با تولید 9 میلیون و 800 هزار دستگاه پس از فولکس واگن آلمان رتبه سوم جدول بزرگ ترین شرکت های تولید کننده خودرو در جهان را به خود اختصاص داد.

براساس آمارها و جدول رده بندی منتشر شده توسط موسسات تحقیقاتی فعال در حوزه صنعت خودرو، گروه خودروسازی تویوتا در سال 2008 میلادی موفق شد جنرال موتورز را در زمینه تولید خودرو پشت سر گذاشته و به بزرگ ترین تولید کننده خودرو در جهان بدل شود.

در سال 2009 میلادی زمانی که مارتین وینترکورن به عنوان مدیراجرایی گروه خودروسازی فولکس واگن آغاز به کار کرد، بدل شدن به بزرگ ترین تولید کننده خودروی جهان تا سال 2018 میلادی به استراتژی اصلی این شرکت آلمانی بدل شد.

به رغم تلاش های گسترده رقبا، عملکرد موفق تویوتا همچنان ادامه داشت و این شرکت در سال 2010 میلادی نیز موفق شد همچنان برتری خود را نسبت به شرکت های فولکس واگن و جنرال موتورز حفظ کرده و رتبه نخست بزرگ ترین تولید کننده خودرو در جهان را به خود اختصاص دهد. دو شرکت آلمانی و آمریکایی نیز به ترتیب رتبه های دوم و سوم را به خود اختصاص دادند تا تلاش های شان برای به زیر کشیدن تویوتا همچنان بی ثمر مانده باشد.

اما ماجرا به اینجا ختم نشده و زلزله شدید و سونامی ای که در سال 2011 میلادی سواحل ژاپن را درنوردید تویوتا را از تخت پادشاهی اش به زیر کشید و در پی این موضوع گروه خودروسازی جنرال موتورز بلافاصله رتبه نخست جدول رده بندی بزرگ ترین تولید کنندگان خودروی جهان را به خود اختصاص داد. با این حال رتبه نخستی که جنرال موتورز به دلیل قهر طبیعت به خود اختصاص داده بود دیری نپایید و یک سال بعد مجددا شرکت تویوتا موفق شد به جایگاه همیشگی اش یعنی رتبه نخست بازگردد.

در سال 2014 میلادی برای نخستین بار گروه خودروسازی فولکس واگن سرانجام موفق شد رتبه دوم بزرگ ترین خودروساز جهان را به خود اختصاص داده و جنرال موتورز را به رده سوم بفرستد. این دستاورد بزرگ درحالی برای خودروسازی مشهور و جنجالی آلمانی حاصل شد که تویوتا در سال 2014 هم همچنان رتبه نخست خود را حفظ کرد و بیشترین تولید و عرضه خودرو در جهان را به خود اختصاص داد.

تمرکز شدید صنعت خودروسازی جهان روی آمار و افزایش قابل توجه تولید و فروش خودرو ممکن است در مقایسه با صنایع دیگر اندکی عجیب و توجیه ناپذیر به نظر برسد اما حاشیه سود پایین خودروسازان بین المللی و بازار شدیدا رقابتی انکارناپذیر بوده و خودروسازان را به طراحی استراتژی بر مبنای افزایش تولید و فروش وادار می سازد.

همزمان با این تلاش ها، بسیاری از فعالان و ناظران حوزه صنعت خودرو بر این باورند که تعیین سال 2018 میلادی برای تبدیل شدن فولکس واگن به نخستین خودروساز جهان از جمله دلایل اصلی بروز جنجال های گسترده و تقلب درباره ارائه اطلاعات از میزان واقعی آلایندگی خودروهای دیزلی این شرکت که با عنوان دیزل گیت از آن یاد می شود، شده است.

برخی کارمندان و مدیران شرکت فولکس واگن ضمن انتقاد از این تعیین تاریخ معتقدند که کمبود زمان برای دستیابی به اهداف تعیین شده توسط مدیراجرایی شرکت موجب افزایش بی سابقه فشار بر بخش های مختلف این خودروساز آلمانی شده و کارمندان آن به منظور تحقق اهداف تعیین شده از بروز تقلب در فرآیند تولید خودروهای این شرکت نیز چشم پوشی کرده اند.

در همین رابطه یک منبع نزدیک به مدیران ارشد گروه خودروسازی فولکس واگن به رسانه ها گفت که حتی آمار ارائه شده از سوی این شرکت که منجر به صدرنشینی موقت آن در جدول بزرگ ترین تولید کنندگان خودرو در جهان شده بود نیز آماری اغراق آمیز بوده است.

وی معتقد است این خودروساز آلمانی که همواره فروش خوبی در بازار خودروی چین داشته، با دست بالاگرفتن پیش بینی های خود برای بازار چین آماری را منتشر کرد که حاکی از رشد قابل توجه فروش کلی آن با توجه به پیش بینی خوشبینانه برای افزایش فروش در چین بوده است که در نهایت این بزرگنمایی باعث صدر نشینی موقت فولکس واگن به عنوان بزرگ ترین شرکت خودروسازی جهان شد؛ عنوانی که تویوتا بلافاصله آن را بازپس گرفت و بار دیگر قدرت خود را به رخ رقبا کشید.

شایان ذکر است که صدرنشینی تویوتا در صنعت خودروی جهان طی سال های اخیر بیانگر برنامه ریزی دقیق و قدرتمند مدیران این شرکت خودروسازی ژاپنی بوده و با توجه به کیفیت محصولات و نحوه عملکرد این شرکت پیش بینی صدر نشینی مجدد آن در سال 2016 میلادی نیز چندان دور از ذهن نیست.